Direct naar artikelinhoud
Milieu

Nieuwe rechtszaak voor propere lucht

Nieuwe rechtszaak voor propere lucht
Beeld ANP

Een groep bezorgde burgers sleept de Vlaamse overheid voor de rechtbank. Ze vinden dat Vlaanderen te weinig doet om de luchtkwaliteit te verbeteren en rekenen op de rechter om daar verandering in te brengen. 

en

Het initiatief ontstond in Antwerpen. Die stad scoort heel slecht wat luchtkwaliteit betreft. Zo slecht dat de overheid van Europa een luchtsaneringsplan voor de agglomeratie op moest stellen. Maar dat plan voldoet niet, vinden ze bij stRraten-generaal. De actiegroep verzamelde 10.000 euro – 2.000 daarvan komt van schrijver Jeroen Olyslaegers, die een deel van zijn prijzengeld afstaat – en gaf advocaat Bjorn Cloots opdracht om een rechtszaak aan te spannen. 

"Volgens het saneringsplan dat nu is opgesteld, zal Antwerpen pas in 2030 de Europese normen halen wat stikstofdioxide in de lucht betreft", vertelt Cloots. "En dat terwijl Europa duidelijk stelt dat de lidstaten er alles aan moeten doen om die normen zo snel mogelijk te halen. Ter vergelijking: de Nederlandse overheid maakt zich sterk dat ze die normen al in 2020 bereikt." 

'Geen uitzonderingen'

En dat is niet het enige probleem. Het saneringsplan bepaalt nu al dat er ook na 2030 op een aantal locaties overschrijdingen van de Europese norm zullen zijn. Cloots: "En dat terwijl de Europese richtlijn geen uitzonderingen tolereert."

Daarom stapt stRaten-generaal eind deze maand naar de rechtbank van eerste aanleg in de hoop dat daar de lat voor de Vlaamse overheid wat hoger wordt gelegd. Niet alleen de plannen wat Antwerpen betreft komen in het vizier. Greenpeace broedt al langer op een rechtszaak tegen de Vlaamse en de Waalse overheid om het gebrek aan ambitie op het vlak van luchtkwaliteit aan te klagen. De milieuorganisatie ziet nu een kans om haar wagonnetje aan dat van de Antwerpse actiegroep te haken. "Zeker nu uit nieuwe metingen blijkt dat het met de luchtvervuiling in heel Vlaanderen veel erger is dan gedacht, is dit voor ons het signaal om verdere stappen te ondernemen", laat Joeri Thijs van Greenpeace weten. 

'Nu uit nieuwe metingen blijkt dat het met de luchtvervuiling in heel Vlaanderen veel erger is dan gedacht, is dit voor ons het signaal om verdere stappen te ondernemen'
Joeri Thijs, Greenpeace

Het is niet de eerste keer dat de overheden van ons land zich voor de rechtbank voor hun klimaatbeleid moeten verantwoorden. Drie jaar geleden klaagde vzw Klimaatzaak het falende klimaatbeleid via juridische weg aan en vorig jaar nog werd het Brussels Gewest door een aantal burgers voor de rechter gesleept. In beide zaken is het wachten op een uitspraak. 

Juridisch afdwingbaar

Dat dit soort zaken wel degelijk slaagkansen heeft, bewijzen een aantal voorbeelden uit het buitenland. In de Duitse stad Düsseldorf bijvoorbeeld slaagden burgers erin een dieselverbod te verkrijgen en in Londen werd de overheid verplicht een plan op te stellen om de smog boven de hoofdstad aan te pakken. "Het naleven van de Europese normen is wel degelijk juridisch afdwingbaar", vertelt Luc Lavrysen, professor milieurecht (UGent). "Wanneer een lidstaat onvoldoende inspanningen levert, hebben burgers een goede kans om hun gelijk te halen."

'Wanneer een lidstaat onvoldoende inspanningen levert, hebben burgers een goede kans om hun gelijk te halen'
Luc Lavrysen, professor milieurecht (UGent)

Bevoegd Vlaams minister Joke Schauvliege (CD&V) wenst niet te reageren op de rechtszaken die haar boven het hoofd hangen. Ze laat weten de zaak af te wachten. 

Ondertussen werkt haar administratie wel aan een nieuw actieplan dat de luchtkwaliteit in heel Vlaanderen moet verbeteren. De focus daarbij ligt op het terugdringen van vervuiling door autoverkeer, via bijvoorbeeld het invoeren van rekeningrijden. Ook wordt er onder meer gekeken hoe de uitstoot door houtkachels verminderd kan worden.