Buurlanden Venezuela verliezen hun geduld
Caracas
‘Slaven en bedelaars’ zijn ze volgens de Venezolaanse president Nicolas Maduro: de 2,3 miljoen inwoners die Venezuela de afgelopen drie jaar vanwege de politieke en economische crisis ontvluchtten.
Vrijdag zei Maduro de ‘formule’ te weten om zijn land te herstellen. In een toespraak op de staatstelevisie maakte hij bekend het minimumloon met meer dan 3000 procent te verhogen, de belastingen voor bedrijven te verhogen en de Venezolaanse munteenheid met 95 procent te devalueren.
Onder de inwoners brak direct paniek uit: winkeliers vrezen hun werknemers niet meer te kunnen betalen en burgers sloegen massaal levensmiddelen in, in de hoop dat hun geld nog iets waard zou zijn.
Volgens economen geeft Maduro de inwoners hiermee juist meer reden om het land te verlaten en hun toevlucht te zoeken in landen als Brazilië, Colombia, Ecuador of Peru.
Die landen treffen echter steeds meer maatregelen om de Venezolanen buiten de deur te houden.
Brazilië
De Braziliaanse president Michel Temer kondigde maandag aan soldaten naar de grensstad Pacaraima in de deelstaat Roraima te sturen, vanwege conflicten tussen inwoners en Venezolaanse vluchtelingen. Afgelopen weekend werd een restauranteigenaar door Venezolanen overvallen en mishandeld, waarop boze Brazilianen een vluchtelingenkamp in brand staken en honderden mensen terug de Venezolaanse grens over dreven, bericht Reuters.
Sinds 2015 heeft Brazilië zo’n 52.000 Venezolanen opgevangen, meldt de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties. Dagelijks steken vijfhonderd vluchtelingen de grens naar Roraima over. Een groot deel van hen reist door naar landen als Peru of Ecuador.
Een ander deel blijft in de deelstaat hangen. De spanningen in Pacaraima zijn de afgelopen jaren toegenomen, vertelt Marc Bessems, correspondent in Latijns-Amerika. Bessems bezocht de stad diverse keren. ‘Tijdens mijn laatste bezoek dit jaar merkte ik dat de inwoners genoeg kregen van het aantal buitenlanders in hun woonplaats en de toegenomen criminaliteit.’
Ook sprak hij Venezolanen die door Brazilianen met spullen bekogeld en uitgescholden werden.
Eerder deze maand sloot Roraima tijdelijk de grens met Venezuela. ‘Als we zo doorgaan, hebben we tegen het einde van het jaar de controle over de stad verloren’, waarschuwde de burgemeester van Boa Vista, de hoofdstad van de deelstaat, destijds. Een rechter veegde het besluit van de deelstaat echter van tafel, waarna de grens weer openging.
Colombia
Naar schattingen van het Rode Kruis zijn vorig jaar meer dan een miljoen Venezolanen in Colombia gearriveerd.
‘Vanuit de Venezolaanse hoofdstad Caracas is het heel makkelijk om bij de grensovergang in Cúcuta te komen, waar de grenscontrole beperkt is’, zegt Bessems. Dagelijks steken 35.000 vluchtelingen de Simon Bolivarbrug bij Cúcuta over, om in Colombia te leven, werken of voedsel in te slaan.
In het grensgebied geven de vluchtelingen veel overlast, legt Bessems uit: ‘Veel mensen slapen op straat en doen hun behoefte op straat. Ook neemt de prostitutie toe. Vrouwen verkopen hun lichaam omdat ze geen andere keus hebben.’
In februari kondigde de toenmalige Colombiaanse president Juan Manuel Santos strengere grenscontroles aan. Er kwamen extra patrouilles en Venezolanen konden niet langer met een identiteitsbewijs, maar alleen met een geldig paspoort de grens oversteken. Duizenden mensen weten het land toch via illegale toegangswegen te bereiken.
Bij de Colombianen kunnen de vluchtelingen lang niet altijd op sympathie rekenen. In mei riep het Colombiaanse migratiebureau inwoners in een verklaring op de vluchtelingen te respecteren, nadat Venezolanen op sociale media doodsbedreigingen hadden ontvangen: ‘Hun komst is het gevolg van omstandigheden buiten hun macht.’
Ecuador en Peru
Honderden Venezolanen zijn dit weekend in Colombia gestrand bij hun poging om Ecuador te bereiken. Sinds zaterdagmiddag kunnen de vluchtelingen ook dat land niet langer in zonder geldig paspoort.
Peru heeft eveneens aangekondigd vanaf 25 september hetzelfde systeem te hanteren.
‘Het is natuurlijk heel logisch dat je een land alleen binnenkomt met een paspoort’, zegt Bessems. ‘Dat het in deze landen lange tijd ook met een identiteitskaart kon, was juist om de Venezolanen te ondersteunen. Het is voor hen momenteel heel moeilijk en duur om een paspoort te regelen. Maar de druk op de buurlanden is nu kennelijk zo groot, dat de limiet is bereikt.’
Twee weken geleden kondigde de Ecuadoraanse regering de noodtoestand af vanwege het grote aantal vluchtelingen. Dit jaar kwamen er al meer dan een half miljoen Venezolanen Ecuador binnen, meestal via de noordelijke grens met Colombia. Gemiddeld gaat het om 2700 tot 3000 mensen per dag.
Maar, maakte de UNHCR onlangs bekend, de ‘massale toestroom’ versnelt nu in rap tempo: in de eerste week van augustus arriveerden 30.000 vluchtelingen, wat neerkomt op 4200 mensen per dag.
In Peru arriveren elke dag duizend Venezolaanse vluchtelingen, blijkt uit cijfers van de vluchtelingenorganisatie UNHCR. In totaal zijn er 353.000 Venezolanen in het Zuid-Amerikaanse land. <