In Antwerpen heerst de immocratie
Tom Meeuws is voorzitter van sp.a Antwerpen.
Wie in Antwerpen de stedenbouwkundige voorschriften aan zijn laars wil lappen, klopt maar beter aan bij het stadsbestuur. Afwijkende bouwhoogtes of voluptueuze bouwvolumes, flagrant in strijd met goede ruimtelijke ordening? Dat kan in een rechtstreekse onderhandeling met de schepen worden geregeld.
Achter de rug van de stedenbouwkundige ambtenaren en de stadsbouwmeester – wat is die man stil – kan in Antwerpen sinds een paar jaar alles worden gefikst. Tot ergernis van de goedmenende ontwikkelaars en architecten, die daar in de wandelgangen regelmatig hun beklag over doen. "Moeten wij nu echt de deur van de schepen platlopen? Waarom mogen collega’s wat wij niet mogen?" Kortom, in Antwerpen hebben zelfs bouwpromotoren geen gelijke kansen meer.
Perfide systeem
De reden daarvoor schuilt in de manier waarop het Antwerpse college met de 'stedenbouwkundige lasten' omspringt. Dat is een Vlaamse regeling voor alle gemeentebesturen. Gemeenten kunnen aan een projectontwikkelaar vragen om bij te dragen aan de inrichting en het onderhoud van openbaar domein. Op zich is dat een goede zaak: wie winst maakt, deelt die met de gemeenschap. Helaas is in Antwerpen deze regel verworden tot een instrument om vergunningen die afwijken van de regels en negatief worden geadviseerd toch toe te kennen.
Voor wie deze 'paaitaks' betaalt, gelden geen regels of stedenbouwkundige adviezen
In 2016 heeft het college dit perfide systeem officieel gemaakt. Wie in Antwerpen veel hoger of groter wil bouwen dan toegestaan, schuift met de bevoegde schepen aan tafel. Wie het spel meespeelt, mag meer dan een ander. Voor wie deze 'paaitaks' betaalt, gelden geen regels of stedenbouwkundige adviezen. In Antwerpen is de immocratie geïnstalleerd.
Twee recente dossiers illustreren dat. In Hoboken wil een bouwpromotor op een druk kruispunt een woontoren bouwen, in de achtertuin van een volkswijk en palend aan een school. De bouwhoogte is daar vastgelegd op zes verdiepingen. De promotor wil echter zestien verdiepingen hoog gaan en krijgt een negatief advies van de administratie. Maar dreigende slagschaduw, verkeersoverlast of negatieve stedenbouwkundige adviezen deren het college niet. De promotor paait het college met de belofte van een casco turnzaaltje en wat geld voor een parkje in een straat verderop, en het college levert een vergunning af. De buurt rest niets anders dan in beroep te gaan bij het provinciehuis.
Hetzelfde verhaal in de buurt van muziekcentrum Trix in Borgerhout. Een ontwikkelaar wil er boven op een naburige supermarkt 122 appartementen bouwen. Negen verdiepingen hoog. Zonder overleg ligt een plan op tafel dat niet voorziet in akoestische isolatie van de appartementen, noch in een nieuwe los- en laadzone voor de supermarkt. De stedenbouwkundig ambtenaar geeft negatief advies.
Drie jaar later doet de ontwikkelaar een nieuwe poging. Het college levert nu wel een vergunning af met akoestische investeringen als voorwaarde. En een afkoopsom van 1,5 miljoen euro, waarvan 500.000 euro voor de renovatie van de concertzaal. Als zoethouder voor Trix. Maar de concertorganisator wil niet gepaaid worden en vraagt om het bouwontwerp over te doen, nu in goed nabuurschap. Dreigementen vanwege de ontwikkelaar zijn het gevolg. Opnieuw rest alleen hoger beroep bij de provincie. De provinciale stedenbouwkundige ambtenaar maakte brandhout van de collegevergunning.
Gelijk speelveld
Dit zijn enkele van de dossiers waarin het Antwerps college willekeurig alle regels van goede en kwaliteitsvolle ruimtelijke ordening naast zich neerlegt. Wie geld heeft – ook voor dure advocaten en ellenlange procedureslagen – wordt bediend. Ruimtelijke ordening heeft plaatsgemaakt voor bouwpromotoren die Minecraft spelen met publieke grond.
Ruimtelijke ordening heeft plaatsgemaakt voor bouwpromotoren die 'Minecraft' spelen met publieke grond
In een democratie garanderen politici iedereen een gelijk speelveld van rechtszekerheid en rechtsgelijkheid. Dat kan met bekwame ambtenaren, die in alle onafhankelijkheid advies kunnen en mogen geven over vergunningsvoorwaarden, inclusief de stedenbouwkundige lasten. Dan kunnen schepenen en hun cabinetards voortaan binnenshuis tafelen. Het zal de band tussen ambtenaren en politici ten goede komen. En het geloof van de vastgoedwereld en de gewone verbouwer in de democratie helpen herstellen. Maar dan moet er snel een einde komen aan de immocratie.