De val van Tsjasiv Jar kan de ‘ruggengraat van de Oekraïense defensie’ breken

‘Rustige ravijn’ is de letterlijke vertaling van Tsjasiv Jar. Maar rustig is het al lang niet meer in het kleine industriestadje in de oblast Donetsk met voor het oorlogsbegin een kleine 13.000 inwoners. Al bij de Russische belegering van Bachmoet vorig jaar vormde Tsjasiv Jar een militair en logistiek steunpunt voor het Oekraïense leger. Hier werden manschappen afgewisseld, voorraden ingeslagen, munitie aangevoerd en artilleriebeschietingen uitgevoerd op de Russische stellingen.

Sinds de val van Bachmoet in mei 2023 ligt Tsjasiv Jar zelf in de vuurlinie, maar dan van de Russische troepen. Zeker de laatste weken wordt het aanvalstempo gevoelig opgevoerd. Volgens de Oekraïense opperbevelhebber Oleksandr Syrsky heeft het Russische legercommando van president Vladimir Poetin een duidelijke deadline gekregen: op 9 mei, de dag waarop Rusland de overwinning op nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog herdenkt, zou Tsjasiv Jar in Russische handen moeten zijn.

Of dat haalbaar is, is verre van zeker. Wel staat door het hoge aantal beschietingen en de Russische opmars vast dat Tsjasiv Jar een prioriteit voor de troepen van president Poetin is.

Het belang van Tsjasiv Jar valt niet te onderschatten. Wie dit gebied controleert, kijkt vanwege zijn gunstige ligging op een heuvel over grote delen van de rest van de provincie Donetsk uit. Met Tsjasiv Jar zou voor de Russen zo letterlijk de laatste grote Oekraïense ‘fortengordel’ in Donetsk in zicht komen. Die bestaat uit vier versterkte steden: van zuid naar noord zijn dat Kostjantynivka, slechts 10 kilometer verder naar het westen, Droezjkivka, en de ‘tweelingsteden’ Kramatorsk en Slovjansk. De vier steden vormen volgens de Amerikaanse Institute for the Study of War “de ruggengraat” van de Oekraïense defensie in Donetsk.

Ook Oekraïens legerwoordvoerder Nazar Volosjyn bevestigt bij Politico dat “als de Russen Tsjasiv Jar kunnen innemen, ze een offensief kunnen lanceren op het laatste Oekraïense bolwerk in Donetsk”.

Kanaal

Voorlopig biedt de hogere ligging van Tsjasiv Jar de Oekraïense defensie in de stad nog belangrijke voordelen. Het Donbas-kanaal dat ten oosten van de stad van noord naar zuid loopt, vormt een bijkomende natuurlijke barrière voor eventuele grote Russische gemechaniseerde aanvallen met tanks en pantservoertuigen.

Toch is het de vraag hoelang Oekraïne het nog volhoudt onder de aanhoudende beschietingen van de Russische artillerie, de allesverwoestende glijbommen die de Russische gevechtsvliegtuigen bij gebrek aan Oekraïense luchtafweer ongehinderd kunnen afwerpen, en de honderden Russische drones die 24 uur per dag boven de hoofden van de Oekraïense verdedigers vliegen.

Warmer weer

Vandaag staan de Russische troepen aan de meest oostelijke buitenwijk van Tsjasiv Jar, geholpen door het warmere weer van de voorbije dagen en weken dat grotere manoeuvres mogelijk maakte. Behalve op die centrale as boeken de Russen vooruitgang in het noorden en het zuiden, wat de vrees voedt dat Rusland net als bij Bachmoet vorig jaar een omsingeling van de stad voor ogen heeft.

Dat is ook hoe de Russen het zouden moeten aanpakken volgens een van de belangrijkste Russische oorlogscorrespondenten, Alexander Kots. “Het is noodzakelijk om eerst de flanken plat te gooien en de stad te omsingelen, om zo tegelijkertijd uit verschillende richtingen binnen te trekken”, postte hij onlangs op Telegram. “Op die manier moet de vijand zich verspreiden over de stad en kunnen we hen dwingen zich continu te verplaatsen onder druk van onze aanhoudende beschietingen.”

Met het kanaal als natuurlijke grens zou Rusland nu meer kunnen overschakelen op kleinere aanvallen met kleinere groepjes infanteriesoldaten, die de Oekraïense posities infiltreren nadat die via de lucht met artillerie en vliegtuigbommen zijn bestookt. Behalve een tekort aan materieel doen ook de aanhoudende mobilisatieproblemen de Oekraïners pijn, bovenop het feit dat ze sowieso al numeriek zwaar in de minderheid zijn tegenover de Russen.

Demoraliseren

In tussentijd gaan de Russische luchtaanvallen op andere steden in Oekraïne onophoudelijk door. In de noordelijke stad Tsjernihiv vielen woensdag minstens 17 doden en meer dan 60 gewonden toen een appartementsgebouw geraakt werd door ballistische raketten. Ook de beschietingen op Charkiv, de tweede grootste stad van Oekraïne, gaan onverminderd voort. Behalve het demoraliseren van de al murw geslagen bevolking dwingen de Russen Oekraïne op die manier ook zijn weinige luchtafweer te verspreiden en van het front weg te halen, wat de aanvallen daar moet vergemakkelijken.

Daarbij gaat het niet alleen om een tekort aan grote systemen zoals de Patriot, maar ook aan draagbare luchtdoelraketten zoals Stingers en Javelins. Mede daardoor kan het Russische leger gemakkelijker zijn verkenningsdrones inzetten, die dan weer belangrijke informatie over de Oekraïense posities kunnen doorgeven zodat de Russen die kunnen bestoken. Of hoe het gebrek aan één type wapens tot een kettingreactie leidt met de geleidelijke verbrokkeling van het front als gevolg.