Hoe éminence grise Nicolas Sarkozy achtervolgd blijft worden door het Libische spook
De Franse oud-president Sarkozy wordt verdacht van het aannemen van Libisch geld. Sneuvelt zo de reputatie van een politicus? Of is dit een slinkse wraakactie van de clan rond de met Franse hulp ten val gebrachte Kadhafi?
Donderdag 15 september 2011 was een van de meest glorieuze dagen uit het presidentschap van Nicolas Sarkozy. Onder strenge veiligheidsmaatregelen bezocht hij Benghazi. Dictator Moammar Kadhafi was verdreven door de Libische rebellen, ondersteund door de luchtmacht van de Navo.
Het Libische volk ging een nieuwe toekomst tegemoet. Dankzij Nicolas Sarkozy, die het initiatief voor de luchtaanvallen had genomen. Die dag triomfeerde Sarkozy als een energieke en krachtige oorlogsleider. Ook de socialistische politicus Manuel Valls was onder de indruk: "Frankrijk is sterk en mooi als zijn actie rechtvaardig is en recht doet aan zijn geschiedenis en zijn waarden", zei hij. Schuin achter Sarkozy stond de filosoof Bernard-Henri Lévy, om het idealistische en humanitaire karakter van de missie te benadrukken.
Nicolas Sarkozy gelooft dat de oorlog in Libië zich als een boemerang tegen hem heeft gekeerd
Bijna acht jaar later gelooft Nicolas Sarkozy dat de oorlog in Libië zich als een boemerang tegen hem heeft gekeerd. Woensdagavond werd hij in staat van beschuldiging gesteld omdat hij geld zou hebben aangenomen van Kadhafi voor zijn verkiezingscampagne van 2007.
Lastercampagne
De aantijgingen kwamen in eerste instantie uit Libië. Volgens Sarkozy heeft de clan van Kadhafi wraak genomen voor de NAVO-interventie van 2011. "De verklaringen van de heer Kadhafi, zijn familie en zijn bende deden pas hun intrede op 11 maart 2011, dat wil zeggen de dag nadat ik de tegenstanders van Kadhafi op het Elysée heb ontvangen. Op dat moment is de lastercampagne begonnen", zei de ex-president woensdag tegen de onderzoeksrechters.
Sarkozy ontkent dat hij ooit door Libië is geholpen. Integendeel: hij wijt zijn nederlaag bij de presidentsverkiezingen van 2012, tegen François Hollande, juist aan wraakzuchtige Libiërs. Op 28 april, tussen de twee stemronden, publiceerde de linkse website Mediapart een Libisch document waaruit zou blijken dat Libië Sarkozy 50 miljoen euro had beloofd. Ingestoken door de clan van Kadhafi, zegt Sarkozy. "Ik heb de verkiezingen met 1,5 procent verloren. De polemiek die gelanceerd werd door Kadhafi en zijn smerissen heeft me die 1,5 procent gekost", zei hij woensdagavond tegen de onderzoeksrechters.
'De polemiek die gelanceerd werd door Kadhafi en zijn smerissen heeft me die 1,5 procent gekost'
De Libische financiering van de campagne van 2007 is een ondoorzichtige zaak, die jarenlang rondzong zonder dat de media er veel geloof aan hechtten, schrijft Le Monde in een reconstructie. De linkse krant Libération, allerminst een vriend van Sarkozy, maant nog steeds tot voorzichtigheid. Belastende verklaringen komen van dubieuze ‘zakenmensen’ die als intermediair tussen Frankrijk en Libië optraden, of van ‘vroegere hoogwaardigheidsbekleders van het regime van Kadhafi, dat niet bekendstond om zijn cultus van transparantie en zijn liefde voor de waarheid’, aldus hoofdredacteur Laurent Joffrin.
Peetvader van rechts
Een van de getuigen à charge is Abdallah Senoussi, zwager van Kadhafi en voormalig hoofd van de militaire inlichtingendienst, in Frankrijk bij verstek veroordeeld wegens betrokkenheid bij de aanslag op een vliegtuig in Niger in 1989 waarbij 170 doden vielen. Het gerechtelijk onderzoek tegen Sarkozy zal waarschijnlijk nog jaren duren, aldus Joffrin. Het is niet zeker dat de ex-president voor de rechter moet verschijnen. Justitie kan ook besluiten hem uiteindelijk niet te vervolgen.
Anderzijds heeft de Franse politiek een lange traditie van politiek-financiële schandalen, die niet zelden draaiden om schimmige deals in Afrika. "Als drie ervaren rechters de verantwoordelijkheid hebben genomen om Sarkozy in staat van beschuldiging te stellen, moeten zij in elk geval heel solide aanwijzingen hebben", schreef Le Monde in een hoofdredactioneel commentaar.
Na zijn mislukte comeback bij de presidentsverkiezingen speelde Nicolas Sarkozy nog altijd een belangrijke rol als ‘de peetvader van rechts’, de man die achter de schermen een grote invloed uitoefende. Bij de harde kern van rechtse kiezers is monsieur le Président nog altijd mateloos populair.
In zijn kantoor aan de Rue de Miromesnil, in het deftige 8ste arrondissement van Parijs, ontving hij tal van bezoekers. Wie binnen de Republikeinen iets wilde bereiken, kon niet om Sarkozy en zijn netwerk heen. Toen de nieuwe partijleider Laurent Wauquiez sneerde dat Sarkozy zijn ministers liet afluisteren, spoedde hij zich even later naar de Rue de Miromesnil om nederig zijn excuses aan te bieden.
De Franse politiek heeft een lange traditie van politiek-financiële schandalen, die niet zelden draaiden om schimmige deals in Afrika
Door de Libische kwestie zal het moeilijker worden die rol van éminence grise te blijven spelen. De Republikeinen schrikken niet zo snel van een aanklacht of een gerechtelijk onderzoek. Maar de ex-president is inmiddels in drie zaken in staat van beschuldiging gesteld. Dat is veel, zelfs voor Nicolas Sarkozy.