Haalt Monsanto woensdag de slag om glyfosaat thuis?

Is glyfosaat nu kankerverwekkend of niet? Het antwoord op die vraag is niet duidelijk en net die twijfel ligt aan de basis van de controverse die de voorbije jaren rond het dossier is gaan hangen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beschouwt de stof als "waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen", terwijl het Europese Voedselveiligheidsagentschap (EFSA) en het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) vinden dat er geen link kan worden gelegd glyfosaat en kanker.

Over de toelating van glyfosaat wordt op Europees niveau beslist. Omdat de voorlopige toelating op 15 december afloopt, stelt de Europese Commissie de lidstaten voor om de toelating met tien jaar te verlengen. Of bestrijdingsmiddelen die glyfosaat bevatten, zoals Roundup van Monsanto, ook effectief in de winkelrekken mogen liggen, is een beslissing die de EU-landen elk afzonderlijk nemen.

Tegenstemmen

Woensdag bespreken de lidstaten het voorstel van de Commissie. Het is het Permanent Comité voor de Planten, Dieren, Voeding en Diervoeding, een comité dat is samengesteld uit nationale experten, dat de knoop moet doorhakken. Voor een duidelijke beslissing - voor of tegen het Commissievoorstel - is een gekwalificeerde meerderheid nodig, maar het is niet zeker of die zal worden gevonden. Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Luxemburg hebben al laten verstaan tegen het Commissievoorstel te zullen stemmen, Duitsland zal zich mogelijk onthouden. België heeft nog geen standpunt ingenomen en wacht op bijkomende verduidelijkingen van de Europese Commissie.

Europees Parlement wil volledig verbod

Terwijl de Commissie geen graten ziet in een nieuwe toelating voor glyfosaat, vraagt het Europees Parlement een verbod. Omwille van de aanhoudende wetenschappelijke onzekerheid over de gezondheidsrisico's van glyfosaat, vroeg een grote meerderheid van de milieucommissie vorige week om de stof vanaf eind 2020 volledig te verbieden in de EU. Ze wil een compleet verbod op gebruik door particulieren en een uitdoving van het gebruik in landbouw. De resolutie heeft geen bindende kracht, maar is bedoeld om de druk op de Europese Commissie en de lidstaten op te voeren. Dinsdag, de dag voor het expertencomité de zaak bespreekt, ligt de resolutie ter stemming in de plenaire vergadering van het parlement.

Burgerinitiatief 'Stop flyfosaat'

Intussen heeft bevoegd eurocommissaris voor Volksgezondheid Vytenis Andriukaitis vertegenwoordigers van het burgerinitiatief 'Stop glyfosaat' ontvangen. Zij verzamelden meer dan 1 miljoen handtekeningen voor de petitie waarmee ze de Commissie vragen om de lidstaten geen nieuwe toelating, maar een verbod op glyfosaat voor te stellen. Ze willen ook bindende doelstellingen om het gebruik van bestrijdingsmiddelen te verminderen. In België werden 56.068 handtekeningen verzameld.

Monsanto Papers

"Het glyfosaat-debacle bewijst dat de Commissie de kortetermijnbelangen van de chemische industrie voor de volksgezondheid en het leefmilieu plaatst", zegt Jorgo Riss van Greenpeace EU, dat de petitie mee ondersteunde. "Haar onvermogen om tegemoet te komen aan de bezorgdheden die geuit zijn door onafhankelijke wetenschappers, parlementsleden en meer dan 1 miljoen burgers is een schande." De initiatiefnemers van de petitie verwijzen ook naar de twijfels die gerezen zijn bij de betrouwbaarheid van de EFSA-analyse van glyfosaat. Uit de gelekte 'Monsanto Papers' moet blijken dat de Amerikaanse chemiereus de wetenschappelijke studies naar de onkruidverdelger heeft beïnvloed. Het noopte de Vlaamse regering er afgelopen zomer alvast toe het gebruik van glyfosaat door particulieren te verbieden en voor te behouden voor professionele gebruikers. Ook in Wallonië is de verkoop verboden.

De Europese Commissie wilde vandaag niet vooruitlopen op de vergadering van het Permanent Comité aanstaande woensdag. Het is ook niet zeker dat er effectief wordt gestemd, zei een woordvoerster. Pas als de lidstaten daar om vragen, zal de Commissie haar voorstel zo nodig aanpassen.