Google verzamelde jarenlang data van mensen die 'incognitomodus' gebruikten: hoe kan je echt anoniem online gaan?

Als je online gaat via programma's als Google Chrome, Microsoft Edge of Safari, dan wordt zowat alles wat we online doen bijgehouden en geanalyseerd. In die browsers is er wel een optie om incognito of privé te surfen. Ook al geeft die incognitomodus het gevoel dat we anoniem online gaan, dat is het dus niet. Privé is niet anoniem.

Het voordeel van incognito is dat je surfgeschiedenis niet wordt opgeslagen op je computer of telefoon en dat cookies worden verwijderd. Als iemand anders je computer gebruikt, kan die niet zien wat jij net hebt gedaan. Incognito is ook handig als je even van een maagdelijk internet wilt genieten zonder je geschiedenis of ingelogd te zijn in je mail- of sociale media accounts.

"Het is altijd goed om stil te staan bij wat ze in vaktermen je 'dreigingsmodel' noemen. Of anders gezegd: tegen wat wil je je precies beveiligen? Dat is een belangrijke vraag", vertelt Bart van Buitenen van Dasprivé, een vzw die bewustwording rond privacy wil creëren.

"Als je online gaat om een cadeau voor je partner of kinderen te kopen, dan volstaat incognitomodus. Als je partner na jouw bezoek de computer opent, zijn er op je computer geen sporen van die aankoop te vinden. Handig."

Maar dan hebben we wel degelijk nog altijd sporen achtergelaten in die modus. Het IP-adres, je internetadres zeg maar, maar ook alles wat je deed op die ene website, was wel de hele tijd zichtbaar voor onder meer de beheerders van de website. Je bezoek zal nog altijd terug te vinden zijn in de analytische data van de website.

"Als jouw 'dreigingsmodel' wat verder gaat en jij wilt ook niet dat Google en andere partijen zien wat je doet, dan is incognito niet genoeg", vertelt Van Buitenen. Gelukkig zijn er tools die je meer anonimiteit bezorgen. Van Buitenen geeft 5 tips.

"In je internetbrowser kan je kiezen welke zoekmachine je daarin instelt. We grijpen al snel naar Google, maar er is een alternatief. De 2 bekendste alternatieven zijn startpage.com en duckduckgo."

"Startpage.com gebruikt Google op de achtergrond. Ze sturen je zoekopdrachten door naar Google, maar ze halen er wel allerlei gegevens over jou als gebruiker uit. Je hebt de kracht van Google, zonder dat Google allerlei gegevens over jou ontvangt."

"Je kan ook Duckduckgo gebruiken, dat is een alternatief voor Google. Ik vind Duckduckgo iets minder goed dan Google, maar je doorzoekt het internet wel volledig los van Google."

"Een volgende stap is je browser, je internetprogramma, veranderen. Brave heeft daar mijn voorkeur. Brave is een aangepaste versie van Google Chrome, met afstand de meest gebruikte browser. Maar Brave heeft een aantal vormen van tracking (data die over jou worden verzameld, red.) uit de browser gehaald. Aan de andere kant hebben ze ook een aantal zaken toegevoegd."

"Iedere keer als jij een website bezoekt, dan krijgt die website informatie over 'wie bezoekt mij hier'. Dat is niet jouw naam, adres, telefoonnummer, maar dat is wel informatie als 'dit is een gebruiker die op Windows zit, of op Apple computer', 'die heeft dit soort scherm', 'die heeft deze browser', 'deze browser heeft die plugins', 'hij heeft deze resolutie van zijn scherm', 'dit is het IP-adres', .... Er zijn heel veel gegevens die elke website over je weet als je er naartoe surft."

"Dat is redelijk unieke informatie. Al die parameters worden samengevoegd. De volgende keer dat jij die website bezoekt, kunnen ze zeggen: 'hé, we weten nog steeds niet wie dit is, hoe die persoon heet, maar we zien wel weer diezelfde parameters, dus we weten dat dit waarschijnlijk dezelfde persoon is'. Dat principe noemen we de browservingerafdruk, de browser fingerprint. Iedere browser verstuurt die informatie."

"Brave past in tegenstelling tot andere browsers ook die vingerafdruk aan. Ze voegen aanvullende of valse parameters toe. Als je dan een website bezoekt, dan lijkt het alsof je andere parameters hebt dan de vorige keer. Alsof je dus deze keer met een andere computer of smartphone surft bijvoorbeeld. Op die manier wordt ook de tracking over het internet aan de hand van jouw vingerafdruk tegengegaan."

"Als je gaat surfen en je wilt minder gevolgd worden, zorg dan dat je uitgelogd bent uit je Google-accounts en Facebook-accounts. Veel mensen vinden het handig om overal ingelogd te zijn. Maar als jij je gewone dagelijkse activiteiten doet, waar jij het fijn vindt als je ingelogd bent in YouTube en in Gmail en in Facebook, doe dat dan in de ene browser."

"Daarnaast kan je Brave installeren voor andere, meer gevoelige dingen. Dan is het natuurlijk beter dat je niet ingelogd bent in je sociale media-accounts. Je kan perfect 2 browsers naast elkaar gebruiken."

"VPN staat voor virtueel privaat netwerk. Sommige mensen kennen dat waarschijnlijk al omdat het je toelaat om Netflix Amerika te bekijken in plaats van alleen maar Netflix België. Maar een VPN is oorspronkelijk echt bedoeld als een manier om betere beveiliging en hogere privacy te bewerkstelligen."

"Een VPN zorgt ervoor dat er eerst een verbinding van jouw computer naar ergens anders in de wereld wordt gemaakt. Dat kan veraf, Azië of Amerika, of heel dichtbij zijn, Nederland of Duitsland bijvoorbeeld."

"Vanuit die computer surf jij door naar de rest van het web. Een VPN zorgt er dus voor dat alle websites die jij bezoekt, denken dat jij uit Amerika, Azië of Duitsland komt. Zo krijg jij opnieuw een extra niveau van anonimiteit of privacy op het internet."

"Daarnaast is een VPN ook gewoon een extra beveiliging als je op een onveilig netwerk zit, in een koffiebar misschien of op een openbaar netwerk. Er zijn goede VPN's online te vinden, zoals Mullvad. Een betrouwbare VPN is niet meer zo makkelijk, veel apps zijn afgelopen periode opgekocht door advertentiebedrijven."

Een adblocker is een programma dat onlineadvertenties blokkeert. Marketeers krijgen vandaag veel informatie over jou via onder meer Google en Facebook, waardoor ze heel gericht kunnen adverteren. Je kan dus een adblocker gebruiken om onlineadvertenties te blokkeren.

"Ublock of Adblock Plus is een aanrader omdat die ook een verschil maakt tussen gewone advertenties of heel opdringerige ads die je overal volgen of het niet te nauw nemen met ethiek. Daarnaast geeft een adblocker ook simpelweg een fijnere surfervaring omdat er minder 'ruis' op het scherm te zien is."

"Sowieso kan ik iedereen aanraden om altijd eens te kijken naar andere opties voor alles wat ons wordt aangeboden door de grote technologiebedrijven: email, browsers, …  Er zijn heel goede alternatieven."