Orbán kan gele kaart gebruiken

Brussel

Nepnieuws. Zo omschreef Viktor ­Orbán tijdens het congres van de EVP de beschuldigingen van de Europese christendemocraten tegen hem en zijn partij Fidesz. ‘We verdedigen onze waarden’, aldus de Hongaarse premier. ‘We willen een EVP die christelijk is en zich keert tegen migratie’, voegde hij er na afloop van de bijeenkomst in Brussel aan toe.

Op dat moment was Fidesz kort ervoor door de Europese Volkspartij per direct geschorst, onder meer vanwege een beledigende campagne van de regering-Orbán tegen Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie en vooraanstaand lid van de christendemocratische familie.

Fidesz wordt de EVP niet uitgezet, zoals onder meer het CDA en het Vlaamse CD&V wilden. Een commissie van drie onderzoekt de komende maanden of Fidesz weer volwaardig lid kan worden. Tot die tijd mag de partij niet deelnemen aan EVP-vergaderingen en ook geen kandidaten leveren voor Europese bestuursposten.

compromis

Nooit eerder zette de EVP een van haar leden zo in de hoek. Toch is de tijdelijke uitsluiting een compromis. Een royement per direct ging grote christendemocratische partijen als de Duitse CDU en CSU te ver.

Europarlementariër Esther de Lange (CDA) noemt de gele kaart voor ­Fidesz ‘een ongekend harde sanctie’, hoewel ze graag nog steviger had opgetreden. ‘Een schorsing is nog niet eerder ingezet. Fidesz komt onder de loep te liggen van een commissie van prominente christendemocraten die het respect van de partij voor de EVP-waarden gaat bezien.’

Orbán ging na de schorsing meteen in de aanval tijdens een persconferentie. Eerst trok hij het laken naar zich toe met de opmerking dat hij had ingestemd met de schorsing, wat de vraag doet rijzen welke toezeggingen Fidesz van de EVP heeft gekregen. Duidelijk is immers dat de Hongaarse zetels de EVP in het Europees Parlement moeten helpen de grootste fractie te blijven.

Vervolgens beklaagde Orbán zich nogmaals over het nepnieuws dat over hem en zijn land zou worden verspreid. Zo is er in Hongarije helemaal geen actie tegen voorzitter Juncker van de Europese Commissie en filantroop George Soros gevoerd. ‘Het was een informatiecampagne.’

niet onverwacht

De schorsing van woensdag kwam niet onverwacht. Vorige maand riep Jean-Claude Juncker de EVP al op om Fidesz buiten de deur te zetten. De directe aanleiding was de campagne van de regering-Orbán tegen de Europese Commissie, waarin via grote reclameborden werd beweerd dat Juncker samenspant met de Hongaars-Amerikaanse miljonair George Soros om nog veel meer migranten naar Europa te halen.

‘De conservatieven in Hongarije vertegenwoordigen op geen enkele manier christendemocratische waarden. Er is voor hen geen plaats binnen de Europese Volkspartij’, zei toen een opvallend boze Juncker.

Deze harde anti-EU-campagne zou de bekende druppel worden. Met hun afwijkende opvattingen over met name democratie, rechtsstaat en migratie hadden Orbán en Fidesz zich de afgelopen jaren al verwijderd van de pro-Europese beginselen die de christendemocraten uitdragen.

‘Als u tegen de rechtsstaat en de onafhankelijke rechterlijke macht bent, dan bent u geen christendemocraat’, zo beet voorzitter Donald Tusk van de Europese Raad, ook van christendemocratischen huize, Orbán in november toe op het EVP-jaarcongres in Helsinki.

lijmpoging

Vorige week deed de fractieleider van de EVP in het Europarlement, de Duitser Manfred Weber, nog een lijmpoging in Boedapest. Maar de schade was al te groot. Een excuusbrief van Orbán, die zijn EVP-vrienden ‘nuttige idioten’ had genoemd, mocht niet meer baten. De gele kaart voor de Hongaren was toen nog slechts een kwestie van tijd. Of dat uiteindelijk een rode kaart wordt, moet dit voorjaar duidelijk worden na de hectiek van de Europese verkiezingen. <

Viktor Orbán (1963) maakte begin jaren negentig naam als een parlementariër die zijn land hielp te transformeren van het communisme naar een Europese democratie. In 1990 werd hij lid van het Hongaarse parlement namens Fidesz, een centrumrechtse partij.

Sinds enkele jaren ruziet Orbán met de Europese Unie en de christendemocratische Europese Volkspartij (EVP) over de koers van zijn regering. Hij is sinds 2010 aan de macht en wordt er door de EU en de EVP van beticht de rechtsstaat en de democratie naar zijn hand te zetten.

Maar Fidesz en Orbán botsen op meer punten met de EU en de EVP. Zo voert de partij een conservatief economisch beleid, inclusief protectionisme waarvoor de EU weinig ruimte biedt. Eind 2018 waren er in het land massademonstraties tegen de zogenoemde slavenwet van de regering-Orbán, die werknemers kan verplichten om maximaal 400 uur per jaar overwerk te doen. Volgens critici is de wet aangenomen na misbruik van de parlementaire procedures.