Strengere straffen, fatsoenlijke gevangenissen en 1 Brusselse politiezone: zo hoopt nieuwe regering ons land veiliger te maken

De regering gaat erop toezien dat alle aanbevelingen van de onderzoekscommissie seksueel misbruik worden uitgevoerd. Ook de strijd tegen seksuele uitbuiting van kinderen (ook online) blijft een prioriteit. Politiemensen zullen, zowel preventief als repressief, 'virtuele profielen' kunnen inzetten om daders te pakken. 

De regering hoopt onder meer AI, gezichtsherkenningstechnologie en slimme camera's te kunnen inzetten voor het opsporen van verdachten. "Tijdens het onderzoek en de mogelijke uitvoering/invoering van deze nieuwe technologieën maken we altijd de afweging tussen het recht op veiligheid (wat een fundamenteel mensenrecht is) en het recht op privacy", staat er te lezen.

In voetbalstadions is het voor de regering een optie om biometrische controles mogelijk te maken, om hooligans te kunnen weren. Biometrische controles gebeuren via lichamelijke kenmerken die voor elke persoon uniek zijn, zoals vingerafdrukken.

De maatregelen van het nieuwe strafwetboek moeten er sneller komen, vindt de regering. Maar de regering wil ook nog straffen verstrengen. Zo komt er nultolerantie voor geweld tegen politiemensen, brandweerlui, ambulanciers, maar ook leerkrachten. Seponering, waarbij het parket beslist om niet te vervolgen, kan in zulke gevallen niet meer.

Ook voor alles wat met drugsbendes, drugsbaronnen en witwassen te maken heeft, worden de straffen sterk opgetrokken. Wie in de voorbije 15 jaar de Belgische nationaliteit heeft gekregen en een zware straf krijgt voor criminele feiten (georganiseerde criminaliteit, levens- en zedendelicten), kan die nationaliteit weer verliezen.

De regering gaat ook de wet-Lejeune herbekijken en aanpassen. Die gaat over de vervroegde vrijlating van veroordeelden. Onder meer voor mensen die seksuele misdrijven hebben begaan, zou de regering dat willen verstrengen.

Terroristische strijders (Foreign Terrorist Fighters) moeten bij voorkeur berecht worden in het land waar de delicten gepleegd werden, stelt het regeerakkoord. Veroordeelde terroristen (die minstens 2 jaar celstraf hebben gekregen) moeten levenslang worden opgevolgd. België wil daarnaast ook een Europese zwarte lijst laten opstellen voor extremistische haatpredikers die Europa niet meer binnen mogen. 

"Fraudebestrijding zal een absolute prioriteit worden voor de regering", staat te lezen in het regeerakkoord. Voor fiscale fraudebestrijding zullen 300 extra mensen worden aangeworven bij onder meer de Bijzondere Belastinginspectie, gerechtelijke politie en justitie. Bij politie en justitie wordt er stevig geïnvesteerd in gespecialiseerde kennis.

Datamining in beschikbare databanken zoals het CAP (het centraal aanspreekpunt voor rekeningen en financiële contracten) wordt wettelijk geregeld. Ook cryptorekeningen zullen daar moeten worden aangemeld, net als online gokaccounts van meer dan 10.000 euro.

De regering erkent de prangende problemen in de gevangenissen en noemt die "onhoudbaar". Er komen dus maatregelen, maar heel precies zijn die voorlopig niet. 

Zo is het een idee om te werken met "modulaire constructies", zoals containers, mits dat veilig kan. Ook wordt er gekeken naar het voorbeeld van Denemarken, dat deals sluit met andere Europese landen om daar gevangenissen te bouwen of te huren waar criminelen zonder wettige verblijfsstatus in ons land kunnen worden ondergebracht.

Het doel is ook om tot drugsvrije gevangenissen te komen. Daarvoor wordt een wettelijke basis gecreëerd om drugstesten te kunnen verplichten in gevangenissen, transitiehuizen en detentiehuizen.

De regering wil ook ontsnappen uit de gevangenis of het doorknippen van een enkelband strafbaar maken. 

Justitie moet een menselijker gezicht krijgen, onder meer door slachtoffers en nabestaanden een centralere rol te geven: zij moeten altijd correct, respectvol en op een zorgvuldige manier worden behandeld. Ook moet de communicatie vanuit het gerecht veel begrijpelijker worden voor hen.

Het inzagerecht voor slachtoffers moet ook beter en in dossiers moet hun privacy beter worden beschermd. Er wordt ook gekeken of de morele schadevergoedingen kunnen worden opgetrokken.

Onder meer het tucht- en evaluatierecht voor magistraten zal worden bijgewerkt. Daarin zullen ook criteria zitten om "dossiers efficiënt en zorgvuldig te behandelen". Het gebouwenpark van justitie zal worden ingeperkt: de opbrengst zal worden geïnvesteerd in wat er nog overblijft. Lees: minder maar betere gerechtsgebouwen.

Voor gedetineerden wil de regering overplaatsingen naar gerechtsgebouwen zoveel mogelijk verminderen. Daarvoor zullen er meer zittingen van de raadkamer en de kamer van inbeschuldigingstelling plaatsvinden in (de buurt van) gevangenissen of zal er met videoconferentie worden gewerkt. 

De verdere digitalisering en informatisering van het gerecht blijft een ambitie. "Het is essentieel dat deze informatisering door de professionele gebruikers binnen justitie en door de rechtzoekenden als praktisch en gebruiksvriendelijk wordt ervaren."

De federale regering wil de 6 Brusselse politiezones laten samensmelten tot 1 zone. De redenering is dat het veiligheidsbeleid in Brussel te versnipperd is en dat criminaliteit er daardoor niet op de meest efficiënte manier worden aangepakt. Dat is een opvallende maatregel, omdat een dergelijk voorstel altijd veel tegenwind heeft gekregen van de Franstalige partijen.

Voor politiemensen die in de rand rond Brussel willen werken, wordt een premie voorzien.

Ook elders zullen vrijwillige fusies van politiezones trouwens worden aangemoedigd. "We trachten ervoor te zorgen dat de grenzen van de gefuseerde politiezones waar mogelijk en wenselijk binnen de grenzen van de hulpverleningszones vallen", klinkt het.

Tegelijk wil de regering een meer nabije politie creëren, door meer in te zetten op wijkinspecteurs. Ze wil ervoor zorgen dat er overal minstens 1 wijkagent per 2.000 inwoners is. Die mensen moeten ook het grootste deel van hun werktijd op het terrein kunnen spenderen.

De federale politie zal bij het begin van de regeerperiode worden doorgelicht om de "logge structuur" efficiënter te maken: minder directie en een sterker midden- en basiskader.

Ook moet er een debat komen over de kerntaken van de federale en lokale politie: volgens de regering moet de federale politie zich richten op meer gespecialiseerde opdrachten die minder met het lokale niveau te maken hebben. Diensten als de speciale eenheden (DSU), de gerechtelijke politie (FGP) en de luchtvaartpolitie (LPA) zullen daarom worden versterkt.