Direct naar artikelinhoud
Boarden

Hoe het eindeloze vullen en legen van vliegtuigen ook de wetenschap frustreert

Boarden voor beginnelingen
Beeld Getty

Weinig dat uw vakantie­stemming zo kan doen omslaan als het eindeloze geschuifel bij het in- of uitstappen van het vliegtuig. Enkele landings­baanbrekende studies scheppen orde in de chaos, al zullen vliegtuigmaatschappijen ze wellicht niet snel toepassen.

Mijn gedachten zijn het duisterst wanneer het vliegtuig dat me naar mijn vakantiebestemming heeft gebracht, de wielen op het tarmac zet. De palm­bomen wenken verleidelijk achter het vensterglas, de piloot roept tropische temperaturen om, in de verte glinstert een strook turquoiseblauwe zee. Het enige waar ik aan kan denken is hoe snel ik zou sterven wanneer ik mezelf als Mufasa op de snuivende en stampvoetende massa reizigers zou werpen die zich langs mijn stoeltje een weg naar buiten probeert te wurmen.

Liever snel naar de hel dan traag naar de hemel, zoals dat heet.

Voor een industrie die er prat op gaat toestellen van ruwweg tweehonderd ton in de lucht te houden én niet met elkaar te laten botsen, lijkt het waanzinnig dat het proces van boarden en deboarden nog steeds zo klunzig verloopt. De wetten van de aerodynamica zijn echter makkelijker te temmen dan menselijk kuddegedrag.

Zeker wanneer zwembad en cocktails lonken. Want vergis u niet: KLM en co. bestellen regelmatig studies om het in- en uitstappen sneller te laten verlopen. Iedere minuut die het vliegtuig aan de grond staat, kost een luchtvaartmaatschappij namelijk geld, en dus ook zij hebben er voordeel bij dat u zo snel mogelijk op uw strandstoel ligt. Of ten minste uit het toestel bent, zodat ze het weer met nieuwe passagiers de lucht in kunnen sturen.

De wetten van de aerodynamica zijn makkelijker te temmen dan menselijk kuddegedrag

Dubbel zo snel instappen

Het meest veelbelovende onderzoek tot nu toe komt van Jason Steffen, professor fysica en astronomie aan de Amerikaanse Northwestern University. Zijn systeem zou het boarden zelfs dubbel zo snel kunnen laten verlopen. Dubbel zo snel. Beeld u in hoe bruin/dronken/cultureel gestimuleerd u kunt worden in die gewonnen tijd.

De professor weerlegt in zijn these de schijnbaar meest logische optie: het vliegtuig in blokken opdelen en het achterste blok eerst laten inschepen. Dat komt volgens hem doordat bagage inchecken betalend is geworden. Hierdoor hebben steeds meer mensen de overhead compartments nodig om hun trolley – ‘die echt wel cabin size is, de sticker zei het!’ – met man, macht en de hulp van een immer glimlachende, maar innerlijk stervende stewardess in het vak te wurmen. Dit creëert eindeloze files en frustratie.

Steffen noemt dit een ‘seriële’ manier van instappen. “Er wordt slechts één taak tegelijk vervuld. Het is alsof je een pagina tekst letter per letter zou verwijderen, in plaats van het hele tekstblok te selecteren en vervolgens op delete te klikken”, luidt zijn uiteenzetting. “Op deze manier gaan passagiers één per één zitten en wordt het gangpad niet optimaal benut: iedereen staat er gewoon te wachten tot het aan hen is om de rij op te ­houden.”

Steffen ging op zoek naar de meest efficiënte manier om te boarden, die er voor hem op neerkwam om zoveel mogelijk passagiers tegelijk aan boord te hebben die hun bagage kunnen wegsteken en gaan zitten zonder elkaar te hinderen.

Met de Steffen-methode verloopt het inschepen tot 30 procent sneller dan met de random boarding-methode

Een parallel proces dus, waarin meerdere acties tegelijk kunnen plaatsvinden. De prof deed een beroep op het bekende wiskundige probleem genaamd ‘The Traveling Salesman’, waarbij een optimale route tussen verschillende steden berekend moet worden. Zijn oplossing is niet minder dan indrukwekkend, al vergt ze wel bijzonder veel gehoorzaamheid.

Als eersten mogen de passagiers met een zitje aan het raam en een stoelnummer met een even getal aan de rechterkant van het vliegtuig opstappen, van achteren naar voren met telkens een rij ertussen. 30A, 28A, 26A, 24A enzovoort. Vervolgens geldt hetzelfde voor passagiers aan de linkerkant van het vliegtuig. Ook voor de middenste zitjes en de stoelen aan het gangpad herhaal je de methode: eerst rechts, dan links, en telkens met een rij ertussen. Hierna is de helft van het vliegtuig gevuld, en begin je op dezelfde wijze aan de oneven stoelen. 

Veldonderzoek wees uit dat de ‘Steffen-methode’ het inschepen dubbel zo snel deed verlopen als het van-achteren-naar-voren­systeem. Het zou zelfs 20 tot 30 procent sneller gaan dan de random boarding-methode die sommige luchtvaartmaatschappijen nu beginnen toe te passen, omdat werken met passagiers die in willekeurige volgorde het vliegtuig oprennen om hun toegewezen plaats te zoeken, beter verloopt dan het boarden per blok.

Klootzakken aan het raam

De universiteit van Northwestern ontwikkelde enkele jaren eerder trouwens ook al een methode om het uitstappen te optimaliseren. Terwijl luchtvaartmaatschappijen doorgaans adviseren om rij per rij uit te stappen, en de reizigersstroom dus horizontaal als een kronkelende slang door het gangpad te sturen, adviseerden Steffens collega’s om het uitstappen volgens de verschillende kolommen te laten verlopen – verticaal dus.

De mensen met een gangpadzitje gaan eerst, vervolgens zij die in het midden zitten, en op het laatst pas de klootzakken die de hele vlucht door het raampje naar buiten hebben kunnen kijken.

Waar de wetenschap achter deze studies echter geen rekening mee houdt, is de menselijke component. Want wat met zij die extra betalen voor de gegeerde zitjes met meer beenruimte op de eerste rijen? Sommigen onder hen zullen langer moeten wachten om in te stappen en dat klinkt allerminst als een privilege.

Of ouders met kleine kinderen die graag met het hele gezin naast elkaar zitten, en er plots op moeten vertrouwen dat hun kroost het echt wel even alleen redt. Om van personen met een beperking nog maar te zwijgen.

De Steffen-methode implementeren zou de grootste opgestoken middelvinger naar reizigers zijn sinds luchtvaartmaatschappijen de drek die ze tijdens de vlucht serveren ‘een maaltijd’ zijn gaan noemen. Zelfs al bespaart die methode u én hen zo veel tijd. Het is niet haalbaar, niet fair en niet menselijk. Misschien dat Ryanair dat wel een sterke slogan vindt.