Direct naar artikelinhoud
Saudi-Arabië

Principes halen het even van geld: Westen laat Saudisch investeringsfeestje links liggen

De Saudische kroonprins Mohammad bin Salman. Hervormer of prins duisternis?Beeld AFP

Wat een prestigieus congres moest worden, is herleid tot een publicitaire nachtmerrie. ‘Davos in the Desert’, het investeringsfeestje van de Saudische kroonprins Mohammad bin Salman is gestart voor een zeer beperkte gastenlijst.

“We verwelkomen onze gasten uit Ethiopië, Irak, Ghana,..” De openingsspeech van het Future Investment Initiative (FII) liet er geen twijfel over bestaan. Het Westen blonk uit in afwezigheid. Riyad, dat zich graag het maatpak van het ‘Davos van het Midden-Oosten’ had laten aanmeten, is verworden tot een ordinaire kasba. Nadat de organisator, de ambitieuze 33-jarige kroonprins Mohammad bin Salman, werd gelinkt aan de verdwijning en gewelddadige dood van de kritische Saudische journalist Jamal Khashoggi, regende het afzeggingen. Het noopte Bin Salman tot improviseren, en hij liet de openingsspeech over aan een ander. 

Zijn prestigieuze event zag annuleringen binnenstromen van Dara Khosrowshahi (Uber), Jamie Dimon (JPMorgan), Larry Fink (BlackRock), en andere techgrootheden. De spil in de relatie tussen ‘Big Tech’ in Californië en Riyad is SoftBank, een Japanse bank die met haar Vision Fund 100 miljard dollar (87 miljard euro) beheert in techprojecten. 45 miljard dollar (39 miljard euro) daarvan is afkomstig van het Saudische staatsfonds dat door Bin Salman wordt beheerd. Bedrijven als Apple en Qualcomm zijn mede-investeerders. SoftBank zit in techbedrijven zoals Uber, Snap, Magic Leap, en Slack. SoftBank zit momenteel gevangen tussen geld en principes. 

De Japanse SoftBank beheert met haar Vision Fund 100 miljard dollar in techprojecten. 45 miljard dollar daarvan komt van het Saudische staatsfonds van Mohammed bin Salman

Richard Branson

Ook grote namen uit klassieke bedrijven gaven verstek. Richard Branson (Virgin Group) en Bill Ford (Ford) bijvoorbeeld. Ook toplui van het Franse bedrijf EDF en het Duitse Siemens konden aan die lijst worden toegevoegd. Zolang er geen duidelijkheid is, willen ook politici liever niet geassocieerd worden met het regime. De Amerikaanse minister van Financiën Steven Mnuchin, een van de voornaamste genodigden, liet weten dat hij niet zal deelnemen. Ook de Franse minister van Economie Bruno Le Maire, de Britse minister van Internationale Handel Liam Fox zegden af. Idem voor Christine Lagarde, de topvrouw van het Internationaal Monetair Fonds.

Mediagroepen als CNN, Bloomberg, The Economist, The New York Times, CNBC en de Financial Times annuleerden hun deelname aan rondetafelgesprekken. Op de website van de conferentie is de lijst van deelnemers al enkele dagen niet meer consulteerbaar. 

Het Future Investment Initiative start in mineur.Beeld AFP

De enige ‘naam’ die zich weinig aantrekt van de heisa is Patrick Pouyanne, de topman van oliegigant Total. “Total is nooit voorstander geweest van sancties en afzondering, bijvoorbeeld in het geval van Rusland, Iran of Qatar. We steunen geen boycotten.”

Het wegblijven van de westerse toplui is een nachtmerrie voor Mohammad bin Salman. De kroonprins zette zich persoonlijk in om het Future Investment Initiative op de kaart te zetten. Het zou de tastbare etalage zijn van de economische hervormingen die zijn gelanceerd door hemzelf. Via Amerikaanse pr-bedrijven zette de kroonprins zichzelf graag in de picture. Hij mat zich het hippe drie letterwoord ‘MBS’ aan, en koketteerde met videogames, dure wagens en kunst. Bin Salman beloofde dat hij de radicale islam zou bestrijden en vrouwen meer rechten zou geven. Maar nu rijzen steeds meer twijfels over de waarachtigheid van MBS. Is hij de hervormer die hij zegt te zijn, of is hij een prins duisternis die alle opponenten letterlijk de mond snoert?

Silicon Valley van het Midden-Oosten

De eerste editie van de Saudische investeringsconferentie was nochtans een echt succes. De Saudi’s tekenden vorig jaar contracten voor miljarden dollars om economische projecten in het Arabische koninkrijk op te zetten. Het vlaggenschip heet NEOM, een nieuwe economische zone aan de Rode Zee dat tegen 2025 moet verrijzen. Het moet projecten in sectoren als energie, biotechnologie en toerisme aantrekken. Het Silicon Valley van het Midden-Oosten. Symbool voor die technologische en maatschappelijke omwenteling was Sophia, een robot die wereldnieuws werd omdat ze tijdens de conferentie de Saudische nationaliteit kreeg. Vandaag wil niemand geassocieerd worden met het koninkrijk.

Toch werden de economische banden niet verbroken. De Saudische regering beloofde de Amerikaanse president Donald Trump vorig jaar voor 110 miljard dollar (100 miljard euro) Amerikaans wapentuig te kopen. Het geld en de banen die dat opleveren, zijn voor Trump reden om op de rem te staan bij sancties tegen het land. Om nog te zwijgen over de oliebevoorrading, waarin Saudi-Arabië een machtige rol speelt. Een conferentie boycotten is één ding, de handel bevriezen iets anders.