plusartikels
ETA zegt voor het eerst ‘sorry’
De ETA kondigde in 2011 het einde van de gewapende strijd aan. — © REUTERS
De Baskische afscheidingsbeweging ETA erkent het leed dat ze tijdens haar onafhankelijkheidsstrijd heeft veroorzaakt en vraagt vergiffenis aan haar slachtoffers. Dat staat in een mededeling die vandaag werd gepubliceerd in de Baskische krant Gara.
‘We hebben veel leed en onherstelbare schade veroorzaakt. We willen ons respect tonen aan de doden, gewonden en slachtoffers van de acties van de ETA ... We betreuren het oprecht’, luidt het onder meer in de tekst. De mededeling komt er nadat Spaanse media al hadden bericht dat de afscheidingsbeweging tijdens het eerste weekend van mei haar formele ontbinding zou aankondigen.
Ook de vandaag gepubliceerde mededeling lijkt naar die intentie te verwijzen. ‘ETA wil met deze verklaring de schade erkennen die ze tijdens haar gewapende parcours heeft afgelegd, en haar engagement tonen om definitief de gevolgen van het conflict te overwinnen, en voorkomen dat dit zich opnieuw zal voordoen.’
Wel valt op dat ETA zich in de mededeling in de eerste plaats excuseert bij ‘burgers zonder enige verantwoordelijkheid’ die het slachtoffer werden van aanslagen. De acties van de organisatie hadden zich vooral gericht tegen de ordediensten en tegen medewerkers van de overheid.
De ETA streed bijna een halve eeuw lang voor een onafhankelijke Baskische staat in Noord-Spanje en Zuid-Frankrijk. Bij zowat 4.000 aanslagen kwamen meer dan 800 mensen om. In 2011 zwoer de ETA het geweld af. Sindsdien heeft de organisatie geen aanslagen meer uitgevoerd.
Sorry voor alles, zegt ETA
Pro-ETA graffiti op een archiefbeeld uit 2006. — © afp
De Baskische terreurbeweging ETA verontschuldigt zich voor alle leed die ze de voorbije jaren berokkend heeft. De Spaanse overheid ziet er een bewijs is van de kracht van de rechtsstaat, maar voor de slachtoffers komen de excuses te laat.
Voor het eerst in zijn bestaan heeft de Baskische terreurbeweging ETA vergiffenis gevraagd voor ‘alle lijden’ dat ze de voorbije vijftig jaar veroorzaakt heeft. ‘In al die jaren heeft ons volk veel te verduren gekregen’, klink het in een open brief aan de Baskische kranten Gara en Berria. De ETA omschrijft zichzelf als een ‘socialistische revolutionaire vrijheidsbeweging’, maar erkent ‘alle leed die ze aan de mensen berokkend heeft’. En dat was niet min: ‘Er zijn mensen gedood, gewond, gefolterd en anderen waren gedwongen naar het buitenland te vluchten’, geeft de ETA toe. ‘Buitensporig veel.’
© epa-efe
De ETA geeft toe dat ze daar verantwoordelijk voor was. ‘We beseffen dat we tijdens deze lange periode van gewapende strijd veel leed berokkend hebben, veel schade waar geen oplossing voor is.’ En daar zeggen ze spijt van te hebben. ‘We willen ons respect betuigen aan de doden, de gewonden en de slachtoffers van de ETA. Het spijt ons oprecht.’
Meer dan 800 doden
Die slachtoffers, dat zijn er nogal wat: na de eerste politieke moord, op een topman van de geheime politie in San Sebastián in 1968, kwamen er meer dan 800 mensen om bij het separatistische geweld. Vooral vertegenwoordigers van de Spaanse ‘bezettingsmacht’ – leger, politie, rechters, … – werden geviseerd, maar ook het eigen volk kwam niet ongeschonden uit de strijd. Wie niet uitgesproken voor de onafhankelijkheid was, was tegen, en moest daar de gevolgen van dragen. Bedrijfsleiders die weigerden de ‘revolutionaire belasting’ te betalen deden dat op eigen risico.
De ETA zegt te beseffen dat deze excuses dat niet kunnen goedmaken. ‘Deze woorden kunnen niet ongedaan maken wat er gebeurd is of de pijn verzachten. We zeggen dat met respect, zonder het conflict opnieuw te willen aanwakkeren.’ Niemand kan het verleden ongedaan maken, klinkt het nog. ‘Maar het slechtste wat men nu zou kunnen doen, is de feiten ontkennen of verdraaien. We nemen alle verantwoordelijkheid voor wat er gebeurd is.’
De Spaanse regering ziet in de excuses een bewijs van de ‘kracht van de rechtsstaat’ die de terreur overwonnen heeft ‘met de wapens van de democratie’.
Te laat, veel te laat
De organisatie van slachtoffers AVT betreurt dan weer dat de ETA deze ‘strategische’ mededeling aangrijpt om haar terreurdaden te rechtvaardigen. ‘De verontschuldigingen zijn goed, maar ze moeten gepaard gaan met andere daden, zoals medewerking met justitie’, aldus de AVT-voorzitter Miguel Ángel Blanco. ‘Voor mij betekent dit niet veel. Het komt laat, veel te laat, en het lost de verwachtingen niet in.’
Voor de voorzitter van de socialistische PSOE, Pedro Sanchez, is het een ‘grote stap’ in de richting van definitieve vrede. ‘Maar het is een lange en moeilijke reis geweest’, zegt hij op Twitter.
Een belangrijke stap richting vrede werd in 2011 al gezet, toen de ETA een eenzijdig en permanent staakt-het-vuren afkondigde. Vorig jaar werden dan alle wapens ingeleverd. Een volgende, beslissende stap moet volgende maand gezet worden: het is de bedoeling dat de beweging zichzelf dan volledig ontbindt.
