Dat heeft alles te maken met de groei van hernieuwbare energie, die in gunstige tijden – bijvoorbeeld in het voorjaar, met veel wind en zon – voor zo’n hoge elektriciteitsproductie zal zorgen, dat het net overbelast kan raken, als ook de kernreactoren blijven produceren. Het makkelijkst is om dat overschot aan elektriciteit dan te verkopen aan het buitenland. Als daar geen vraag naar is – bijvoorbeeld omdat ook daar de zon schijnt en de wind waait – dan wordt de hernieuwbare energie nu afgekoppeld. Maar volgens de studies moet daar een grondige oplossing voor komen.

In de berekeningen van het Planbureau zal de nucleaire productie op bepaalde momenten van het jaar een duik moeten nemen om overproductie te vermijden. Het model voorspelt dat de Belgische kerncentrales in de maand mei voor minstens negen uur stilgelegd zullen moeten worden.

Kernenergie wordt te duur

Ook volgens de studie van de Gentse professor Johan Albrecht zal het Belgische energiepark in 2030 anderhalve maand lang te veel energie produceren, als er twee kerncentrales openblijven. Volgens Albrecht is het economisch zinvol om de productie van de kerncentrales te beperken, als er geen andere oplossing is.

Maar dat heeft gevolgen voor de rendabiliteit van kerncentrales. Nucleaire centrales zijn dan wel in beperkte mate flexibel maar daar zijn ze niet voor gebouwd. Als ze minder dan 80 procent van de tijd draaien – de norm – dan stijgen hun productiekosten sterk, waarschuwt Albrecht. Een Franse studie wees uit dat hun kostprijs met vijftig procent stijgt als ze slechts de helft van de tijd kunnen draaien.

Opslagsystemen nodig

De oplossing ligt in opslagsystemen voor elektriciteit, zoals batterijen of waterstof, die de overproductie kunnen opslaan voor de momenten waarop er net te weinig hernieuwbare energie is. Op een koude januaridag zonder zon of wind bijvoorbeeld. Maar die technieken staan nog niet op punt en zullen naar verwachting niet doorbreken tegen 2030. Wanneer dergelijke ‘power-to-X’-opslagsystemen er zijn, zullen de kerncentrales, zelfs na een verlenging, waarschijnlijk al dicht zijn.

Er wordt wel op gerekend dat we later de almaar groeiende productie via windmolens en zonnepanelen zullen kunnen opslaan. Systemen om die overproductie op te vangen worden dan een noodzaak én een troef voor hernieuwbare energie.