Hoe dj Avicii in korte tijd de grootste danceproducer ter wereld werd

Uit Zweden

Voor de Zweden zelf schijnt het een soort cultureel trauma te zijn: het onwaarschijnlijke succes van de Zweedse popmuziek. Vanaf midden jaren zeventig wordt de wereld bediend vanuit Stockholm en omstreken, met ietwat gladde maar listig geproduceerde pop van Abba, Europe en Roxette en van Ace of Base natuurlijk. Ach, en hoe konden we Dr. 'It's My Life' Alban vergeten.

De Zweedse popmuziek heeft iets ongrijpbaars. Een hitfactor. Een niet aflatende radiokracht. Wij niet-Zweden mogen er jaloers op zijn, de Zweed wordt er weleens moe van steeds weer te worden geconfronteerd met epische wereldsuccessen als The Final Countdown, It Must Have Been Love en alles van Abba. Alsof Zweden niet ook wat minder hitgevoelige en meer bedeesde kwaliteitspop kunnen maken, zie José González, of The Tallest Man On Earth. Daar zijn ze wel trots op.

De laatste jaren komt de grootste en voor kieskeuriger liefhebbers tenenkrommendste dance-pop ook uit Zweden. In 2009 dansten clubs en festivals wereldwijd de benen krom op The Swedish House Mafia en hun tamelijk simplistische houseliedjes als One (Your Name). Niets-aan-de-hand-house met toch ook weer dat typisch Zweedse hitgevoel.

Neem nu Don't You Worry Child van het dancetrio. Voor verwende kwaliteitsoren nauwelijks uit te zitten maar wel tweehonderd miljoen keer beluisterd en bekeken op YouTube. Wie goed oplet, hoort in The Swedish House Mafia de kiem van het latere succes van dj Avicii. Zelfde eenvoudige maar pakkende melodielijn, zelfde opbouw richting dansvloerclimaxen, zelfde gierende soulvocalen.

Avicii is nu zozeer een wereldburger, dat hij over zijn Zweedse pop- en danceroots weinig loslaat in interviews. Maar bij zijn shows in de Ziggo Dome (zaal in Nederland nvdr.) zullen zeker één of twee dancetracks van The Swedish House Mafia passeren. Wij gokken op Don't You Worry Child. Een eerbetoon aan de vaders van zijn blitzcarrière?

The Dutch House Connection

Hij had helemaal niet zo veel met muziekmaken, al prutste hij weleens wat in elkaar en was hij natuurlijk een popliefhebber zoals de meeste welopgevoede schooljongens. Hij hield van Daft Punk. En van de Zweedse dj Eric Prydz. Op zijn 18de begon Tim Bergling (Stockholm, 1989) serieus met plaatjes draaien en trackjes bouwen. Zijn houseniemendalletjes verschenen op muziekblogs en werden daar beluisterd door de altijd geïnteresseerde Nederlandse trancegod DJ Tiësto.

Toch weer een Nederlands haakje aan het grootste dancesucces van dit moment? Zeker. Tiësto, de artiestennaam van Tijs Michiel Verwest en lange tijd de nummer één dj van de wereld, zocht contact met Tim Bergling en bracht hem op het spoor van de dancemanager Ash Pournouri. "Tekenen die jongen", was het dwingende advies van Tiësto aan deze Pournouri. En zo geschiedde.

'We don't discover artists, we create them', is de strijdkreet van Pournouri's Zweedse managementskantoor At Night. Tim Bergling werd omgesmeed tot het pseudoniem Tim Berg en later tot Avicii. Had hij zelf bedacht, dat Avicii. Een woord gevonden op een boeddhistische website, dat zoiets betekent als 'de diepste hel'. Meer iets voor een deathmetalbandje, maar Tim Bergling vond het 'gewoon een leuk woord'. En glijdt nu dus wereldwijd als Avicii door miljarden oren. Met dank aan Tiësto.

'Oontz Oontz Oontz'

Je kunt er lacherig over doen en dat dóén nogal wat zichzelf serieus nemende muziekbeschouwers: Avicii's muziek 'oontz oontz oontz' noemen, en Avicii zelf 'Koning oontz oontz oontz'. Simpele muziek, 'boenkieboenkie', steeds maar die vierkwartsmaat op de bassdrum om het publiek suf te beuken. Zodat dat uren achtereen en niet gehinderd door enige muzikale verwarring het hoofd leeg kan dansen.

Maar onderwerp het oeuvre van Avicii eens aan een nadere inspectie. Dat nummer Levels bijvoorbeeld, waarmee Avicii doorbrak in 2011. Het nummer is zo te horen geïnspireerd door computerspelbliepjes uit de oudere generatie spelcomputers. De zeer basale melodielijn wordt uitgevoerd door zo'n fijn ijle, tranceachtige synthesizer. De akkoordopvolging is al net zo eenvoudig. Voor de liefhebbers: C#m-E-B-A.

Maar dan de vondst van Avicii. Ergens halverwege het stampende houseliedje meldt zich ineens een aangrijpende bluesstem. En dan niet die van een verliezend finalist van een of andere tv-zangwedstrijd. Nee, het is de blueslegende Etta James (1938-2012) die ons toevertrouwt: "Oh, sometimes I get a good feeling, yeah. I get a feeling that I never, never, never had before." Prachtig ingemixt in de opbeurende beat. Daar verraadt zich de muzikale klasse van Bergling, die van het oorspronkelijke lied van James uit 1962 (Something's Got A Hold On Me) toch nauwelijks iets meegekregen kan hebben.

De juiste en góéde vocalen bij de juiste en opgewekte beats, synths en samples. Dat werd het handelsmerk en de succesfactor van Avicii. Luister naar de hit Hey Brother van vorig jaar. Ingezongen door een country- en bluegrasszanger genaamd Dan Tyminski. Als je bij je platenmaatschappij aankomt met zo'n idee, word je waarschijnlijk lachend de deur gewezen. Maar in de kundige handen van Avicii wordt Hey Brother een prijsnummer.

De wereldhit: Wake Me Up

Zonder twijfel de grootste hit van 2013: Wake Me Up van Avicii, betrokken van zijn eerste en enige album True. Het nummer kwam moeizaam op gang. Avicii presenteerde het voor het eerst aan een livepubliek op een dancefestival in Miami. Hij liet het spelen door een band, met echte instrumenten en gezongen door de soulzanger Aloe Blacc (bekend van het fraaie blueslied I Need a Dollar uit 2010). Dat vond danceminnend Miami minder. Hoezo, instrumenten? Wake Me Up werd van het podium gejouwd.

Maar Avicii, overtuigd van eigen kunnen, zette door en bracht Wake Me Up half juni uit als eerste single van het dan nog niet verschenen True.

Wat volgde was een ongekende zegetocht. Het nummer kwam terecht op nummer één in bijna alle Europese hitlijsten, in Australië, Nieuw-Zeeland en bijvoorbeeld Israël. In Nederland was Wake Me Up de bestverkochte single van 2013. In Ierland stond Wake Me Up zeven aaneengesloten weken op één. De single werd de herkenningsmelodie van alle grote dancefestivals in de wereld, en de snelst verkopende single in onder andere het Verenigd Koninkrijk. Op de dag van de release verkocht Wake Me Up alleen al in Engeland bijna honderdduizend keer.

Avicii ging er dus vandoor met de felbegeerde want bankrekening spekkende zomerhit van 2013, terwijl de volgers van de betere popmuziek nog steeds denken dat Get Lucky van Daft Punk het popjaar 2013 heeft bekroond.

Zo doe je dat dus: volharden en de grootste worden. Avicii verdient naar schatting inmiddels 15 miljoen euro per jaar.

Generatiekloofmuziek

Ouders van jonge kinderen zullen het herkennen: je weet K3 nog buiten de deur te houden, geeft je kroost een kindermenu van Beatles en Stones om mee te beginnen, maar op een dag klinkt er getetter uit een iPad in de kinderkamer - vanaf de andere kant van de generatiekloof dus. Avicii. Hey Brother. Voor ouders een oorwurm, voor de kinderen het mooist denkbare liedje aller tijden.

Kinderen houden van Avicii. 'Lekker vrolijk', zeggen ze dan. En stiekem ook een beetje opwindend en lichtelijk elektrificerend. Ouders zijn er mooi klaar mee. Zij vinden de house van Avicii net iets te simpele popkost en hadden gehoopt op een andere voorkeur van hun nageslacht. Avicii maakt generatiekloofmuziek.

Is Avicii daar ook mooi klaar mee? Kinderen plegen nu eenmaal niet de portemonnee te trekken als ze een liedje leuk vinden. Welnee. Naast de ongelooflijke verkopen van zijn singles op iTunes, wordt Avicii op zijn eigen YouTube-kanaal gevolgd door miljoenen kinderen wereldwijd, van wie er dit weekeinde dus weer een paar duizend aan de hand van pa en ma de Ziggo Dome komen binnenwandelen. Zijn wereldtournee langs stadions en sporthallen is overal uitverkocht. Volgepakt met piepjong publiek, al is de 'geadviseerde leeftijd' 16 jaar en ouder. De kassa rinkelt.

Dominee in laserkerk

God is a dj, weten we sinds Faithless, 1998. De dj-booth is zijn spreekgestoelte, de concerthal zijn kerk, de house het Ware Woord.

Dominee Avicii predikt tegenwoordig voor stadionvullende geloofsgemeenschappen, onder een alle verbeelding tartende laser- en ledverlichting-show. Een oplichtende flitshemel waaronder Avicii alleen af en toe met zijn hand hoeft te zwaaien om de menigte op te poken.

De show mag dan oogverblindend zijn, volgens critici devalueert het al te prominente lichtspektakel de muziek van Avicii soms toch wat. Sta je met open mond naar de lichtshow te gapen, vergeet je te luisteren naar hoe knap Avicii zijn housetracks eigenlijk opbouwt en inmixt.

Voor de concerten in de Ziggo Dome belooft concertorganisator Live Nation adembenemende, technische hoogstandjes, nooit eerder vertoond in dit theater. Toch zullen tijdens de finale (Wake Me Up?) vermoedelijk ook de obligate papiersnippers uit de hemel dwarrelen. Schudt de dj-God toch weer gewoon een zak confetti leeg.

Olympisch

De muziek van de Zweedse dj en danceproducer Avicii kan de massa's samenbrengen. Wie goed oplet bij de tv-verslaggeving van de Olympische Spelen in Sotsji, hoort om de haverklap Avicii's Hey Brother door de luidsprekers schallen, bijvoorbeeld bij het snowboarden. Het nieuwe Alle Menschen werden Brüder? Ook D66 heeft de verbindende kracht van Avicii ontdekt. De gemeentelijke verkiezingscampagne van de partij wordt gevoerd met de house van Avicii's Levels, en vooral de fraaie bluessample van Etta James: 'Sometimes, I get a good feeling, yeah!'