Pedro Sánchez blijft premier van Spanje ondanks "lastercampagne" van rechtse oppositie tegen hem en zijn gezin

Pedro Sánchez maakte zijn beslissing bekend tijdens een toespraak voor zijn ambtswoning. De socialistische premier begon met uit te leggen waarom hij vorige week woensdag in een open brief aan de bevolking had aangekondigd dat hij mogelijk zou opstappen.

Als we "willekeurige, persoonlijke aanvallen in de politiek" of "haat en de grofste leugens" zomaar aanvaarden, dan "heeft het geen zin meer voor mij", klonk het. "Het gaat hier niet over ideologie, maar over respect en waardigheid", benadrukte de premier.

Sánchez had het vorige week in zijn brief over een jarenlange intimidatiecampagne van (uiterst) rechts, waardoor hij zich afvroeg of het nog wel zin had om door te gaan. Na een bezinningsperiode van 5 dagen met zijn vrouw en gezin (waarin hij zo goed als al zijn afspraken annuleerde), heeft hij echter beslist om toch aan te blijven, "om de democratie te verdedigen" en  "indien mogelijk met meer kracht" dan tevoren.

Volgens Sánchez gaan hij en zijn familie al 10 jaar gebukt onder persoonlijke aanvallen van politieke tegenstanders. Maar onder meer de steun die hij de voorbije dagen gevoeld heeft binnen zijn partij en daarbuiten, heeft hem overtuigd om door te gaan. De afgelopen dagen waren er meerdere manifestaties om Sánchez te steunen. Al maakt de premier zich geen illusies: "Mijn vrouw en ik weten dat deze lastercampagne niet zal stoppen."

Het vooronderzoek naar zijn vrouw - wegens mogelijke beïnvloeding en corruptie - werd opgestart na een klacht van de anticorruptievereniging 'Manos limpias' – of 'Propere handen', die banden heeft met extreemrechts in Spanje.

Intussen heeft het Openbaar Ministerie al geadviseerd om de klacht te seponeren. 'Manos limpias' gaf ook al toe dat de klacht gebaseerd was op berichten in de roddelpers die mogelijk vals zijn.

"Het is de afgelopen jaren een gebruikelijke methode van 'Manos limpias' en een aantal gelijkaardige organisaties van extreemrechtse signatuur", legt historicus en Spanjekenner Vincent Scheltiens (UAntwerpen) uit. "Ze zoeken bevriende rechters die een klacht ontvankelijk maken." Ook al komt er later geen onderzoek, als de klacht aanzwelt in de pers, is de reputatie van de betrokken persoon sowieso beschadigd.

"Sánchez heeft gemeend om daar paal en perk aan te stellen door een sterk signaal te geven", zegt Scheltiens. "Hij wil dat soort goedkope, ongegronde aantijgingen aanklagen." Ook in zijn vorige regering was coalitiepartner Unidas Podemos er al het slachtoffer van.

Scheltiens beschouwt de bezinningsperiode van de premier dan ook als een strategische zet. Het was weinig waarschijnlijk dat hij zou stoppen als premier, zegt Scheltiens, nadat hij zo hard gevochten heeft voor deze minderheidsregering. Door even op de pauzeknop te duwen, "heeft hij het hele land én Europa aan het denken gezet over dit soort praktijken."

"Maar hij heeft op die manier ook zijn eigen kamp gemobiliseerd en zijn positie versterkt. Het was tegelijk een aanklacht tegen praktijken die niet thuishoren in een normale democratie als een volksraadpleging over zijn eigen figuur. Het is een politieke move zoals Sánchez er al zoveel heeft gedaan in zeer moeilijke situaties."

Maar concrete maatregelen heeft Sánchez niet aangekondigd en dat betreurt Scheltiens. "Als hij het echt meent, moet hij ook voorstellen beginnen uit te werken om justitie te hervormen, maar daarover zegt hij niets."

Sánchez is sinds midden 2018 premier. Hij kwam aan de macht nadat de toenmalige conservatieve premier Mariano Rajoy een vertrouwensstemming in het parlement had verloren wegens een corruptieschandaal binnen zijn Volkspartij (PP).

De Spaanse politiek is al jaren sterk gepolariseerd, tussen een rechts en links blok. Bij de laatste verkiezingen kwam de conservatieve PP als grootste uit de stembus, maar partijleider Alberto Núñez Feijóo slaagde er niet in om een rechtse regering te vormen, waardoor Sánchez weer aan zet kwam en - met de steun van de Catalaanse separatisten - alsnog een linkse regering op de been kon brengen.

Feijóo maakte afgelopen weekend duidelijk dat wat hem betreft Sánchez sowieso een politicus "van het verleden" is, of hij nu aanblijft of niet.