Op het Spring Festival zijn boeiende voorstellingen over de relatie tussen mens en machine te zien

Boeiende voorstellingen over de relatie tussen mens en machine op Festival Spring. Ook dezelfde bewegingen zien er bij de buurman anders uit in Ravemachine. So what? 

Terwijl in de echte wereld grenzen dichtgaan, worden grenzen in de kunstwereld steeds vager. Heeft dans per se een perfect functionerend lichaam nodig en wat is dat dan, perfect? En bestaat theater überhaupt bij de gratie van performers in levenden lijve? Festival Spring (vroeger Springdance) heeft altijd graag definities bevraagd en doet dat nu ook weer met twee opmerkelijke producties.

De Zuid-Koreaanse Jisun Kim – ze studeerde een tijdje aan de Rijksacademie van beeldende kunsten in Amsterdam – is in haar projecten kritisch op systemen en wetten. Als performance trok ze onder meer diverse landsgrenzen over met een leeggescheurd paspoort. Deep present is een mix van objecten, voice-overs, geprojecteerde teksten en (teken)filmpjes. Kim voert geen mensen op, maar vier ‘AI’s’; artificial intelligences. De AI HAL is geïnspireerd op de filmklassieker 2001: A Space Odyssey en heeft de verschijningsvorm van een rood licht. Libidoll, de internetromanschrijver, is een soort schommelstoel met boek. Zijn tiksels razen over een groot scherm. Het boeddhistische beeld Tathata is vooral stil en het Sony-robothondje AIBO, dat naast een kersenbloesemboompje zit, heeft het hoogste aaibaarheidsgehalte.

‘Gevoed’ met andere data hebben ze dus allemaal een eigen ‘karakter’. Via hen kaart Kim de pro’s en contra’s van ‘de nieuwe mens’ aan: kunstmatige intelligentie levert veel efficiëntie en mogelijkheden voor outsourcing op, maar wat zijn de ethische consequenties? Wie is nog verantwoordelijk voor wat, welke prijs betaalt een ander voor jouw comfort? Deep present is in feite een lezing, een documentaire-aanklacht, en heeft daarmee iets statisch. De interactie tussen de personages kan dramatischer. Tegelijkertijd fascineren Kims mooie beelden en haar bevlogenheid achter de woorden. Haar fantasiewereld heeft potentie.

De relatie mens-machine speelt ook een rol in Ravemachine. De pompende technobeat onder deze choreografie bestaat deels uit gesamplede geluiden van een elektrische rolstoel. De man die hier met moeite uit opstaat – filosoof, choreograaf en performer Michael Turinsky – gaat een duet aan met de live-dj, de veelgeprezen Oostenrijkse choreograaf en danseres Doris Uhlich. Hij is kreupel en ook zij heeft met haar stevige postuur geen standaard danslichaam. Toch gaan ze los, zoals dat hoort bij een raveparty.

Dansers met een beperking zijn hip tegenwoordig. Het sterke aan deze voorstelling is dat ze geen bewondering oproept. Ravemachine is ruig, slim en humoristisch. In solo’s en duetten komt de boel flink gepassioneerd op stoom tussen Turinsky en Uhlich, maar tegelijkertijd dwingen ze je ook om naar hun lijven te kijken: het zijn instrumenten waarmee je kunt bewegen en ja, zelfs dezelfde bewegingen zien er bij de buurman anders uit. So what? Ravemachine focust op eigenheid en eigenheid als basis van gelijkheid. Dus slaat hij een oude rolstoel aan gort en rijdt zij met roze partylaarzen rond in zijn ‘ravemachine’. Super.