"De maatregel is perfect wettelijk onderbouwd, op basis van artikel 133 en 135 van de gemeentewet", zegt De Wever.

De Wever weerlegt kritiek op huisarrest op oudejaarsavond voor 47 Antwerpse jongeren: "Is perfect wettelijk onderbouwd"

Experten stellen zich vragen bij het huisarrest dat Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) 47 jongeren oplegt op oudejaarsavond. Ze zeggen dat hij zijn boekje te buiten gaat en zelf voor rechter speelt. "Klopt niet", zegt De Wever. "Alles is perfect wettelijk onderbouwd. De jongeren in kwestie zijn geen lieverdjes, en we kunnen niet zomaar toekijken."

Voor het derde jaar op rij legt burgemeester De Wever enkele tientallen Antwerpse jongeren een preventief huisarrest op tijdens oudejaarsnacht. Dit jaar zijn dat er 47, meer dan vorige jaren. Volgens De Wever pleegden ze zware feiten in het verleden en vormen ze een risico voor de openbare orde. Net zoals de voorbije jaren stellen juristen en jeugdwerkers zich daar vragen bij.

"Het is een maatschappelijk falen, als er maatregelen worden opgelegd die grenzen aan de legaliteit", zegt Maret Dakaeva van Uit De Marge vzw. Dat is een organisatie die jeugdwerkers ondersteunt. 

Ook burgemeester De Wever moet zich aan de regels houden, hij is geen strafrechter

Kati Vestrepen, Liga voor Mensenrechten

 "Huisarrest is een straf en geen preventieve maatregel. Als er feiten gepleegd worden, moet absoluut een reactie volgen. Maar deze jongeren krijgen nu voorarrest voordat ze iets gedaan hebben", zegt Dakaeva. 

Ze pleit voor meer preventie. "Jeugdwerkers kennen de leefomgeving van jongeren en kunnen de oorzaken opsporen die ertoe leiden dat jongeren ontsporen. Het werkt ook niet om jongeren te vertellen wat ze niet mogen doen, vertel hen liever wat er wél kan. Vertel hen bijvoorbeeld waar ze naartoe kunnen op oudjaar en wat ze daar kunnen doen."

"Geen wettelijke basis"

Advocate Kati Verstrepen van de Liga voor Mensenrechten hekelt het gebrek aan wettelijke basis voor de maatregel. "Alleen dan kunnen onze grondrechten en vrijheid ingeperkt worden. Die mogelijkheid heeft De Wever niet in de gemeentewet, niet in de wet op het politieambt en niet in de wet op de gemeentelijke administratieve sancties. Relschoppers moeten zich aan de regels houden, maar burgemeester De Wever ook."

Verstrepen waarschuwt voor een politiestaat. "Er is een scheiding van machten. Politici mogen geen taken van rechters overnemen. Nu gaat het over een beperkt aantal jongeren voor een beperkte tijd, maar als dit kan, zet het de deur open naar meer maatregelen die meer mensen treffen."

De vraag is waarom nog niemand de burgemeester dan terugfloot. "Het huisarrest is geen wettelijke maatregel, dus er is ook geen officiële beroepsprocedure voorhanden. De enige mogelijkheid is naar de Raad van State trekken. Tot nu toe heeft nog niemand dat gedaan. Ook onze middelen bij de Liga voor Mensenrechten zijn daar helaas te beperkt voor."

Kritiek van criminologen

Ook professoren criminologie Stefaan Pleysier en Johan Put van de KU Leuven vragen zich af of de huisarresten wel wettelijk zijn. Ze schreven er een opiniestuk over in De Standaard. Zij menen dat De Wever zelf optreedt als strafrechter met het opleggen van preventieve huisarresten.  

Een burgemeester mag preventieve maatregelen nemen, dat is wettelijk onderbouwd

Bart De Wever (N-VA), burgemeester Antwerpen

"De maatregel is perfect wettelijk onderbouwd, op basis van artikel 133 en 135 van de gemeentewet", reageert burgemeester Bart De Wever. "Een burgemeester mag preventieve maatregelen nemen. De kritiek komt vanuit de optiek dat het geen preventieve maatregel maar een sanctie zou zijn, en dat ik de rol van de rechter heb overgenomen. Maar zo is het niet gemotiveerd."

Vergelijkbaar met plaatsverbod

"Burgemeesters nemen op basis van de openbare orde vaak preventieve maatregelen. Het is geen sanctie voor iets dat gebeurd is, het is een maatregel om te beletten dat iets gaat gebeuren. Daar moet je een goede dossieropbouw voor hebben. Er mag geen willekeur zijn, je moet duidelijk kunnen onderbouwen waarom je jegens iemand een maatregel oplegt", benadrukt De Wever.

"Alle burgemeesters in Vlaanderen doen dit trouwens, als ze een plaatsverbod uitspreken. Dat is net hetzelfde. Dat is gebaseerd op ervaringen die vastgesteld zijn. Als iemand constant amok komt maken op een bepaald plein, of daar bijvoorbeeld stomdronken is, dan schrijven alle burgemeesters een plaatsverbod uit."

Brandstichting en homohaat

"Als je doorheen het jaar in aanmerking komt voor zware feiten van vandalisme, brandstichting, het overvallen van homokoppels, van haatmisdrijven te plegen, dan kom je op een lijst terecht. Dan wordt er bekeken of dit iemand is van wie we kunnen vermoeden dat die op oudejaarsavond - wanneer dat soort van ongeregeldheden massaal plaatsvinden in de Europese steden - daaraan zal deelnemen. Als dat zo is, gaan we die persoon preventief beletten om dat te doen", verduidelijkt De Wever.

"Wij hebben dat juridisch onderbouwd en we hebben de hele procedure ook al eens uitgelegd in de Juristenkrant. Tot op heden is er hier nog niemand over in beroep gegaan en naar de Raad van State getrokken. Wij horen ook elke persoon bij wie we deze maatregel opleggen. Ze hebben recht op verdediging, en daar gaan wij soms ook op in. Dan kan de maatregel ook wegvallen."

We kunnen natuurlijk dromen van een wereld waarin justitie de capaciteit heeft om al die jongeren op te volgen

Bart De Wever (N-VA), burgemeester Antwerpen

"We kunnen natuurlijk dromen van een wereld waarin justitie de capaciteit heeft om al die jongeren op te volgen, en er bij de gemeenschapsinstellingen massa's plaatsen zijn om ze eventueel binnen te nemen. Als stad Antwerpen investeren we al volop in projecten om jongeren te ondersteunen, samen met de sociale diensten en de scholen. Maar je kan maar doen wat je kan doen."

"Als je dan merkt dat het jaar na jaar erger wordt met de rellen op oudejaarsavond in alle steden, kan je dat ondergaan, of je kan trachten om dat in te dijken", motiveert De Wever.

"Dat begint dan met preventieve maatregelen voor de gekende amokmakers, en nogmaals, dat zijn echt geen lieverdjes. Als dat dan niet mag, dan moeten al die mensen die wakker liggen van mensenrechten en de professoren in hun academische toren maar eens zeggen hoe ik dat moet uitleggen aan de bevolking. Want dat kan ik niet."

PODCAST

Podcast 'Onder ons: crimi'

Fatma Taspinar en Philip Heymans nemen je mee in de wereld van justitie. Met een blik voor én achter de schermen van de gerechtsjournalistiek.

Meest gelezen