“Ogenschijnlijk zie ik er rustig uit, maar hierbinnen heerst blinde paniek.” Michael Van Peel wijst naar zijn hoofd en hij lacht een beetje. Groen. Volgende maand staat Michael Van Peel Overleeft 2018 tien keer in de Arenbergschouwburg en hij is nog lang niet klaar. Vandaag mag hij gelukkig wel één lijn van zijn to-dolijst schrappen. Het showpak dat hij bij Café Costume op het Antwerpse Zuid staat te passen, zit als gegoten. Hij ziet er strak en fit uit. “Dat is maar een gedacht”, zucht hij. “Ik ben gewoon mager van te weinig te eten en slecht te slapen.”

Het is de tiende en laatste keer dat hij zichzelf deze helse weken oplegt. In het begin van de week kondigde Van Peel immers aan dat hij stopt met zijn eindejaarsconferences.

“Je moet stoppen op een hoogtepunt. Bovendien had ik al even het gevoel dat ik continu nieuwe moppen moest verzinnen over weeral dezelfde feiten. Ik heb ondertussen zoveel zwartepietenmoppen gemaakt dat ik er blauwe ballen van krijg. Ze hebben net de Belgische nationaliteit afgepakt van Fouad Belkacem, maar daar hadden ze het vijf jaar geleden ook al over en dat zat toen ook al in de show. Het hoofddoekenverbod, homofobie, die thema’s blijven jammer genoeg terugkomen.”

“Na een tijd is het op. Ik wil stoppen voor ik in herhaling val. Een tijd geleden heb ik de pro’s en contra’s van stoppen netjes naast elkaar opgeschreven. De contra’s hadden vooral met organisatie, inkomsten en kijkcijfers te maken. Er stond geen enkel creatief argument tussen. Dan weet je het wel.”

(Lees verder onder de foto)

Hoe diep snij je nu financieel in eigen vlees?

Tja, de shows verkopen elk jaar beter uit, de kijkcijfers op televisie stijgen. Een goede zelfstandige zou er zeker nog een tijd mee doorgaan (lacht). Mijn madam was superlief. Ze zei: ‘Ik zal wel wat goedkoper gaan shoppen.’ Maar ik stop niet, hè. Ik ga gewoon andere dingen doen. Eerder dit jaar zat ik onverwacht plots met een gat van twee maanden in mijn agenda; een tv-programma dat de koelkast inging. Ik heb toen Alex Agnew en Bart Cannaerts kunnen motiveren om samen een rock-’n-rollstand-uptour te doen in jeugdhuizen. Na een week stonden er twintig optredens in onze agenda.

En kort nadien kreeg ik telefoon van de BBC. Ze wilden in elke hoofdstad een uitzending over de Brexit opnemen en vroegen of ik voor hen het Brusselse luik kon verzorgen. Om maar te zeggen, er komt altijd wel iets op je weg. En volgend jaar kan ik Kerstmis eens thuis vieren in plaats van in het montagekot.

Je bent in september 40 jaar geworden. Heeft deze beslissing met een midlifecrisis te maken?

Ach welnee, ik heb weinig last van die leeftijd. Pas toen ik onlangs een artikeltje in de krant zag waarin achter mijn naam tussen haakjes het getal 40 stond, dacht ik voor het eerst: ‘Wow! Echt of wat?’ Meer niet. Ik heb grotere zorgen. Mijn kostuum is klaar, maar mijn show nog lang niet. Gisteren heb ik nog een try-out gedaan in café The Joker. Het was kut (lacht).

Pardon?

Dat is elk jaar hetzelfde. Het begin is altijd weer ploeteren, het is er nooit meteen op. En dan begin ik te zagen. Alex Agnew heeft dat ook. Onze vrouwen zeggen dan: ‘Hangt zo niet den bleiter uit!’ Als wij een griepje hebben, denken wij ook meteen dat we gaan sterven. Je hebt dan een sterke vrouw nodig voor een kom kippensoep én een sjot onder uw gat. Dus hier sta ik weer. Aaaargghhh! De zalen zijn uitverkocht, de mensen verwachten dat ik er sta. Dat is heel beangstigend.

Ik heb steeds dezelfde nachtmerrie: het is al kwart na acht, mensen zitten te wachten in de zaal en ik vind de weg naar het podium niet. Vreselijk. Mijn onderbewustzijn vertelt me dat ik niet voorbereid ben. Ik begin en eindig zo’n try-out dan ook met het woord ‘sorry’ (lacht). Als een mop plat valt, zeg ik: ‘Oké, die haalt de show niet. Schrappen maar!’ De eerste keer lachen ze daar nog mee, maar bij de tweede mislukte grap niet meer. Na afloop vertel ik uit eerlijke schaamte nog een paar piemelmoppen, zodat de mensen toch nog een beetje gelachen hebben.

Waarom gebruik je het beeld van een gruwelclown op je affiche?

Ik heb het gevoel dat figuren als Trump, Orban of Bolsonaro, die we vorig jaar nog weglachten, nu ook effectief een stempel beginnen na te laten op de wereld met hun continue gestook en gepolariseer. Er zijn steeds meer haatmisdrijven. Onlangs, na die bombrieven in de post, riep zelfs Trump op tot verzoening. Dan moet het toch al echt de spuigaten uitlopen. We leven in een groot circus waarin alleen de clowns nog aan bod komen, de extreme stemmen, de Dries Van Langenhoves en Sharia’s for Belgium. Je ziet nooit eens een debat tussen Van Langenhove en mijn tante Maria.

Politieke debatten zijn alleen maar dovemansgesprekken. Je hoort nooit iemand zeggen, zoals in een normaal gesprek: ‘Tiens, zo had ik het nog nooit bekeken.’ Het gaat over gelijk halen, de tegenstander kapotmaken en verkiezingen winnen. En jonge mensen groeien op met de meningen van de roepers, de clowns die ons ondertussen afleiden van de dingen die er echt toe doen.

Al dat gedoe over transmigranten. De enigen die daar over mogen zagen, zijn de truckchauffeurs. Verder willen die mensen niks van ons: geen job, geen dop, geen huis, ze willen hier alleen maar weg. En wij willen ze ook weg. Er is dus een consensus. Maar wat doet Theo Francken? Hij zet ze vast, zodat ze toch geld beginnen te kosten. En ondertussen rept niemand over het begrotingstekort, de pensioenen, de dingen die ertoe doen. Nee, we palaveren over boerkini’s en wintermarkten en laten ons tegen elkaar opzetten over dingen die niets met ons leven te maken hebben.

Je hebt het hoog zitten.

Maar ja. In mijn vorige show was ik nog cynisch. Toen dacht ik: ‘Oké, fuck it, als niemand zich zorgen maakt over de wereld, dan ik ook niet. Dan varen we maar recht op de ijsberg af.’ Maar nu heb ik het gehad. (windt zich op) Ik ben echt kwaad. Waar blijft de revolutie van de 90 procent redelijken? Dit is onze planeet, niet die van de extremen. Ik ben het beu, dat gezaag en gebleit van links en rechts. (speelt verontwaardiging) ‘Ik voel mij gekwetst als uw kindje zich verkleedt als een indiaan, want dat is culturele appropriatie.’ (draait met de ogen) Ja man! Het thema Zwarte Piet ga je ook niet oplossen door te roepen: ‘Jullie zijn allemaal koloniale racisten!’ Nee, dat brengt alleen maar opluchting voor de roeper, die voelt zich weer een beetje moreel superieur.

Ook bij rechts hoor. Hashtag ‘wegmetons’, hashtag ‘soumission’. Doe toch eens normaal! Al dat gezeik. Die slachtofferrol waarin links en rechts zich wentelen is nefast. Een slachtoffer wil genoegdoening, vergelding. En dan krijg je oog om oog, tand om tand. ‘Die PS’ers hebben ons jaren bij onze kloten gehad, en nu is het aan ons!’ Oké, maar daar geraak je als maatschappij toch niet mee vooruit? Komaan! Dat actie-reactie-gedoe is frustrerend. Man the fuck up!

(Lees verder onder de foto)

Waar schaal je jezelf in: links of rechts?

Als ik kritiek uit op de huidige regering, word ik meteen in de linkse hoek geduwd. Maar toen Elio Di Rupo aan de macht was, was het net omgekeerd. Vier jaar geleden was ik keihard aan het afgeven op de regering. Nu is die 180 graden gedraaid van ideologie en doe ik het nog altijd. Misschien ben ik gewoon ‘ne contraire’? (lacht) Wat me frustreert is dat ze in discussies nooit naar een common ground zoeken. Ze blijven naast elkaar babbelen. Het gaat niet over: hoe komen we hier samen uit, maar over: wie wint het gevecht op sociale media?

De kans zit er dik in dat de coalitie in Antwerpen pas bekend raakt als jouw voorstellingen al een tijd bezig zijn. Hoeveel rekening ga je daar nog mee houden?

De gemeenteraadsverkiezingen zijn een sub-verhaal in mijn show. Ze staan een beetje buiten het politieke circus, ze gaan over de dingen waarover het móét gaan. Hier een nieuw pleintje, daar een windmolen. Ik hoorde politici en journalisten zeggen hoe hard de campagne was. En ik dacht: ‘Wát? Daar heb ik niks van gemerkt.’ Laat me niet lachen. Zwarte Piet heeft de afgelopen maand veel meer shit over zijn kop gekregen dan Bart De Wever. De mensen stemmen over lokale bezorgdheden en zo zie je dat de redelijkheid nog leeft.

In de 19de eeuw zei de Amerikaanse filosoof Henry David Thoreau al: ‘Politiek zou maar een heel klein onderdeel van het leven mogen zijn, niet het groteske circus dat het vandaag is geworden.’ Toen was het dus ook al zo. Maar door de sociale media is het circus alleen maar erger geworden. Elke politicus die met idealen in de politiek stapt, wordt fijngemalen in het systeem. Kijk naar figuren als Eva Brems. Zelfs Rik Torfs, de jezuïet, vond het systeem te hypocriet.

Toen N-VA nog een idealistische zweeppartij was, waren ze tegen politieke benoemingen en voor het zelfbeschikkingsrecht van het Palestijnse volk. Maar toen de partijvoorzitter burgemeester werd van een diamantstad, werd dat van die Palestijnen toch een beetje opzijgeschoven. En die politieke benoemingen? (speelt) ‘Mor zun doen het, dus wij ook!’ Precies hetzelfde gaat volgens mij straks met Groen gebeuren. Misschien moeten we naar andere manieren gaan om onze democratie te organiseren, veel meer van onderuit.

Je vader en zus zijn politici bij CD&V en N-VA. Hebben partijen jou al gevraagd om in de politiek te stappen?

(blaast) Ja, maar voor mij is dat niet relevant. Je kunt tegenwoordig veel meer bereiken buiten de politiek. De politiek is te traag, ze holt achter de maatschappelijke ontwikkelingen aan. Als je daarop moet wachten... Mensen beginnen het zelf te doen. Je maakt een Facebookpagina aan en twee dagen later heb je driehonderd man verzameld. ‘Bypass your governments!’ riep Benedict Cumberbatch zijn publiek op. Burgerbewegingen, crowdfunding, ze kunnen veel meer bereiken dan je voor mogelijk houdt.

Herinner je je nog dat autootje dat in brand was gestoken tijdens een vakbondsbetoging? Mensen doneerden spontaan geld om de schade van de eigenaar te vergoeden. Van dat soort initiatieven hoor je steeds meer en de overheid gaat ook verplicht zijn om erin mee te gaan. Kijk naar Oosterweel. Uiteraard, hoe groter zo’n organisatie wordt, hoe politieker en hoe meer die mensen moeten meedraaien in het systeem. Aaargghh! Het is moeilijk om er niet cynisch van te worden. Snap je nu waarom ik stop met die jaaroverzichten? (lacht)