Zelfs aan profileringspolitiek zouden er grenzen moeten zijn

Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) dreigt met een gerechtelijke klacht wegens laster tegen Georges-Louis Bouchez. Dat is de voorzitter van de MR, en dus van een regeringspartner. De demarche is ongezien, maar minister Van der Straeten heeft wel een punt. Bouchez had er haar eerder van beschuldigd rapporten te manipuleren en eist een onderzoekscommissie om dat te onderzoeken.

Los van wat je denkt over het energiebeleid van Van der Straeten, zijn de beschuldigingen van meneer Bouchez ongepast. Ze doorbreken een politieke fatsoenregel: een regering beslist collegiaal en is één en ondeelbaar. Een partner die het niet eens is met het regeringsbeleid heeft de vrijheid om uit de coalitie te stappen. Beleid aan tafel mee goedkeuren en vervolgens in de media een onderzoek eisen, is deloyaal en destructief. Zelfs aan profileringspolitiek zouden er grenzen moeten zijn.

Op een politiek niveau zou je in de nieuwe rel tussen de Franstalige liberalen en de groenen een symbolisch eindpunt van de Vivaldi-coalitie kunnen zien. Als er ergens nog het idee leefde dat deze bontgekleurde regering kon terugkeren voor een tweede regeerperiode, dan heeft Georges-Louis Bouchez die gedachte eigenhandig vermorzeld.

Er is een bredere trend waar we ons zorgen over moeten maken. In het Brussels Gewest eindigt de regering in totale verwarring omdat een Ecolo-minister in zijn eentje de nieuwe vergunning van de luchthaven wil betwisten. In de Franse Gemeenschap is de regering net voor de finish al in lopende zaken gesukkeld. En in de Vlaamse regering is het eigenlijk al sinds de stikstofcrisis elk voor zich.

Al die voorbeelden laten zien hoe de spektakelpolitiek de beleidspolitiek in de weg is gaan zitten. Het probleem is niet dat er meningsverschillen zijn. Die zijn de essentie van een democratie. Het probleem is dat partijen en politici, in hun ijver om zichzelf te profileren, vergeten dat een coalitieregering samenwerking, eendracht en compromisbereidheid vergt.

Terwijl ze zich van de ene ruzie naar het volgende conflict slepen, draaien politici zichzelf zot in een duivelse spiraal. De opkomst van radicale partijen dwingt politici om ongewone samenwerkingen aan te gaan en verleidt hen tegelijk om zichzelf luidruchtig te positioneren als het alternatief voor het radicalisme. Daardoor ontstaat een spektakel dat kiezers juist nog meer vervreemdt van de politiek.

Dat zou allemaal niet zo erg zijn als de toestand niet zo ernstig was. Wie er ook deel van uitmaakt, een volgende regering zal van het gezond maken van de begroting een prioriteit moeten maken. Niet om mensen eens te doen afzien, maar om toekomstige, noodzakelijke investeringen financierbaar te houden. Dat wordt een loodzware taak, maar niets is onmogelijk. Tenminste als er weer wat ernst en wederzijds vertrouwen over de politiek neerdaalt.

De belangrijkste vraag voor de dag na de verkiezingen is dan ook: wie gaat voor die ernst zorgen? Het mooie aan democratie is dat u en ik daar inspraak in hebben. Ook wij, kiezers, kunnen ons dus maar beter een beetje ernstig gedragen in het stemhokje.