"Zelfstandigen hebben recht op vergoeding tijdens vaderschapsverlof"

Vaders en mee-ouders die als werknemer tewerkgesteld zijn, hebben het recht om binnen de vier maanden tien dagen van hun werk afwezig te zijn voor de zorg van hun pasgeboren kind(eren). Dit vaderschaps- of geboorteverlof is bezoldigd. Zoiets bestaat in het sociaal statuut van zelfstandigen niet.

Griet Smaers wil daar verandering in brengen. Ze werkte een wetsvoorstel uit dat voorziet dat zelfstandigen of mee-ouders tien dagen geboorteverlof kunnen opnemen binnen de vier maanden vanaf de dag van de bevalling van de partner. Ze krijgen daarvoor een uitkering die even hoog ligt als de moederschapsuitkering bij moederschapsrust, ofwel 79 euro per dag.

Gratis dienstencheques

Zelfstandigen die geen beroep willen doen op geboorteverlof, bijvoorbeeld omdat ze hun zaak niet zo lang kunnen sluiten, kunnen ervoor kiezen om vijftien gratis dienstencheques aan te vragen bij zijn sociaal verzekeringsfonds. De tweede optie volgt dezelfde redenering als bij de moederschapshulp, waarbij moeders die een zelfstandige activiteit beoefenen, recht hebben op 105 dienstencheques.

"Dit stelsel heeft als doel de vader te steunen in de tijd die hij kan spenderen met zijn kleine spruit. Ofwel krijgt hij een uitkering die een eventueel inkomensverlies opvangt. Ofwel, als hij écht geen volle dagen verlof kan opnemen, wordt er voorzien in ondersteuning van huishoudelijke taken zodat er meer tijd overblijft voor de band tussen vader en kind," licht Smaers toe.

Open Vld zegt in een eerste reactie dat ze het voorstel constructief willen bekijken. "Het lijkt ons in eerste instantie een goed voorstel", zegt woordvoerder Kristof Windels. De andere regeringspartij, N-VA, wil eerst meer duidelijkheid, zegt woordvoerder Diederik Demuynck. "Wij zijn uiteraard niet tegen meer sociale rechten voor zelfstandigen, maar daarvoor moet er wel eerst meer duidelijkheid zijn over wat de kostprijs is." Bij MR klinkt het dat het kabinet van minister van Zelfstandigen, Daniel Ducarme, een voorstel in die zin aan het uitwerken is.

‘Geen prioriteit’

Ironisch genoeg zijn de zelfstandigen zelf minder enthousiast, zo blijkt. Zelfstandigenorganisatie Unizo zegt principieel niet tegen betaald vaderschapsverlof te zijn. Wel is het niet de hoofdbekommernis van zelfstandigen, blijkt uit hun eigen enquête. “Naar aanleiding van 50 jaar sociale zekerheid voor zelfstandigen gaf slechts een heel kleine minderheid (drie procent) aan hier veel belang aan te hechten. Zelfstandigen liggen vandaag veel meer wakker van hun te lage pensioen (92 procent) en te beperkte bescherming tegen arbeidsongeschiktheid (64 procent)”, stelt gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche. De organisatie bepleit daarom om die zaken als prioriteiten te zien. 

Bij het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen is men gewonnen voor het idee, zolang de rekening niet bij de werkgevers belandt. Werkgeversfederatie VBO verkoos vooralsnog niet te reageren op het voorstel.