Deze nieuwe technologie kan ooit alle administratieve rompslomp overbodig maken

De blockchain, alsof u dat ooit al hebt gebruikt. Meer zelfs, waarom zou u dat ooit willen gebruiken? Hier is een reden. De technologie zal er voor zorgen dat u nooit meer een geel klevertje, een envelop, een postzegel en een rode brievenbus moet zoeken om het voorschot dat u aan de dokter betaalde terug te krijgen van de mutualiteit.

In een wereld zonder internet was een gele briefkaart en een geel klevertje de normaalste zaak van de wereld. Maar ons leven wordt tegenwoordig gedomineerd door dat internet. Met alle gevolgen van dien: alles is snel en op maat.

Van het betalen in de winkel met een Bancontact-app, en de films die u gesuggereerd krijgt en bekijkt op Netflix, tot het boek dat binnen 24 uur na bestelling op Bol.com in de brievenbus ligt. Alles gebeurt instant. Behalve essentiële zaken zoals het terugkrijgen van geld waar u recht op hebt. Daar hebt u dan weer enig geduld voor nodig.

Spel van de sinaasappel

Het geduld van Roderik van der Veer, medeoprichter van de blockchainstart-up SettleMint, is op. Ook al begrijpt hij waarom administraties zoals ziekenfondsen of mutualiteiten vandaag nog bestaan. “Omdat ze werken. Ze kosten iedereen geld en tijd door een gebrek aan efficiëntie, maar ze werken. Je kunt ervan uitgaan dat het geld uiteindelijk op je rekening zal staan.”

Wanneer we hem vragen of dit soort praktijken de eerste dertig jaren van de 21ste eeuw zullen overleven, beginnen zijn ogen te fonkelen. Hij gelooft als geen ander dat blockchain administratieve processen niet alleen efficiënter zal maken, maar ook transparanter en eerlijker.

De technologie maakt tegenwoordig vooral furore dankzij de virtuele munt bitcoin. Die bewijst dat het perfect mogelijk is om een munt uit te geven zonder dat er een bank of een overheid aan te pas komt. Opdat u nooit meer zou vergeten hoe de blockchaintechnologie dat mogelijk maakt, speelt u straks in de huiskamer ‘het spel van de sinaasappel’.

Zo probeert blockchainexpert Gerrie Smits het toch telkens uit te leggen tijdens zijn presentaties. “Wanneer ik een sinaasappel de zaal in gooi en jij vangt die, dan heeft de hele zaal dat gezien en daar mentaal nota van genomen.”

Vervang die sinaasappel door een digitale munt en de mensen in de zaal door computers en u bent helemaal mee met het principe van de blockchain.

Wiskundig slot

Op tienduizenden computers over heel de wereld wordt een grootboek bijgehouden waarin iedereen kan zien wie hoeveel bitcoins (of sinaasappelen) naar wie heeft overgeschreven (of gegooid). Er is geen bank of overheid nodig om alles te controleren of reguleren.

Het enige wat we altijd nodig zullen hebben, is computerkracht. Elke computer in het netwerk controleert of u over voldoende bitcoins beschikt om geld over te schrijven, net zoals de bank dat vandaag met euro’s doet. Zodra alles oké is, wordt de overschrijving met een wiskundige formule versleuteld. Dankzij dat wiskundig slot wordt de transactie onomkeerbaar en kan iedereen daarop verder bouwen.

Gebruikers die hun computerkracht ter beschikking stellen van het netwerk om die transacties te controleren en te versleutelen, worden voor hun werk beloond met nieuwe stukjes bitcoin. Dat proces heet minen.

Terwijl de wereld nog went aan een munt zonder bank, kijken bedrijven, technologen, banken, anarchisten, utopisten en overheden met grote belangstelling, maar met verschillende beweegredenen, naar wat de blockchain voor hen kan betekenen.

Alles van waarde

De ‘believers’, zoals van der Veer, zijn het er allemaal over eens: wie dacht dat de disruptiegolf van het internet snel ging, houdt zich best vast aan de takken van de bomen voor wat blockchain mogelijk zal maken.

“Driekwart van de wereld is nog bezig met de eerste golf van de digitale transformatie, maar als je één dag niet volgt wat er in de blockchainwereld gebeurt, zit je bij wijze van spreken twee weken achter”, zegt van der Veer.

Vóór de komst van het internet zat alle kennis en informatie bij wijze van spreken vooral in bibliotheken en universiteiten. Het internet heeft die kennis toegankelijk gemaakt voor iedereen. “Maar dat heeft meer dan twintig jaar geduurd, omdat we eerst overal internetkabels hebben moeten trekken”, vertelt van der Veer, “die infrastructuur ligt er nu al voor de blockchain.”

Waar het internet de toegang tot kennis heeft gedemocratiseerd, belooft de blockchain om alles wat waarde heeft te verhandelen in het netwerk zonder dat er een tussenpersoon of logge administratie aan te pas komt.

Efficiëntiewinst

“Denk aan het voorbeeld met het doktersattest”, zegt van der Veer. “Met blockchainsoftware is het perfect mogelijk dat de mutualiteit meteen zijn deel van de consultatie betaalt. Het komt erop neer onze mutualiteitsvoorschriften te programmeren in de blockchain. Dat gaat eigenlijk om eenvoudige regels die je vertaalt naar wat wij smart contracts noemen. Daarin zal bijvoorbeeld staan: als Roderik naar de dokter gaat en zich geïdentificeerd heeft met zijn eID-kaart, kost de consultatie 25 euro. Dertig procent betaalt hij zelf, en de overige zeventig is voor de mutualiteit waarbij hij is aangesloten. Nog voor je het dokterskabinet verlaat is alles geregeld. Niemand die nog geld moet voorschieten, niemand die nog overbodig papierwerk moet doen.”

In dit voorbeeld komt er geen minen aan te pas. De mutualiteiten, ziekenhuizen en de overheid hebben er belang bij dat dit soort blockchaintoepassing draait. Zij zorgen zelf voor de noodzakelijke computerkracht om alle transacties te verifiëren en te versleutelen. In het jargon spreken we hier van een permissioned blockchain. Enkel zij die toegang hebben tot het netwerk, kunnen meedoen.

“In de eerste plaats zal de blockchain voor enorme efficiëntiewinsten zorgen, iets waar elk bedrijf oren naar heeft”, zegt Gerrie Smits. “Tenzij dat bedrijf natuurlijk net de dingen doet die door een blockchain-applicatie overbodig kunnen worden gemaakt. Boekhouders, auditeurs, notarissen,… Het lijkt wel of blockchain gemaakt is om hen te pesten.”

Het verbaast hem dan ook niets dat de blockchain in 2017 uit het niets een topprioriteit werd in het Belgische bedrijfsleven. Dat blijkt uit een enquête van Beltug, de vereniging van ICT-verantwoordelijken uit het bedrijfsleven en de overheid. Bijna 37 procent van de ondervraagden kruiste het thema aan in een lijst van 35 onderwerpen. Vorig jaar repte niemand er over. Enkel cyberveiligheid scoorde dit jaar beter.

Zonder vertrouwen, zonder zorgen

Wie nog niet overtuigd is dat die blockchain serious business is, googelt bijvoorbeeld ‘Hyperledger Fabric’. In december 2015 sloegen een groep van financiële en technologiegiganten – IBM, Intel, Cisco, the London Stock Exchange Group, JP Morgan, Wells Fargo en vele anderen – de handen in elkaar om een blockchainplatform te bouwen dat geïnspireerd was op de bitcoin.

“Hyperledger Fabric is zoals de blockchain, maar schenkt nog meer aandacht aan het verifiëren van de identiteit van mensen waar je zaken mee doet”, vertelde Arvind Krishna, een researchdirecteur van IBM, bij de lancering. “De grote kracht van dit systeem zit 'm in het feit dat je niemand hoeft te vertrouwen, behalve de wiskunde waar het systeem op draait. Je kunt zaken doen met mensen die je nog nooit ontmoet hebt zonder je zorgen te maken of ze je zullen bedriegen.”

Dat klinkt als wollige zakenpraat, maar we doen constant zaken met mensen of bedrijven die we nog nooit in levenden lijve hebben ontmoet. Denk aan de eieren die u koopt in de supermarkt. Daar plakt een etiket op waarop u leest waar de eieren vandaan komen en wanneer ze verpakt werden. Of die informatie klopt, weet u nooit honderd procent zeker. Meer zelfs, ook supermarkten kunnen enkel afgaan op het papierwerk dat bij de producten hoort.

En als dan plots blijkt dat er een voor de mens schadelijke insecticide zoals fipronil in heel wat eieren zit, kijkt iedereen naar elkaar en de omslachtige papiermolen van controleorganen die hadden moeten opmerken dat er iets niet pluis was.

Tussen kip en pan

David Smits werkt bij technologiereus IBM mee aan blockchaintoepassingen van bevoorradingsketens. “Zo kan de voedselketen een stuk transparanter gemaakt worden. Tussen de kippen die eieren leggen en het moment dat jij een ei wilt bakken zit een onoverzichtelijke keten. Door elke stap in de keten in de blockchain te versleutelen zullen consumenten in de toekomst kunnen achterhalen hoe dat ei tot in hun pan is geraakt. Ze moeten dan enkel een barcode scannen met hun smartphone en krijgen alle informatie te zien. Voor supermarkten is dat interessant om sneller te achterhalen welke eieren met fipronil besmet kunnen zijn. Dan hoef je niet alle eieren uit de rekken te halen.”

Het belangrijkste voordeel van het werken met blockchain wordt volgens van der Veer te veel uit het oog verloren. “Als er vandaag iets misloopt in de bevoorradingsketen van voedsel of met de subsidie van bepaalde isolatiematerialen, reageren we telkens op dezelfde manier: er moet een extra controleorgaan komen.”

Op zich geen slecht idee, volgens de blockchainexpert, maar meestal schiet dat orgaan zijn doel voorbij. “Er komt enkel meer papierwerk bij waardoor de kans op fouten alleen maar groter wordt. Blockchain zou die administratie kunnen vereenvoudigen waardoor er efficiëntere controle op de vloer kan gebeuren, waardoor de data in de blockchain nog betrouwbaarder worden.”

Zowel Gerrie Smits als Roderik van der Veer merken dat bedrijven en overheden staan te springen om te experimenteren met de technologie. “Het probleem is dat 1 procent van de wereldbevolking weet wat blockchain is. Dat wil zeggen dat er is bij wijze van spreken nul procent is die vandaag met de codeertaal kan werken. Die is nog maar drie jaar oud”, schetst Van der Veer.

Je moet dit moment in de geschiedenis vergelijken met de allereerste signalen die over het internet naar elkaar werden verstuurd. “We hebben nog geen flauw idee wat het potentieel van de blockchain is en hoe die onze wereld zoals we die vandaag kennen, zal veranderen”, besluit Smit.

__________________________________

Wie experimenteert al met blockchain?

Het idee achter de blockchain – een logboek dat niet door een centrale partij wordt gecontroleerd, maar door iedereen die op het netwerk is aangesloten – heeft eindeloos veel toepassingen.

De start-up SettleMint bouwt in de eerste plaats software die het bedrijven uit alle mogelijk sectoren gemakkelijker moet maken om blockchainmodellen in bestaande software van die bedrijven te klikken. “Wij bouwen eigenlijk een brug tussen de wereldwijde blockchaincommunity die nog volop in de kern van de technologie zit te experimenteren en specifieke noden van bedrijven”, zegt medeoprichter Roderik van der Veer.

Maar het bouwt ook zelf blockchaintoepassingen als dat opportuun is. Zo lanceerde SettleMint een tijd geleden het project DataBrokerDAO. Van der Veer legt uit: “Tien procent van alle landbouwers in België heeft geïnvesteerd in dure sensoren die de temperatuur meten, de luchtvochtigheid monitoren en de zuurtegraad van de grond registreren.”

Die data gaan verloren in een datasilo van een van die bedrijven. Met het DataBrokerDAO-platform krijgt de sensoreigenaar de kans om de gegevens aan andere betalende partijen aan te bieden en er zo geld mee te verdienen. Mogelijke kopers zijn andere landbouwers, meststoffabrikanten of zelfs het KMI. “Iedereen is geïnteresseerd in zo’n blockchaintoepassing”, zegt van der Veer.

Een ander interessant experiment gebeurt in de Antwerpse haven. Antwerpse havenbedrijven werken samen met T-mining. Die blockchainstart-up moet containertransport veiliger en efficiënter laten verlopen.

“De voorbeelden hierboven tonen hoe de blockchain kan helpen om waardevolle gegevens gemakkelijk te verhandelen of om ingewikkelde processen transparanter en veiliger te maken”, zegt blockchainexpert Gerrie Smits. Dat is volgens hem ook de reden waarom bedrijven en overheden plots zo geïnteresseerd geraakt zijn in de technologie.

“Maar andere initiatieven gaan nog een stuk verder, en sluiten elke mogelijke tussenpartij uit.” Denk aan het experiment van zangeres Imogen Heap die haar nummer ‘Tiny Man’ eind 2016 op het platform Ujo Music lanceerde. Dat platform regelde niet alleen de auteursrechten in de blockchain. Het verdiende geld werd rechtstreeks, zonder dat er platenlabels tussen zitten, verdeeld onder bandleden, producers en andere mensen die aan nummers hebben meegewerkt.

Tot slot ziet van der Veer in de blockchain een sleutel tot succes voor landen waarvan de economie weinig voorstelt. “In vele gevallen ligt het ontbreken van een betrouwbaar kadaster aan de oorzaak van economische problemen. In grote stukken van de wereld bestaat er niet eens een kadaster. Dat wil zeggen dat je onmogelijk kunt bewijzen dat een stuk grond van jou is. Daardoor kun je dat land ook niet als onderpand gebruiken om een tractor of een auto te kopen. Heel wat potentieel kapitaal zit daardoor muurvast. Blockchain kan ervoor zorgen dat inwoners in politiek onstabiele regio’s zich geen zorgen moeten maken dat ze hun stuk land verliezen bij elke politieke omwenteling.”

ID-Kit: Wat is SettleMint?

* in augustus 2016 opgericht door Roderik van der Veer en Matthew Van Niekerk

* op dit moment werken er acht mensen, maar het bedrijf is op zoek naar talent

* het haalde al een eerste keer geld op bij Medici Ventures, een investeerdersgroep van het Amerikaanse Overstock.com

* kondigde vorige week een blockchaintoepassing voor de Islamitische Ontwikkelingsbank aan

* is op dit moment weer volop bezig vers geld op te halen