De hele dag een koptelefoon met noisecancelling op, kan dat kwaad?

Noisecancellingtechnologie is tegenwoordig een veelgeziene toevoeging aan koptelefoons en oortjes. Je onderdrukt er achtergrondgeluiden mee terwijl je muziek of een podcast luistert, of gebruikt hem zonder muziek om de buitenwereld te dempen.

“Noisecancelling is actieve ruisonderdrukking”, zegt Gerard Spierenburg van de Nederlandse Consumentenbond. Noisecancelling zorgt ervoor dat je je gehoor kunt afsluiten voor geluid, ofwel ruis, uit je omgeving. “In zulke koptelefoons zitten kleine microfoontjes die het omgevingsgeluid registreren. Slimme software in de koptelefoon zorgt er daarna voor dat deze geluidsgolven worden gespiegeld.”

De gespiegelde geluidsgolven worden toegevoegd aan het geluidssignaal dat je wilt horen, bijvoorbeeld muziek. “Door het spiegelen heffen de geluidsgolven elkaar op, waardoor het omgevingsgeluid wordt weggefilterd.”

Geluid dooft uit

Met noisecancelling meet het apparaat hoeveel geluid er van buitenaf op je oren afkomt en biedt je dan geluid in tegenfase aan. “Het geluid dat van buitenaf komt, dooft dan in je gehoorgang uit”, zegt Erwin Baas, klinisch fysicus-audioloog bij het Koninklijke Kentalis Audiologisch Centrum in Eindhoven. “Dit zorgt ervoor dat het omgevingsgeluid veel zachter bij je trommelvlies komt. Met hoe je gehoor zelf werkt doet dat niets.”

Noisecancelling is dus niet schadelijk. Sterker nog, het kan je oren door de dempende werking juist beschermen tegen te harde geluiden van 85 decibel of hoger. Hoe weet je of hard geluid boven die grens uitkomt? “Als je gewoon een rustig gesprek hebt, zit je op een geluidsniveau van 65 decibel. Zitten er wat meer mensen om je heen dan wordt het 70, 75 of soms 80 decibel”, zegt Baas. Kom je in een winkelcentrum op zaterdag waar heel veel mensen tegelijkertijd kletsen en de akoestiek slecht is, dan kan het geluidsniveau wel ruim boven de 85 decibel komen.

Toch is noisecancelling niet alleen maar goed voor je gehoor. Voortdurend deze functie gebruiken terwijl het geluidsniveau in je omgeving niet erg hoog is, kan zelfs vervelende gevolgen hebben, zegt Baas. “Je voedt je oren dan eigenlijk te weinig, waardoor je oren ontwennen aan normale geluidsniveaus”, legt Baas uit.

Het gevolg is dat je zonder je koptelefoon steeds meer last krijgt van normale geluiden. Je wordt overgevoelig voor geluid. Zulke mensen ziet Baas ook weleens op het audiologisch centrum in Eindhoven. “Als je bang bent voor allerlei geluiden en dat het te hard wordt, dan kan dat ertoe leiden dat je allerlei dingen in het leven gaat ontlopen. Dat kan je sociaal dus enorm beperken.”

Gelukkig is er wel een oplossing, zegt Baas: “Je moet het omgekeerde proces weer doorlopen door je koptelefoon minder vaak te gebruiken Je oren moeten gewone geluidsniveaus weer leren te verdragen.”

Noisecancelling verstandig gebruiken

Je kunt noisecancelling volgens Baas prima gebruiken als ‘cocon’, dus om je bijvoorbeeld af te sluiten van het geroezemoes in een overvolle trein of voor meer focus tijdens het werken in een kantoortuin. Baas raadt wel aan om daarbij (rustige) muziek op te zetten om te voorkomen dat het helemaal stil wordt. “Zo zorg je ervoor dat er wel enige geluidsprikkeling blijft en je oren toch gestimuleerd worden.”

Om anderzijds gehoorschade te voorkomen, heeft Gerard Spierenburg nuttige tips. De maximale sterkte waarop je langere tijd veilig kunt luisteren is 85 decibel, zegt hij. Bij een geluidsniveau van 103 decibel loopt je gehoor al na 3 minuten schade op. Vaak lijkt het na een poosje luisteren of je de muziek minder goed hoort. Dan kun je de neiging krijgen het volume nog wat hoger te zetten. Doe dat niet, want dat is een signaal dat je gehoor vermoeid is. Zet het volume lager of leg je koptelefoon of oortjes even weg om je gehoor rust te geven.