Het was vandaag D-day voor Marc Coucke. Kort na het uitbreken van operatie ‘Schone Handen’ en Football Leaks beloofde de voorzitter van de Pro League aan een zaal vol kritisch politici om tegen 17 december, vandaag dus, een charter op te stellen met afspraken over nieuwe strengere regels voor spelersmakelaars.

Een belofte die Coucke slechts deels is nagekomen. Het driekoppige expertencomité, waarin ook de omstreden ceo Pierre François zetelt, kwam uiteindelijk met zeven basisprincipes die de problemen met spelersmakelaars de wereld moeten uithelpen. Basisprincipes die de 24 profclubs gisteren unaniem goedkeurden.

Speler betaalt makelaar

De meest ingrijpende maatregel is wellicht dat Coucke en de Pro League willen dat de spelers zelf de spelermakelaars betalen. En niet langer de profclubs, zoals nu het geval is. ‘Dat zal wellicht leiden tot een explosie van de spelerslonen’, gaf Coucke daarbij desgevraagd toe. ‘Maar dat zal slechts tijdelijk zijn, hopen wij. De profvoetballers zullen zelf meer gaan nadenken over de (hoge, red) commissies die makelaars vragen. En het moet belangenvermenging bij de makelaars voorkomen. Want nu hebben spelersmakelaars soms afspraken met clubs waar de spelers niet van op de hoogte zijn.’

Registratie en waarborg

Alle spelersmakelaars - ook de buitenlandse - zullen zich bovendien verplicht bij de voetbalbond moeten laten registreren, waarbij ze onder meer verplicht zullen worden een waarborg te storten (in Vlaanderen wordt dat 25.000 euro). 'Makelaars die niet geregistreerd zijn, zullen in België geen spelers meer mogen vertegenwoordigen', maakt Coucke zich sterk.

Ook nieuw is dat alle contracten - zowel de tussen profclubs en makelaars, als de contracten tussen makelaars en spelers - verplicht geregistreerd moeten worden in een nieuw ‘centraal clearinghuis'. Dat is een nieuwe onafhankelijke controle-instantie, die zo snel mogelijk moet opgericht moet worden.

Niet geregistreerde spelersmakelaars zouden op die manier uit België geweerd moeten kunnen worden. En geregistreerde makelaars die zich niet aan de regels houden, zouden zo makkelijker gestraft moeten kunnen worden. Bijvoorbeeld door de uitbetaling van hun commissie door datzelfde clearinghuis te laten blokkeren.

Ook opvallend, spelersmakelaars zouden ook minderjarige voetballertjes in België niet meer mogen benaderen. 'De allerbesten van twaalf, dertien jaar worden nu vaak overrompeld, door Belgische maar vooral door buitenlandse makelaars. Makelaars die dat doen zullen in België hun registratie verliezen.', belooft Coucke, die daarvoor van plan is een informatiecampagne op te zetten bij jonge spelertjes en hun ouders.

Tenslotte wordt het spelersmakelaars moeilijker gemaakt om spelers contractueel van elkaar in te pikken. Dat laatste zou gebeuren door een zogeheten ‘cooling off’-periode in te voeren, waarbij spelers die van makelaar willen wisselen – wat nog altijd op elk moment kan – in één welbepaald geval beperkingen op te leggen. Met name als spelers tijdens een mercato van makelaar willen wisselen, zou die wissel pas kunnen doorgaan na het einde van diezelfde transferperiode.

Juridische haalbaarheid?

U hoort het, veel goede voornemens dus. Maar ook hier geldt het bekende gezegde: ‘the proof of the pudding is in the eating’. Want het gaat nog steeds om beloftes, waarvan voorzitter Coucke ‘hoopt' het merendeel tegen de volgende zomermercato te realiseren. Dus niet voor juni 2019.

Als dat realistisch is, zal nog moeten blijken. Want over de controle en de sanctiemechanismen, blijft het plan-Coucke vaag. Daarover zal wellicht nog veel inkt vloeien. De sleutelvraag is of dat alles juridisch haalbaar is. En ook de clubs kunnen nog roet in het eten gooien. Ze hebben nu tien dagen om opmerkingen te maken en eigen bijkomende voorstellen te doen. In diezelfde periode zal het expertencomité verder werken aan een concrete tijdstabel, waarin het de zeven ‘basisprincipes’ wil omzetten in daden.

Of dit zal volstaan om de druk vanuit de Wetstraat weg te houden, valt af te wachten. Meerdere politieke partijen dringen immers al weken aan op meer transparantie en daadkracht van de Profliga. En dat niet alleen in het makelaarsdossier. Ook van de profclubs zelf worden extra inspanningen verwacht (zie inzet).

Als de Profliga ‘de eigen stal niet uitmest’, dreigden zelfs regeringspartijen zoals CD&V en Open VLD er al openlijk mee om de belangrijke fiscale en sociale voordelen voor de profclubs – samen goed voor 130 miljoen euro per jaar - te schrappen of op zijn minst te hervormen. Vooral de RSZ-korting voor profvoetballers ligt daarbij onder vuur. Die voorziet dat topvoetballers die per maand vele tienduizenden euro’s verdienen amper sociale bijdragen betalen, terwijl ook de profclubs een grote korting op de bedrijfsvoorheffing krijgen (als ze het geld in de jeugdwerking investeren).

De Block en CD&V

‘Maar u moet die zaken wel scheiden’, reageerde Coucke op de vraag of alle dreiging vanuit de politiek nu is geweken. ‘Wij hebben beloofd om prioritair de makelaars aan te pakken. Over de andere problemen in het voetbaldossier hebben we regelmatig contact met de kabinetten en houden we besprekingen in het bevoegde paritair comité. Ook daar werken we aan meer transparantie.’

De bal ligt nu in het kamp van minister van Sociale Zaken, Maggie De Block, die enkele weken geleden nog publiek waarschuwde dat de voetbalwereld de boodschap niet had begrepen. ‘Ik vroeg een signaal, maar heb het niet gekregen’, klonk het toen scherp. Omdat concrete resultaten uitblijven, heeft ze inmiddels haar diensten opgedragen om tegen begin volgend jaar zelf voorstellen uit te werken om het RSZ-voordeel bij te sturen. Vanaf midden januari heeft haar kabinet daarover meerdere overlegmomenten gepland met alle sportfederaties, niet alleen de voetbalbond. De woordvoerder van De Block kon gisterenavond nog niet meteen reageren.

CD&V heeft dan weer een wetsvoorstel klaar waarin het onder meer de RSZ-voordelen enkel voorbehoudt voor sporters met een maximum jaarloon van 81.600 euro en waarin het de loongrens voor niet-EU-spelers gevoelig wil optrekken. Het soort voorstellen waarover Coucke ruim een maand geleden in de kamercommissie nog met enig gevoel voor dramatiek verklaarde dat ze ‘van een gezonde sector een financieel kerkhof’ zouden maken.

Politieke crisis

De kans dat bovenstaande voorstellen snel realiteit worden, lijkt voorlopig echter klein. Ook daar lijkt Coucke zich de voorbije weken tijd te hebben gekocht. De huidige mindersregering heeft niet alleen alle slagkracht verloren, belangrijke (ex)-regeringspartijen als N-VA en MR hebben de voorbije weken al meermaals duidelijk gemaakt dat er van ‘paniekvoetbal’ en ‘steekvlampolitiek’ geen sprake kan zijn.

Waardoor Coucke en de Pro League dus nog even respijt krijgen. De sleutelvraag blijft echter: hoelang? Want beloftes maken schuld. Dat weten politici als geen ander.