‘Te mannelijke’ grondwet verdeelt Spaanse politiek

De Spaanse grondwet zou te mannelijk zijn. Dat vindt althans de nieuwe minister van Gelijkheid, Carmen Calvo. Doordat de grondwet ‘in de mannelijke vorm spreekt’, zouden de hersenen alleen ‘mannelijke beelden’ produceren.

De regering heeft de Real Academia Española, de hoeder van de Spaanse taal, gevraagd zich te buigen over nieuwe formuleringen. ‘Het is nodig een grondwet te hebben die ook vrouwen omvat’, aldus Calvo. De huidige tekst zou een weerslag vormen van de samenleving ‘van veertig jaar geleden’.

Sinds in Spanje een linkse regering is aangetreden, heeft het feminisme de hoogste prioriteit. Het leidt bij rechts tot opgetrokken wenkbrauwen. Een parlementariër van Burgers (‘Ciudadanos’), tegen Calvo: ‘Denkt u werkelijk dat dit de eerste zorg moet zijn van het Ministerie van Gelijkheid?’.

Ook de conservatieve krant ABC dreef lustig de spot met het plan van Calvo. ‘We moeten ons dus voortdurend inzwachtelen met verband, een hoed en een zonnebril opzetten, zoals Claude Rains in The Invisible Man, omdat de grondwet ons niet ziet’, schreef columniste Rosa Belmonte.

Ze somde voor het gemak even op wat het probleem zou zijn met de grondwet. Die noemt 23 keer de ‘Spanjaarden’ en niet één keer de ‘Spaansen’. En 34 keer ‘volksvertegenwoordigers’ en niet één keer ‘volksvertegenwoordigsters’. Negen keer ‘ministros’ (ministers) maar nooit ‘ministras’ (ze moesten in Spanje eens weten dat voor dat woord niet eens een Nederlandse vertaling bestaat). Zeven keer ­‘arbeiders’, maar nergens ‘arbeidsters’. Straks moet je dus alles ­dubbelop zeggen, verzuchtte ­Belmonte.

De Koninklijke Spaanse Academie, op zijn beurt, had er geen studie voor nodig om een mening over de kwestie te hebben. Schrijver en journalist Arturo Pérez-Reverte kondigde onmiddellijk aan dat hij het gewichtige instituut zou verlaten als de grondwet ‘inclusief’ zou worden.

Voorzitter Darío Villanueva, letterkundige, meende in een groot interview in El País dat ‘het probleem is dat grammatica met machismo wordt verward’. Voor hem moet in het Spaans altijd het principe van het economisch taalgebruik voorop staan, waarin het mannelijk meervoud beide seksen aanduidt. ‘Zogenaamde oplossingen, zoals in plaats van de uitgangen –o (mannelijk) en –a (vrouwelijk) dan maar –e te gebruiken, zijn naar mijn mening absurd, ridicuul en absoluut onwerkbaar.’

Het was een uitstekende gelegenheid om de discussie te verleggen naar de Koninklijke Academie zelf – een select gezelschap van 38 mannen en 8 vrouwen, die hun zetels te danken hebben aan coöptatie.

‘Het feit dat de academie het woord ‘koninklijk’ draagt zegt al veel over haar resistentie tegen verandering’, schreef Cristina Sánchez Miret in de Catalaanse krant La Vanguardia. Ze benadrukte dat in het woordenboek dat de academie samenstelt volop sprake is van machismo. Zo wordt de term ‘het zwakke geslacht’ uitgelegd als ‘de vrouwen’.

Ruth Toledano, activiste en columniste van de linkse krant El Diario, wijdde eveneens een vlammend betoog aan de kwestie. ‘De machistas, de vrouwenhaters, de machi­nazi’s raken hysterisch ­omdat ze bang zijn macht te verliezen. (…) Juist degenen die moeten waken over de pracht van de levende vlam (die de taal is), (...) roepen op de brandstapel op te stoken en de ­heksen erop te gooien die niet de mannen onzichtbaar, maar wel de vrouwen zichtbaar willen maken.’

Hete lichamen in constante schepping – ja, die zijn er dezer dagen genoeg in Spanje, en ze vullen de krantenpagina’s vol overgave.

_{Maartje Bakker is correspondent in Madrid.}