Alle kinderen een vaccin tegen hersenvliesontsteking? ‘Ja, maar dan moet het goedkoper’

Moet je kinderen nu inenten tegen meningokokken B? Het is een vraag waar ouders met jonge kinderen niet altijd een duidelijk antwoord op krijgen. Kinderartsen zijn pro en benadrukken dat het vaccin levens kan redden. Terwijl andere artsen wel eens verwijzen naar het advies van de Hoge Gezondheidsraad uit 2017, waarin een algemene terugbetaling net werd afgeraden. 

Wie het zijn kinderen absoluut wil geven, kan dat uiteraard doen. Al staat daar wel een kostenplaatje tegenover. Elke spuit kost 86,5 euro en je hebt er drie nodig, wat dus neerkomt op een fors bedrag van bijna 260 euro. 

Geen bezwaar vinden de kinderartsen, die er bij de overheid op aandringen om het in het vaccinatieschema op te nemen en algemeen terug te betalen. “Het is een extra wapen dat we hebben”, zegt pediater Marc Raes, voorzitter van de Belgische Vereniging voor Kinder­geneeskunde. “Het is een veilig vaccin. Het beschermt geen 100 procent, maar wel 80 procent. Bovendien: het is een gevaarlijke aandoening. Het zal uw kind maar zijn die de ziekte krijgt.”

10 procent fataal

Meningokokken B of hersenvliesontsteking komt niet zo vaak voor, maar kan inderdaad zeer ernstige gevolgen hebben. Het treft voornamelijk erg jonge kinderen en in 10 procent van de gevallen loopt het fataal af. Bij wie het overleeft, kunnen zware complicaties optreden als doofheid, neurologische letsels of amputatie van ledematen. 

Maar hoewel het vaccin al een paar jaar bestaat, wordt het in ons land nog niet terugbetaald. De hoge kostprijs zit daar voor iets tussen. Een paar jaar geleden oordeelde het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg dat het vaccin ‘niet kosteneffectief’ is. Met andere woorden: het is zijn geld niet waard. Gezondheidseconoom Lieven Annemans (Universiteit Gent) is het met die analyse eens.

“Tegen de huidige prijs zou ik zeker niet pleiten voor een terugbetaling. In Nederland hebben ze dat onlangs nog onderzocht en ze kwamen tot de conclusie dat het eigenlijk maar een derde zou mogen kosten van wat het nu kost.”

Gezondheidszorg in twee snelheden

Maar de huidige regeling is wrang, geeft Annemans toe. Ouders die goed geïnformeerd zijn en het kunnen betalen, laten hun kinderen inenten. Wie minder op de hoogte is of de centen niet heeft, loopt dus meer risico. Een gezondheidszorg in twee snelheden, dus. 

Twee jaar geleden kwam ook de Hoge Gezondheidsraad met een advies over het vaccin. de conclusie: het werkt – al moet er meer onderzoek komen. Ook de bijwerkingen werden van nabij bekeken, want die zijn iets feller dan bij de vaccins die nu aan zuigelingen worden toegediend. Zeker in combinatie met het huidige aanbod. 

Hoewel het advies duidelijk maakt dat de inenting werkt en dat de strijd tegen hersenvliesontsteking prioriteit moet krijgen, raadde de Hoge Gezondheidsraad toch een algemene terugbetaling af. Al benadrukten ze dat het wel aan elke persoon toegediend kan worden vanaf de leeftijd van twee maanden. 

Goede resultaten in VK

“Officieel houdt de Hoge Gezondheidsraad geen rekening met het kostenplaatje”, zegt Pierre Van Damme, professor vaccinologie aan de UAntwerpen, die mee het advies uitwerkte. “Maar het heeft zeker een rol gespeeld. Maar inmiddels zijn er meer data beschikbaar uit Groot-Brittannië, waar het vaccin al een paar jaar algemeen wordt toegediend en waar de resultaten erg goed zijn. Ook qua bijwerkingen zien we dat het daar bijzonder goed verdragen wordt.”

Net om die reden is de Hoge Gezondheidsraad zijn advies aan het herbekijken. “Want laat me duidelijk zijn, dit is een vreselijke aandoening waar kinderen aan overlijden”, zegt Van Damme. “Dit wens je niemand toe. Dus in die zin geef ik de kinderartsen gelijk: laat ons dit voor iedereen terugbetalen en in het algemene vaccinatieschema opnemen. Ik snap ook wel waarom net zij voor die terugbetaling pleiten. Zij komen ook veel vaker in contact met de verwikkelingen van hersenvliesontsteking.” Of dat ook daadwerkelijk in het nieuwe advies zal staan, is nog te vroeg om te zeggen. “Al vermoed ik van wel”, zegt Van Damme.

Kiwimodel

Wat dat betreft is het wachten op de gemeenschappen, die ‘preventie’ in hun portefeuille hebben. Van Damme: “Daar zit ook de sleutel om het goedkoper te maken. Bij algemene vaccinaties schrijft de Vlaamse overheid een openbare aanbesteding uit. Zo kan je de kosten drukken, dankzij het zogenaamde kiwimodel. Door fabrikanten tegen elkaar uit te spelen kan de overheid de prijs naar omlaag halen.” Die plannen zijn er momenteel nog niet. Ontslagnemend Vlaams minister van Welzijn Jo Van Deurzen (CD&V) laat weten dat hij het nieuwe advies van de Hoge Gezondheidsraad afwacht.

Een belangrijke voorwaarde, vindt Annemans. “We moeten er niet flauw over doen. Tegen de huidige prijs is dit vaccin gewoonweg te duur. De prijs moet in verhouding staan tot het effect, en dat is nu niet het geval. Als het een pak goedkoper wordt, kan het uiteraard wel.”

Voor de kinderartsen mag dat liever vandaag dan morgen gebeuren. “Wij zijn al een hele tijd vragende partij”, zegt Raes. “Wij waren bovendien zelf de eersten om onze eigen kinderen en kleinkinderen dit vaccin te geven. Mochten we er niet van overtuigd zijn dat dit een veilig vaccin is dat levens kan redden, zouden we dat toch niet doen?”