‘Stille revolutionairen’ schrijven geschiedenis in Ierland

In de volksraadpleging van vrijdag mochten de Ieren hun mening geven over het achtste amendement van de Ierse grondwet. Dat legt vooralsnog vast dat een ongeboren kind evenveel recht op leven heeft als de moeder, wat abortus in alle omstandigheden onwettig maakt, behalve wanneer het leven van de moeder in gevaar is. Maar daar is een grote meerderheid van de Ieren het blijkbaar niet langer mee eens.

Zaterdagavond omstreeks 19.30 uur werd het volledige resultaat van het referendum bekendgemaakt. Die bevestigden de trend van de exit polls van vrijdagavond. Uiteindelijk pleit 66,40 procent van de Ieren voor een versoepeling van de grondwet, terwijl slechts 33,60 procent tegen is.

Enkel in kiesdistrict Donegal was een absolute meerderheid (51,87 procent) tegen. District Dublin Bay South bleek het minst conservatief, want daar stemde maar liefst 78,5 procent voor een versoepeling. U kunt de volledige resultaten raadplegen op de website van openbare omroep RTE.

Er was ook een recordopkomst van 64,1 procent. En 6.042 van de 3.367.556 uitgebrachte stemmen, werden ongeldig verklaard.

Vrijdag

De Ierse premier Leo Varadkar, die de versoepeling van de abortuswetten steunt, zei na het bekendraken van de exit polls (70 procent voor het ja-kamp) dat het ernaar uitzag dat zijn land 'geschiedenis gaat schrijven'. 'Het volk heeft gesproken. Ze zeggen dat we een moderne grondwet voor een modern land nodig hebben. Wat we hebben gezien, is het hoogtepunt van een stille revolutie die de afgelopen twintig jaar in Ierland heeft plaatsgevonden.'

Varadkar voegde eraan toe dat de Ieren vrouwen 'respecteren en vertrouwen om zelf de juiste keuze over hun eigen gezondheid te maken'. Tegen het einde van dit jaar wil hij nieuwe abortuswetten doorvoeren.

Een van de grootste antiabortuscampagnes, Save the 8th, gaf vrijdag ook al haar nederlaag toe. 'De Ierse staat erkent het recht op leven van het ongeboren kind niet langer', zegt woordvoerder John McGuirk. 'Binnenkort worden er wetten geïntroduceerd die het doden van baby's in ons land toelaat.'

Exit polls in detail

In de hoofdstad Dublin stemden volgens de exit polls met 77 procent de meeste Ieren voor de schrapping van het abortusverbod. Er waren dan ook algemeen gezien meer ja-stemmers in steden (71 procent) dan in rurale gebieden (60 procent). Toch ligt ook daar het aandeel ja-stemmers hoog. Verwacht werd dat neekamp meer succes zou kennen op het platteland.

Niet geheel verrassend zouden ook iets meer vrouwen (70 procent) dan mannen (65 procent) voor de afschaffing hebben gestemd. Ook jongeren kantten zich massaal tegen het abortusverbod: in de leeftijdsgroep van de 18- tot 24-jarigen gaat het zelfs om 87 procent. Enkel 65-plussers blijven liever bij het oude. Een tweede exitpoll bevestigt die trends. Volgens die bevraging stemden 69 procent van de Ieren voor de afschaffing van het huidige verbod.

Savita Halappanavar

Pas sinds het overlijden van Savita Halappanavar, die in 2012 in een ziekenhuis in Galway overleed aan een bloedvergiftiging na een miskraam, is abortus in Ierland uitzonderlijk toegelaten wanneer het leven van de moeder in gevaar is.