Mark Zuckerberg is op zijn eigen bankrekening al 8 miljard euro kwijt. En dat is zelfs voor hem veel geld
Hij was het jaar zo optimistisch begonnen, maar intussen kleurt Mark Zuckerberg bont en blauw. Facebook krijgt de ene klap na de andere. Het aandeel is op een week tijd al tien procent minder waard, door een gigantisch gegevenslek.
“Sommigen onder jullie zullen zich misschien afvragen wat er aan de hand is met Facebook. Wel, het is een heel zwaar jaar geweest.” Mark Zuckerberg (33) likte zijn wonden, op een feestje kort voor Thanksgiving vorig jaar. 2017 was het jaar waarin fake news een begrip werd en Facebook steevast in dezelfde adem werd genoemd. Deed de CEO het ooit nog af als onzin – “Het idee dat fake news op Facebook de verkiezing van Trump op de een of andere manier heeft beïnvloed, is pretty crazy” – dan besefte hij minstens toen dat dat niet zo is.
Maar ondanks zijn zorgen bleef hij positief. Bij het begin van het jaar was hij zelfs hoopvol. De wereld voelt zich angstig en is verdeeld, zo zei hij. “Facebook heeft veel werk voor de boeg. De gemeenschap beschermen tegen haat en misbruik, verdedigen tegen inmenging van buitenaf en ervoor zorgen dat de tijd op Facebook goed wordt gespendeerd.”
Het wordt aanschuiven voor Europa, dat niet alleen Zuckerberg op de rooster wil leggen, maar ook nadenkt over een boete
Fikse dreun
Intussen zijn we dik tien weken verder. Bijna geheelde wonden liggen weer open, met nieuwe blauwe plekken erbij. Terwijl de waarde van Zuckerbergs bedrijf de voorbije vijf jaar meer dan vervijfvoudigde is het nu op amper één week tijd al meer dan tien procent kwijt. 51 miljard om precies te zijn. Op zijn eigen bankrekening is hij al een slordige 8 miljard euro kwijt. Dat is zelfs voor Zuckerberg al een behoorlijke som.
Alsof het nog niet volstaat, sleept een groep investeerders Facebook nu ook voor de rechter. Ze eisen een compensatie voor de dreun die het aandeel heeft gekregen. De Amerikaanse handelscommissie FTC begint een onderzoek naar Facebook, net als de procureurs van Massachusetts en New York. Het Britse parlement heeft Zuckerberg geschreven met de vriendelijke vraag het te komen uitleggen. Ook het Amerikaanse Congres heeft een uitnodiging op de post gedaan.
Het wordt dus aanschuiven voor Europa, dat niet alleen Zuckerberg op de rooster wil leggen, maar ook nadenkt over een boete. Antonio Tajani, voorzitter van het Europees parlement: “Facebook moet de vertegenwoordigers van 500 miljoen Europeanen verduidelijken dat hun persoonlijke gegevens niet worden gebruikt om de democratie te manipuleren.”
Deze keer lijkt er wel echt enige imagoschade te zijn voor het schijnbaar ongenaakbare sociale netwerk
Beïnvloeding kiezers
Straffe taal, maar het nieuws dat vorig weekend bekend raakte, is dan ook niet min. The New York Times en The Observer brachten aan het licht dat de gegevens van 50 miljoen Facebook-gebruikers – het merendeel Amerikanen – zonder toestemming gebruikt werden om hun stemgedrag te voorspellen en hen met gerichte boodschappen te beïnvloeden. Dat gebeurde door Cambridge Analytica, een Londens bedrijf dat politici helpt om aan de hand van data potentiële kiezers te leren kennen en kneden. "We find your voters and move them to action." Door te weten wie die mensen zijn, kun je beter inschatten hoe je hen moet benaderen en kunt overtuigen.
In 2014 stelt een onderzoeker van de universiteit van Cambridge een enquête op die Facebook-gebruikers tegen betaling kunnen invullen. Bijna 300.000 gebruikers doen dat. Hun data en die van hun Facebook-vrienden worden verzameld voor academisch onderzoek. Maar de man in kwestie, Aleksandr Kogan, verpatst die info ook aan de jongens van Cambridge Analytica. Die sluiten op hun beurt een deal met Republikeinse politici en bij de presidentsrace uiteindelijk met Donald Trump. Ze pochen dat ze onder meer donaties mee omhoog hebben gestuwd.
Zuckerberg zal nu zijn mond moeten opentrekken. Insiders zeggen dat hij niet meer dezelfde is
In hoeverre de hulp heeft bijgedragen tot Trumps overwinning is vooralsnog niet duidelijk. Dat Cambridge Analytica in deze zaak niet zuiver op de graat is, lijdt weinig twijfel. Er zijn dan ook al meteen onderzoeken naar hun praktijken gestart. Maar wat is de rol van Facebook? De nonchalance waarmee het een extern bedrijf zomaar aan de haal laat gaan met gegevens van gebruikers, roept heel veel vragen op.
Het bedrijf zelf reageerde door Cambridge Analytica van Facebook te gooien. Toplui werden geblokkeerd, net als de journalisten die het verhaal aan het licht brachten. Facebook zegt uit te zullen zoeken wat er precies gebeurd is. “Als de beschuldigingen kloppen, is dit een onacceptabele schending van ons vertrouwen”, klinkt het. Het bedrijf stelt dat gebruikersdata intussen beter beschermd worden dan jaren geleden.
#DeleteFacebook
Alleszins lijkt er deze keer echt enige imagoschade te zijn voor het schijnbaar ongenaakbare sociale netwerk met 1,8 miljard maandelijkse actieve gebruikers. Met de hashtag #DeleteFacebook roepen mensen op om je account van het netwerk te verwijderen. Opmerkelijk is dat ook miljardair Brian Acton die boodschap verkondigt. Acton is de oprichter van WhatsApp, die daarvoor uit handen van Zuckerberg het niet onaardige bedrag van ruim 15 miljard euro kreeg.
De grote baas zelve had gisteravond nog steeds niet gereageerd, al wordt verwacht dat hij dat heel snel zal doen. Niets te vroeg, want intern is het niet enkel peis en vree. De directeur die verantwoordelijk is voor informatiebeveiliging zou al enkele maanden een groot deel van zijn taken uit handen hebben gegeven, weet The New York Times. Terwijl het veiligheidsteam meer openheid wil geven over privacykwesties, houden anderen binnen het bedrijf dat tegen.
Zuckerberg zal nu zijn mond moeten opentrekken. Volgens technologietijdschrift Wired zeggen insiders dat de man niet meer dezelfde is. Wuifde hij kritiek vroeger nog vlotjes weg, dan tobt hij er nu toch over. Hij is bezorgd. “2017 heeft zijn persoonlijk techoptimisme aangetast”, klinkt het bij een topper. “Hij wordt steeds meer paranoïde over de manieren waarop mensen zijn creatie kunnen misbruiken. Hij is veranderd.”