Is het gezonder om met je raam open te slapen?

Niet alleen in de Ardennen maar ook in de stad, waar de lucht toch minder gezond is, vind je ze: mensen die zweren bij slapen met open raam. Ook in de winter. ‘Want dan slaap je beter en sta je frisser op’, zeggen ze. Maar is het ook gezonder?

Wie het raam niet openlaat, kan dat elke ochtend ruiken. ’s Nachts stapelt er zich iets mufs op in de ruimte die we liefst afsluiten en waar we, vaak in gezelschap, uren doorbrengen. Want we souperen zelf de zuurstof op en de stoffen die wij uitademen, zoals koolstofdioxide (CO₂), kunnen niet weg.

Vladimir Savchenko, een Bulgaarse hobbyist die zelfgebouwde kooldioxidemeters verkoopt, deed metingen in zijn slaapkamer en zag dat wanneer hij en zijn vrouw en baby slapen, de hoeveelheid CO₂ van de gewoonlijke 500 deeltjes per miljoen (ppm) razendsnel naar 3.500 ppm klom.

Dat klinkt niet gezond, als je weet dat de Vlaamse overheid bepaalt dat het CO₂-gehalte binnenskamers best niet hoger ligt dan 500 ppm boven de buitenwaarde. En die is gemiddeld 500 ppm. Bij meer dan 1.000 ppm in je kamer komen er onaangename effecten, zoals die muffe lucht. Toch is grote ongerustheid niet nodig. Studies naar slaapkamerlucht en slaapkwaliteit toonden geen duidelijk verband. Evenmin is bewezen dat CO₂-pieken de gezondheid direct schaden. Dat bewijst trouwens ook het aanzienlijk aantal mensen die met hun hoofd onder de lakens slapen en daardoor concentraties van zo’n 10.000 ppm inademen.

De claim dat je frisser opstaat wanneer je het raam openlaat, is ook twijfelachtig. Een studie van de UGent en een Deens onderzoek wezen wel uit dat proefpersonen ‘zich beter uitgerust’ voelden en beter scoorden in testjes. “Maar ons vervolgonderzoek suggereert dat dat voor een groot deel door het placebo-effect komt”, zegt onderzoeker Jelle Laverge.

Maar Savchenko’s metingen zijn verre van irrelevant. “Omdat CO₂ makkelijk en goedkoop te meten is, gebruiken ook wij het vaak om de luchtkwaliteit in te schatten”, vertelt onderzoeker Mart Verlaek, verbonden aan het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid. Want als er veel CO₂ is, is de kans groot dat er zich ook andere vervuilende stoffen in je kamer opstapelden, zoals toxische stoffen uit luchtvervuiling, nieuwe meubels, tapijten of producten als verf en renovatiemiddelen. En die adem je best niet te veel in.

Verlaek: “Daarom is permanente luchtverversing in moderne woningen verplicht, want die zijn helemaal dicht. In oude huizen zijn er nog wel kieren en spleten die wat luchtverversing toelaten, maar wij zien vaak dat dat niet volstaat. Daarom raden we aan om daar met open raam te slapen.”

Maar wat als je niet ver van het verkeer slaapt? Dan verlucht je beter achteraan in het huis en niet tijdens spitsuren. “Al is het mogelijk nog slimmer om dan in plaats van je slaapkamerraam dicht te laten je bed geregeld te stofzuigen”, zegt Laverge. “Want fijnstof dat zich in je matras en beddengoed opstapelt, wordt ‘opgeklopt’ door bewegingen tijdens je slaap, waardoor de binnenconcentratie sterk kan toenemen.”

Wie het wegens lawaaihinder, angst voor dieven, kouwelijkheid of bepaalde neuroses niet ziet zitten, laat best toch minstens de deur open. Laverge: “Dat volstaat niet altijd voor goede luchtkwaliteit, maar heeft wel al een grote impact. Met de deur dicht is het nog veel slechter.”