Tijdens Nieuwjaar, Sinterklaas of Driekoningen kregen kinderen in het verleden vaak geen cadeaus, maar een feestbrood. Die broden, doorgaans wit en met veel suiker, werden versierd met zogenoemde patacons. Dat zijn schijven of figuurtjes die in het deeg geplaatst werden en zo in het brood ingebakken werden. De patacons werden nadien bijgehouden en soms zelfs geruild, net als Flippo’s.

“Het gebruik ontstond wellicht in de middeleeuwen met munten, al kan dat ook vroeger geweest zijn. Rond de Tweede Wereldoorlog eindigde de traditie”, zeggen Dana Piessens en Yvonne De Rue van het Center for Artefact Research (CAR). “Al kon je nog tot de jaren zestig patacons kopen bij bepaalde bakkerijen. Het was een traditie die typisch was voor België, de grensstreek met Nederland en Noord-Frankrijk.”

“In Mechelen werden de patacons niet alleen gebruikt, maar ook geproduceerd”, klinkt het. “Dat maakt dat er heel veel van teruggevonden zijn. Het Museum Hof van Busleyden heeft een grote collectie patacons die hun schildering behouden hebben. Die werden goed bewaard. Daarnaast werden er in de jaren zeventig ook veel uit het baggerslib van de Dijle gevist. Iedereen smeet er zijn afval in, en zo belandden er ook veel patacons in het water.”

Proeven

Zowel de collectie van het Hof van Busleyden als die van enkele hobby-archeologen die het baggerslib doorzochten, zijn de twee komende weekends te bewonderen in het Hof Bauwens van der Boyen op de Veemarkt. Je komt er niet alleen meer te weten over de geschiedenis van de broodversieringen, maar kan het brood ook proeven. “De leerlingen van BA Campus Stassart gingen aan de slag met eeuwenoude recepten om de smaak weer tot leven te brengen”, klinkt het.

“Ik pleit al lang voor een Mechels archeologiemuseum en met deze expo gaat het Huis van de Mechelse Archeologie nu echt van start”, zegt bezieler Guido De Coninck. “We zijn geen museum, maar wel een pop-up tentoonstellingsruimte waar we de Mechelse geschiedenis uit de doeken kunnen doen. Ik ben de mensen van de CAR, professor Pieterjan Deckers van de KU Leuven en het Hof van Busleyden heel dankbaar voor de medewerking aan deze expo.”

Trekpleister

“Als stad mag je niet vergeten van waar je komt, daarom zetten we sterk in op archeologisch onderzoek”, zegt burgemeester Bart Somers (Voor Mechelen). “Dat leverde al heel wat interessante inzichten op. Die vondsten willen we dan ook tonen. Ik ben ervan overtuigd dat het Huis van de Mechelse Archeologie kan uitgroeien tot een cultuurhistorische trekpleister die in het rijtje thuishoort met onder andere Kazerne Dossin, Museum Hof van Busleyden, Het Kunstuur en de Sint-Romboutstoren.”