Waarom moeten we in een vliegtuig onze smartphones uitzetten?

Al tijdens de landing grijp je snel naar je gsm om, zodra het ‘mag’, je gemiste oproepen te checken. En dan zie je dat je je smartphone vergat af te zetten. Heb je zo je medereizigers in levensgevaar gebracht?

“Nee”, zeggen professoren Guy Vanden­bosch (KU Leuven) en Dries Vande Ginste (Universiteit Gent) in koor. “Die kans is klein. Maar ze is niét nul en in de luchtvaart geldt nu eenmaal ‘safety first’.”

Daarom vragen de meeste maatschappijen om mobiele apparaten tijdens de vlucht uit te schakelen. Die bittere pil proberen ze enigszins te vergulden door erop te wijzen dat je op vliegtuigmodus ‘wel nog spelletjes kunt spelen en filmpjes kunt bekijken die je al eerder downloadde’.

Maar surfen en bellen mag dus meestal niet. Aan boord van een vliegtuig kan er namelijk gedoe ontstaan met de ‘elektromagnetische compatibiliteit’ of ‘EMC’. Dat gaat over de elektromagnetische golven die alle elektrische toestellen ‘uitzenden’, van koffiezetapparaat tot wasmachine en smartphone. De kunst van de EMC is ervoor zorgen dat al die toestellen elkaar niet verstoren. Want dan krijg je bijvoorbeeld dat gruwelijke gepiep van een micro. Of boordapparatuur die tilt slaat.

In een vliegtuig is zo’n storing vermijden een iets grotere uitdaging. Want de boordapparatuur is er net erg op gericht om die elektromagnetische golven op te vangen. Al die antennes zoeken bakens op het vasteland, zodat het vliegtuig zich kan positioneren. “Vooral de auto­pilot heeft dat nodig. Wanneer piloten bijvoorbeeld in dikke mist moeten landen, dan klaart de auto­pilot de klus door zich te baseren op radar­golven”, zegt Vande Ginste.

Als er in een kleine ruimte als een vliegtuig dan ook nog eens tientallen mobiele toestellen zijn die ook op die golven werken, dan krijg je een soort elektromagnetische herrie die vliegtuigapparatuur kan verstoren. “Bovendien zoeken smartphones hoog in de lucht extra hard naar bereik, waardoor de golven die ze uitzenden nog veel sterker zijn”, zegt Van­de Ginste. “Ook dat vergroot de kans op verstoring van de boordapparatuur.” Vandaar dus de vraag om je toestel op vliegtuigmodus te zetten.

Wie het eens vergeet, hoeft echter niet bang te zijn dat hij speelt met de levens van zijn medepassagiers. Er is nog altijd geen vliegtuig gecrasht ten gevolge van smartphones die aanstonden. “Mocht er echt een aanzienlijk risico bestaan, dan zou de crew niet gewoon vragen je gsm uit te schakelen. Dan zou ze er iedereen op controleren”, zegt Vandenbosch.

Ondertussen sleutelen ingenieurs aan vooruitgang. “Tot 2014 was het totaal verboden je gsm aan te laten staan, sindsdien is het aan de maatschappij om te bepalen wat wel en niet mag”, zegt Alexandre Annegarn, piloot bij Brussels Airlines. “En in sommige vliegtuigen kan het nu wel al.” Dat is dankzij nieuwe apparatuur, aangepast aan de aanwezigheid van het mobiele geweld aan boord. Vande Ginste: “Daar wordt hard aan gewerkt. De nieuwe versies filteren de golven weg die ze niet nodig hebben.”

Tegenwoordig hebben sommige vlieg­tuigen ook al een wifi-basis­sta­tion aan boord, waarvan de passagiers – tegen betaling – gebruik kunnen maken. Dit vermijdt dat mobiele apparaten uit alle macht op zoek gaan naar een antenne op land.

Het einde van het ‘vliegtuigmodustijdperk’ lijkt, met andere woorden, in zicht.