Europa draait de duimschroeven aan: Belgisch begrotingstekort moet dringend omlaag

Volgens de Europese Commissie koerst de Belgische begroting dit jaar af op een tekort van 4,4 procent van het bnp, een status quo ten opzichte van vorig jaar. Volgend jaar zou de budgettaire situatie nog verslechteren en neemt het tekort, bij ongewijzigd beleid, toe tot 4,7 procent. Oplopende uitgaven door de vergrijzing en stijgende rentekosten bieden de verklaring.

Verrassend is het vooruitzicht niet. Het komt overeen met wat de Europese Commissie en ook het Planbureau al eerder voorspelden: als niets verandert, zal het tekort op de begroting alleen maar blijven oplopen, omdat ook de vaste kosten stijgen. België gaat daarmee in tegen de algemene Europese trend van krimpende tekorten.

Belangrijk is het rapport wel. De lidstaten van de EU hebben onlangs afgesproken om de begrotingsregels weer strenger toe te passen. Landen met een begrotingstekort dat de 3 procent overschrijdt, mogen weer scherper toezicht verwachten. Tenzij de Europese Commissie alsnog de regels ombuigt omdat ook grote landen Frankrijk en Italië diep in de gevarenzone zitten, wordt het stilaan onvermijdelijk dat de EU zich gaat bemoeien met de Belgische begrotingspolitiek.

Pas halfweg juni, na de Europese en Belgische verkiezingen, komen we te weten welke evaluatie de Commissie aan de begrotingscijfers hecht. Het ligt in de lijn van de verwachtingen dat er aanbevelingen komen om het tekort te verkleinen. Daarmee moet de federale regering dan in september een nieuwe termijnplanning indienen voor de komende begrotingsjaren. Dat wordt geen eenvoudige klus. De kans is bijzonder klein dat er dan al een nieuwe regering aangetreden is. Wellicht zal de planning dus nog opgesteld moeten worden door de huidige regering-De Croo in lopende zaken, wat de manoeuvreerruimte voor nieuw beleid ernstig beperkt.

“Dit is een vooruitzicht bij ongewijzigd beleid”, benadrukt staatssecretaris voor Begroting Alexia Bertrand (Open Vld). “Het is niet het plan van de liberalen om het beleid ongewijzigd te laten. Ons Groeiplan zet het land weer op het juiste spoor met een hervorming van de arbeidsmarkt en van de belastingen. Meer mensen moeten aan de slag.”

“Premier De Croo zegt altijd dat zijn regering België uit de gevarenzone haalt. Dat is flagrant onwaar, blijkt nu nog maar eens”, reageert oppositielid Sander Loones (N-VA) “Dit is een ernstige zaak, die ons socialezekerheidsmodel bedreigt.” De N-VA diende al eerder een fors besparingsplan in, met volle focus op besparingen op de politieke instellingen, subsidies maar ook sociale uitkeringen.

Bij Groen klinkt ter linkerzijde een ander geluid. “Ook wij willen een evenwichtige begroting, maar het is absurd om nu nodeloos sociale ellende te veroorzaken en de dringende strijd tegen de klimaatcrisis los te laten”, meent Europarlementslid Sara Matthieu. Zij stemde in het EP tegen de verstrakte Europese begrotingsregels. “Het is een terugkeer naar het Europa van de blinde besparingen.”