Direct naar artikelinhoud
NieuwsPrix de Rome

Alessandra Covini wint Prix de Rome met haar ontwerp voor de Amsterdamse Sixhaven

Met haar ontwerpvoorstel Amsterdam Allegories, een surreëel publiek ‘waterpark’ bestaand uit 21 eilanden in de ommuurde Sixhaven, wint architect Alessandra Covini (Milaan, 1988) de Prix de Rome Architectuur 2018. Ze ontvangt een geldbedrag van 40.000 euro en een werkperiode van drie maanden bij de American Academy in Rome.

De inzending van Alessandra CoviniBeeld Majda Vidakovic

De belangrijkste prijs voor architectuurtalent onder de 35 jaar werd op 18 oktober door minister van Cultuur Ingrid van Engelshoven uitgereikt in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam, waar de tentoonstelling opent met het werk van de vier genomineerden. Naast Cavini waren dat Bram van Kaathoven, Katarzyna Nowak en het duo Rademacher de Vries. De jury, bestaand uit voorzitter Mels Crouwel, beeldend kunstenaar Frank Havermans, architecten Afaina de Jong, Oana Rades en Ronald Rietveld, en Peter Cachola Schmal, directeur van het Deutsches Architekturmuseum, selecteerde hen uit de 66 ontwerpers die reageerden op de open oproep en een plan instuurden in reactie op de eerste opdracht, ‘low pressure’, voor een (krimp)gebied in Oost-Groningen. Onder het motto ‘high pressure’ moesten de genomineerden vervolgens een visie geven op de toekomst van Amsterdam. De (fictieve) opdracht: maak voor het Sixhaven-gebied in Amsterdam-Noord een niet-commercieel plan ‘dat van betekenis is voor de stad en door velen gekoesterd kan worden’.

Alessandra Covini, Amsterdam Allegories

De inzending van Alessandra CoviniBeeld Kyoungtae Kim

Met haar ontwerp voor een reeks poëtische openbare ruimtes met een uitgesproken zintuiglijke kwaliteit wil Alessandra Covini Amsterdammers verleiden om uit hun doorgaans beperkte draaicirkel te stappen en spontane ontmoetingen tussen verschillende soorten stedelingen tot stand brengen. Ze maakt van de Sixhaven een ommuurd ‘waterpark’ waarin eenentwintig eilanden ruimte bieden aan passerende bezoekers. Elk eiland refereert aan specifieke eigenschappen en typologieën van de stad en de haven. Zo is er het waterpaleis met openluchtzwembaden (voor mensen, waadvogels én vissen), een strandeiland als een reusachtig zandkasteel en er zijn terracotta vuurkamers waarin je kunt barbecuen. ‘Een verfrissend plan dat nieuwe vormen van publieke ruimtes voorstelt en waar het plezier, de positieve energie en de humor van afspatten’, aldus de jury, die denkt dat de eilanden ‘zo’n grote aantrekkingskracht kunnen hebben, dat de vraag is of ze voldoende ruimte aan dat succes kunnen bieden.’

Nieuw-Atlantis, Bram van Kaathoven

De inzending van Bram van KaathovenBeeld Majda Vidakovic

Bij het door de jury aangedragen thema ‘high pressure’ denkt Bram van Kaathoven (1991) aan de druk die op stedelingen wordt uitgeoefend. Het is steeds voller in stad, het is een ratrace op ons werk, maar het drukst zijn we met allerhande technologische ‘oplossingen’, zoals onze smartphone. Wat we nodig hebben, is ademruimte. Van Kaathoven stelt dan ook de leegheid van het Sixhaven-gebied centraal, door deze letterlijk met een gebouw te omsluiten en zo te conserveren, als een monument. Het bouwwerk zelf doopt hij tot ‘Bewaarplaats voor Beëindigde Technieken’, waarin voorgestelde en te verwachten innovaties worden onderzocht en getest. Nadelige of onnodige uitvindingen worden afgekeurd en hier bewaard zodat toekomstige generaties kunnen aanschouwen waarvan zij zijn gevrijwaard. Van Kaathoven omschrijft zijn inzending als ‘hopeloos om daadwerkelijk te worden gerealiseerd’. Met dit project valt immers niets te verdienen. De jury, ‘onder de indruk van zijn intelligente analyses’, gaf hem een eervolle vermelding.

Vrijhaven, Katarzyna Nowak

De inzending van Katarzyna NowakBeeld Paul Swagerman

Vrijhaven, de inzending van Katarzyna Nowak (1985, Czestochowa, Polen), is een aanklacht tegen de manier waarop we momenteel steden volbouwen met ‘vastgoedobjecten’, gemaakt om geld te verdienen, beschikbaar voor wie het zich kan permitteren. ‘Amsterdam bouwt de komende jaren 200 duizend woningen, maar niemand lijkt zich nog te bekommeren om het realiseren van kwalitatief hoogwaardige publieke ruimtes’, zegt de architect. Zij gelooft dat plekken voor ontmoeting, samenkomst en debat een voorwaarde zijn voor een gezonde, groeiende stad, en wil het proces van stedelijke ontwikkeling daarom omdraaien: maak eerst het publieke domein, en bouw daar omheen. Om de openbare ruimte aan kracht te laten winnen, heeft Nowak deze driedimensionaal uitgewerkt. Ze ontwierp gigantische koepelvormige openbare tribunes langs het IJ en een iconische wandelpromenades in het hart van het Sixhavengebied. Een trap met de lengte van een pelgrimsroute leidt naar de ‘kapeltoren’ aan de achterzijde van het eiland, vanwaar je over de stad uitkijkt.

Foundations, Rademacher de Vries

De inzending van Rademacher de VriesBeeld Rademacher de Vries

Voor hun project Foundations katapulteren David Rademacher (1984) en Christopher de Vries (1985) ons naar het jaar 2032, waarin we bijkomen van een volgende economische crisis. De vastgoedmarkt is opnieuw ingestort, waarop de uitvoering van de reusachtige – denkbeeldige – SixTower die bij de Sixhaven gebouwd zou worden, is gestaakt. De lege betonnen fundamenten – een immense, doolhofachtige structuur – worden verhuurd aan uiteenlopende groepen die ieder hun eigen ruimte claimen, van bovenaf gadegeslagen door buitenstaanders. De architecten hopen niet dat het ontwerp wordt gelezen ‘alsof we de stad zouden hebben opgegeven’, maar denken ‘dat grote internationale kapitaalstromen heel destructief kunnen zijn voor de leefbaarheid van een stad, terwijl we als samenleving alle middelen hebben om ons daartegen te verweren.’ De jury vindt het ‘een interessant gedachte-experiment om een plan te ontwikkelen vanuit een dystopisch toekomstbeeld en zo na te denken over de vraag welke toekomst Amsterdam überhaupt te wachten staat’.

Tentoonstelling Prix de Rome Architectuur 2018, 19/10 t/m 10/3/19, 
Het Nieuwe Instituut, Rotterdam