Thuiswerken vanwege de sneeuw gaat zomaar niet

Een beter excuus om met een warme kop chocolademelk voor de televisie, pardon: achter de laptop te gaan zitten, knus in je eigen warme huis, kun je als werknemer nauwelijks aangeleverd krijgen. Even je chef een mailtje sturen met een link naar het persbericht van Rijkswaterstaat en klaar is Kees. Maar er was gistermorgen ook een andere waarschuwing, van vakbond FNV Bondgenoten: zomaar thuisblijven omdat het sneeuwt, kan je problemen opleveren met je werkgever.

Het thuiswerken blijkt soms nog een worsteling voor zowel werknemers als werkgevers. Wat mag nu wel, wat niet, en wie beslist dat?

Overleg met de werkgever

'Opmerkelijk', zegt arbeidsjurist Pascal Besselink van juridisch dienstverlener DAS over de berichten van de NS, ProRail en Rijkswaterstaat. 'Ze bemoeien zich op deze manier met de invulling van de arbeidsovereenkomst - dat heb ik nog niet eerder gezien. En dat kunnen ze ook niet.'

Het leidende principe voor thuiswerken blijft immers: overleg met de werkgever. Sinds 1 januari 2016 is er de Wet Flexibel Werken. Wanneer een werknemer 26 weken in dienst is, kan die de werkgever verzoeken om de arbeidsduur, werktijden of arbeidsplaats aan te passen. 'In het geval van arbeidsduur of werktijden kan een werkgever het verzoek alleen afwijzen wegens zwaarwegende bedrijfsbelangen', zegt Naomi Dempsey, arbeidsrechtadvocaat bij advocatenkantoor Houthoff. 'Maar juist bij een verzoek tot wijziging van arbeidsplaats is de werkgever slechts verplicht uitleg te geven als hij het afwijst.'

De wet stipuleert wel een aantal bijzondere verloven, waaronder een calamiteitenverlof. Wie door persoonlijke omstandigheden absoluut niet kan werken, bijvoorbeeld omdat er is ingebroken, kan aanspraak maken op betaald verlof. Besneeuwde wegen vallen niet onder persoonlijke omstandigheden, en het woon-werkverkeer blijft de verantwoordelijkheid van de werknemer.

Overgeleverd aan wensen van chef

Velen kunnen helemaal niet vanuit huis werken. Leraren, zorgverleners, loodgieters, chauffeurs: wie zijn beroep niet vanachter een beeldscherm kan uitoefenen, heeft in geval van sneeuw nog minder opties. Wie voor zijn werk de weg op moet, krijgt hooguit een 'rij voorzichtig, en veel succes verder' mee van de werkgever. Je kunt wel proberen vakantie op te nemen of, als je parttime werkt, met je leidinggevende afspreken dat je de uren op een ander moment inhaalt.

Voor alle verzoeken tot thuiswerken geldt: de werkgever moet je ter wille zijn. Rijkswaterstaat, ProRail en de NS kunnen adviseren dat het een lieve lust is, de werknemer blijft overgeleverd aan de wensen van de chef. Het advies van Rijkswaterstaat en de hoogste alarmfase kunnen wél van invloed zijn op de overwegingen van de werkgever of - in het ergste geval - het uiteindelijke besluit van een geschillencommissie of rechter. Daarom is thuiswerken op een zonnige augustusdag minder vanzelfsprekend dan thuiswerken op een ondergesneeuwde winterdag.

Als de werknemer de weg niet op durft, en de werkgever staat erop dat hij om acht uur 's ochtends in de fabriek aanwezig is, moet er eerst worden gezocht naar alternatieven. De werknemer kan proberen mee te rijden met een collega, het openbaar vervoer gebruiken, of zelfs een taxi overwegen. Als ook dat onmogelijk blijkt, dan kom je waarschijnlijk wel weg met een dagje thuisblijven.

'Als je werkgever je dan nog sommeert op je werk te verschijnen op straffe van een sanctie, is de kans groot dat je die bij een conflict met succes slecht werkgeverschap kunt aanrekenen', zegt Besselink.

Dan moet het wel hevig uit de hand lopen. Uitgangspunt blijft: overleg met je werkgever. Kom je er samen niet uit, dan rest er helaas nog altijd weinig anders dan doen wat de baas zegt. Weer of geen weer.