Waarom de Oekraïense blunder in het dorpje Otsjeretyne grote gevolgen kan hebben

Vijf dagen geleden was Otsjeretyne, een dorpje van voor de oorlog een goeie 3.000 inwoners in de provincie Donetsk in de Donbas, nog stevig in handen van het Oekraïense leger. Vandaag controleren de Russen minstens de helft ervan, en zijn ze in één klap bijna vijf kilometer opgerukt in westelijke richting. Op de militaire situatiekaart vormt het dorp nu een duidelijke smalle uitstulping uit wat vorige week een nog relatief stabiel front was langs de eerste Oekraïense defensielinie.

De bres die bij Otsjeretyne is geslagen, lijkt het gevolg van een blunder van het Oekraïense leger die catastrofale gevolgen had kunnen hebben voor deze sector van het front. Dankzij zijn ligging op een hoogte, 15 kilometer ten noordwesten van Avdiivka en langs de spoorlijn die naar het logistieke knooppunt Pokrovsk in het westen loopt, biedt Otsjeretyne voor wie het controleert een belangrijk tactisch voordeel.

47ste Brigade

Tot zondag was dat voordeel in handen van de 47ste Brigade van het Oekraïense leger, ook wel de Bradley-brigade genoemd naar de Amerikaanse pantservoertuigen waarmee ze is uitgerust. De ongeveer 2.000 man sterke groep wordt door haar grote ervaring en opleiding volgens NAVO-standaarden bovendien hoog aangeschreven. Vorig jaar was de brigade een van de weinige die terreinwinst kon boeken bij het Oekraïense tegenoffensief, en begin dit jaar speelde ze een hoofdrol bij het vertragen van het Russische offensief om Avdiivka, dat in februari ingenomen werd.

Maar al die onophoudelijke gevechten eisen ook hun tol. Dus zou de 47ste Brigade zich vorig weekend uit Otsjeretyne terugtrekken om achter het front opnieuw op krachten te komen. Bedoeling was dat de soldaten afgelost zouden worden door de militairen van de 115de Gemechaniseerde Brigade. Alleen liep het daar behoorlijk mis: de 115ste Brigade kwam volgens meerdere bronnen nooit opdagen.

De Russische dronepiloten die de omgeving continu afspeuren naar frontbewegingen zagen hun kans schoon, en stuurden meteen een Russische brigade richting het dorp, dat zonder veel boe of ba grotendeels werd ingenomen. Zondag hesen Russische militairen hun vlag op het gemeentehuis. Voor de uitgeputte 47ste Brigade zat er niets anders op dan halsoverkop rechtsomkeer te maken en opnieuw alles in de strijd te gooien om te vermijden dat heel Otsjeretyne in Russische handen zou vallen.

“De drastische opmars van de Russen werd mogelijk gemaakt doordat bepaalde eenheden gewoon opgehoepeld zijn”, zo maakte Mykola Melnyk, een van de bekendste commandanten van de 47ste Brigade, zich maandag boos op Telegram. “De bressen zijn gedicht door hen die normaal gezien afgewisseld hadden moeten worden: de 47ste Brigade is opnieuw in actie gekomen. Nog een maand en we zitten aan een jaar zonder rotatie.”

“De inname van Otsjeretyne had voor de Russen een grote tactische doorbraak kunnen opleveren, met operationeel belangrijke gevolgen”, bevestigt luitenant-kolonel Tom Simoens (Koninklijke Militaire School Brussel). “Het doorbreken van de Oekraïense defensielinie die hier loopt, had potentieel tientallen en zelfs honderden vierkante kilometers terreinwinst in één keer kunnen betekenen. De hoop is nu dat verderop een goed uitgebouwde tweede linie ligt.”

‘Mini-Charkiv-scenario’

Simoens waarschuwde eerder al voor een mogelijk ‘omgekeerd mini-Charkiv-scenario’ dat zich in 2024 zou kunnen voltrekken, verwijzend naar het Oekraïense tegenoffensief van september 2022 waarbij na een breuk in de Russische linies op korte termijn 12.000 vierkante kilometer grondgebied in het noordoosten werd bevrijd. “Dit had iets soortgelijks kunnen worden, zij het op kleinere schaal.”

Die situatie lijkt voorlopig vermeden, al is het gevaar niet geweken. De gevechten gaan door, Oekraïense commandanten omschrijven ze als “extreem moeilijk”. Voor de Oekraïners komt het er nu vooral op aan te vermijden dat de smalle strook breder wordt.

Voorlopig lukt dat laatste maar moeizaam. Volgens het Telegramkanaal DeepState, dat dicht bij het Oekraïense leger staat, “is de doos van Pandora geopend”. Woensdag namen de Russen Novobachmoetivka in, een gehuchtje onder Otsjeretyne. “Helaas zijn de strijdkrachten niet gelijk, er zijn meer klootzakken (Russen, TT) dan onze infanteristen. Om nog maar te zwijgen over hun luchtafweer en artillerie.”

Waarom de 115de Brigade haar posities heeft verlaten, is niet helemaal duidelijk, maar mogelijk ging het om paniek bij de troepen. “Dat is ergens ook te verwachten”, zegt Simoens. “Russische gevechtsvliegtuigen die ongestoord over je hoofd scheren terwijl rond je continu bommen van 1.500 kilogram inslaan... Dan moet je al heel sterk in je schoenen staan om níét te vluchten.”

Mogelijk brengt het nieuwe Amerikaanse wapenpakket verlichting, ook voor het moreel van de Oekraïners. “Je kan je de vraag stellen in hoeverre de situatie in Otsjeretyne symptomatisch is voor de rest van het front”, zegt Simoens. “De toestand is zeer prangend. Rusland voelt dat Oekraïne het moeilijk heeft en lijkt zijn aanvallen nog te intensiveren nu ze weten dat er nieuwe wapens aankomen. Het front staat op meerdere plaatsen geweldig onder druk, zoals in Tsjasiv Jar. Als zich daar soortgelijke ‘mini-Charkiv-scenario’s’ afspelen, heb je de potentie dat die allemaal samen een ‘super-Charkiv’ vormen en het front in elkaar stuikt.”