zaterdag 23 februari 2019 - Binnenland
camera closecorrect Verwijs ds2 facebook nextprevshare twitter video

 Luc Daelemans

Politiek interview

Gwendolyn Rutten, voorzitter Open Vld

“Wij hebben het beste antwoord op de gele hesjes”

“Wij hebben het beste antwoord op de gele hesjes”, zegt Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten. “Want wij willen dat de mensen meer nettoloon krijgen.” De partij heeft ook een getal voor ogen: minstens 100 euro per maand. Tegelijkertijd wil ze ook de groene hesjes plezieren. Voor alles waar het milieu beter van wordt, moet de btw zakken naar 6 procent. Van isolatiemateriaal tot gerecycleerde bekers.

Door Indra DEWITTE & Liliana CASAGRANDE

Jullie komen met twee witte konijnen: een jong (Sihame El Kaouakibi, 32) en een ouder (Christian Leysen, 64). Weervrouw Jill Peeters wilde niet?

“Ik weet waar dat verhaal van Jill vandaan komt: we organiseren een themadag rond klimaat in EnergyVille en daarvoor hebben we contact gelegd met verschillende experten, ook met haar.”

Jullie hebben haar dus niet gevraagd om op een lijst te staan?

“Ze is enorm geëngageerd, maar niet politiek. Dat respecteer ik. Al had ik het misschien wel graag gewild. Ik heb persoonlijk een goed contact met Jill.”

Sihame zegt dat ze in de politiek stapt voor een inclusieve samenleving. Past ze niet eerder bij CD&V?

Wablieft? Ze zat voor ons al in de raad van bestuur van de vrt. Ze is een rasechte ondernemer, daar zit het verschil. Voor ons zijn ondernemers niet alleen met economie bezig, maar ook met de maatschappij. En zij heeft net als wij lak aan te veel regels en betutteling, ze luistert niet naar zuilen en structuren. Ons DNA is echt toch wel anders dan dat van CD&V.”

Als we kijken naar de standpunten op jullie website, dan verschillen die niet erg met die van CD&V. Zijn jullie naar elkaar aan het toegroeien?

“Nee. Wij werken wel goed samen met CD&V, we zitten samen in drie regeringen. Maar ik ben een klein beetje teleurgesteld over de manier waarop die samenwerking de afgelopen jaren federaal is gelopen. We hebben veel hervormd: belastingen, arbeidsmarkt en pensioenen. Maar na de snelle start van de regering zijn ze wat met de voeten beginnen slepen.”

Met de voeten slepen?

“Als je wil samenwerken in een regering, dan weet je dat geen enkele partij haar volle goesting kan doen. Iedereen moet water bij de wijn doen. Ik kom goed overeen met Wouter Beke, maar het is nog altijd een partij die vasthangt aan belangenorganisaties: aan vakbonden, aan…”

De christelijke vakbond gaat anders ook wel tegen CD&V in.

“ACV gooit inderdaad geen bloemetje naar hen, maar eerder bloempotten.”

Dus wil u volgende keer niet meer met hen samenwerken?

“Ik stel alleen maar vast dat ze bij de start van de regering centrumrechts waren, dat ze in de regering centrumlinks zijn geworden en dat ze nu weer centrumrechts zijn. Mijn vraag: wat is het nu?”

Maar u wil Michel I toch voortzetten?

“Wij willen met iedereen praten. Het enige veto dat ik stel is tegen de PS. Die staat te trappelen om alles wat wij hebben opgebouwd, weer af te breken. Op de vraag over hoe we vacatures gaan invullen, antwoordt de PS met een voorstel om minder te werken. Zo maken we onze economie kapot. Wallonië heeft net nood aan meer jobs en meer mensen die werken. Al goed dat MR en cdH daar ook aan zet zijn.”

Hoe zit het met de groenblauwe as? Calvo heeft deze week op een kopstukkendebat voor studenten veel stroop rond uw mond gesmeerd.

“Er is maar één as: de blauwe MR-Open Vld-as. We delen met Groen de bezorgdheid om het klimaat, maar verschillen sterk in de aanpak van het probleem. Wij willen de belastingen gericht verlagen, want dan zijn de effecten veel groter. Terwijl ik van hen alleen maar voorstellen hoor die leiden tot meer belastingen. Wij liberalen zijn gestopt met de certificaten voor zonnepanelen, met de subsidies voor de windmolens op zee en voor biomassa… Wij weten hoe je een model moet creëren waar én het klimaat én de burger beter van worden. Waar ik rillingen van krijg, is van het vermanende vingertje. Je moet niet alleen preken, je moet vooral dingen doen, zoals de btw verlagen naar 6 procent voor wie een huis sloopt en weer opbouwt.”

 Luc Daelemans

Maar hoe vaak doe je dat? Misschien één keer in je leven?

“Ja, maar gebouwen hebben een groot aandeel in de uitstoot. Wij willen die 6 procent ook voor alles wat je nodig hebt om een huis energiezuiniger te maken: isolatie, zonneboiler…Maar ook voor alles wat te maken heeft met recyclage, hergebruik en circulaire economie moet de btw naar 6 procent dalen. Zodat je mensen aanmoedigt om na te denken over hergebruik. Als ze iets kopen dat gerecycleerd is, zal dat goedkoper zijn. Alle andere partijen zeggen dat er van alles duurder gaat worden. Wel, daar word ik horendol van. Want we hebben net ons best gedaan om de belastingen te verlagen.”

N-VA zegt: allemaal onbetaalbaar, om de kosten te drukken, moeten we twee kerncentrales langer open houden.

“De wet op de kernuitstap is in 2015 gestemd. Ik stel alleen maar vast dat N-VA een partij geworden is die de ene dag A zegt en de andere dag B. Kerncentrales stoten inderdaad geen CO2 uit. Maar in ons land zitten we met onbetrouwbare kerncentrales, afgelopen winter draaide er nog maar eentje. Waar hebben we het dan over? Over de symboliek. Nee, we zijn niet dogmatisch tegen kernenergie, we vinden dat het onderzoek naar kernenergie zonder afval moet voortgezet worden. Wil je oude kerncentrales toch langer openhouden, dan moet je daar opnieuw zwaar in investeren. Laten we dat geld dan gebruiken voor de gascentrales, zo creëren we ook investeringszekerheid voor hernieuwbare energie.”

“We hebben een goede kans om tegen 2020 de vooropgestelde 13 procent hernieuwbare energie te halen. Maar om op termijn naar 100 procent te gaan, kunnen we niet zonder die gascentrales. Je hebt een soepel energiesysteem nodig dat je snel kan inschakelen op momenten dat je stroom nodig hebt. Die kerncentrales kunnen we niet afzetten, waardoor hernieuwbare energie vandaag op momenten dat het veel waait gewoon in de grond verdwijnt. Absurd.”

N-VA wil ook gascentrales, maar twee en geen negen zoals voorzien. Ze zeggen ook dat de rekening te hoog is: zij komen uit op 9 miljard aan steun.

“Je hebt een vork aan kosten, N-VA neemt altijd het hoogste cijfer en schreeuwt dan moord en brand. Maar ook als N-VA haar twee kerncentrales langer openhoudt, zullen ze die gascentrales nodig hebben.”

Wat vindt u van de klimaatbrossers, doen uw kinderen mee?

“Mijn zoon heeft een keer mee betoogd, mijn dochter niet. Ze vindt dat als je spijbelt voor het klimaat, je je wel consequent moet gedragen. Haar broer is in haar ogen niet consequent want hij eet veel te graag vlees. Zij is flexitariër, maar hij kan het vlees niet laten.”

“Wij willen met iedereen praten. Het enige veto dat ik stel is tegen de PS. Die staat te trappelen om alles wat wij hebben opgebouwd weer af te breken”
En wat zegt hij?

“Dat hij in elk geval zijn stem moet laten horen en dat er met zijn mening rekening moet worden gehouden. En dat hij wel andere dingen kan doen in plaats van geen vlees meer te eten, zoals meer fietsen. Dus de ene zegt: ik mag een mening hebben, maar ik moet zelf niet heiliger zijn dan de paus. De andere: als je gaat betogen met bordjes ‘politici, doe iets’, moet je zelf ook iets doen. Dat is het goede aan die klimaatacties: aan de keukentafel wordt over dit thema gepraat en gaan ouders en kinderen met elkaar in discussie. Superboeiend. Het signaal van die acties is belangrijk. Emoties zijn goed in de politiek, maar stilaan is de ratio het weer aan het overnemen. Je ziet links en rechts politici die thema’s zoals klimaat of migratie benaderen vanuit angst. Daarmee onderschat je het vermogen van de mens om problemen aan te pakken.”

Zo zitten we weer bij CD&V, dat de ‘revolutie van de redelijkheid’ preekt.

“Dat heeft Beke geleend van stand-upcomedian Michael Van Peel. Ik ben een vooruitgangsoptimist. Daar hoort goesting bij om de zaken aan te pakken en ook een businessmodel. Als je objectief kijkt naar een aantal cijfers over kindersterfte, geletterdheid, toegang tot proper water en internet… dan staat de wereld er beter voor dan 20 jaar geleden. Het kan.”

Hoe gaan jullie een antwoord geven aan al die bosbrossers?

“We zijn geen praters maar doeners. Kijk naar onze productie van hernieuwbare energie: we gaan de afgesproken normen halen. Vlaams minister van Energie Lydia Peeters heeft nog maar pas cijfers bekendgemaakt over het energiepeil van onze woningen: we gaan vooruit, voor nieuwbouw lopen we zelfs voor. Onze economie en burgers hebben veel te winnen bij klimaatvriendelijke investeringen. Daar zetten wij op in.”

Waarom hebben jullie dan tegen de klimaatwet gestemd?

“Als het doel van de klimaatwet is om afspraken vast te leggen, dan is mijn antwoord: ze liggen vast én de Open Vld-ministers houden zich daar aan. Heb je daar een nieuwe instelling voor nodig? Moet je daarvoor de Senaat opnieuw leven inblazen? We willen geld investeren in meer hernieuwbare energie en niet in meer overheid.”

Dezelfde professoren die aan de basis liggen van de klimaatwet, ondergraven deze week een aantal mythes over die wet: een staatshervorming is niet nodig. Ze vragen maar één nieuw ding: een expertencommissie. En voor de rest meer samenwerking tussen de verschillende niveaus.

“Maar wij willen ook meer samenwerken hoor. Dat hebben we bij de Fordsluiting ook gedaan. Toen hebben we met alle verschillende niveaus doelen vooropgesteld. Maar waar die proffen zich niet mee bezig hebben gehouden, is de kostprijs. We hebben meer nood aan praktische maatregelen. Daar mogen mensen ons ook op afrekenen. Dat is onze lijn: gewoon doen.”

 Luc Daelemans

Jullie Kamerlid Egbert Lachaert heeft een wetsvoorstel om vanaf 2023 alleen nog emissievrije bedrijfsauto’s het volledige fiscaal voordeel te geven. Zal dat er nog komen? Kristof Calvo (Groen) was in een vorig interview met ons niet helemaal duidelijk over die salariswagens.

“Je weet toch waarom de groenen zich daar niet echt over uitspreken: als je iemands salariswagen afneemt, dan neem je iemands loon af. Mensen gaan zeggen: tarara, ik werk daar voor. Het is dus slimmer om bedrijfsauto’s uitstootvrij te maken. Voor ons is dat loon. Dat is ook het belangrijkste thema van deze verkiezingen: wie werkt moet meer beloond worden. Het verschil tussen werken en niet werken moet groter worden, zodat we meer mensen aan de slag krijgen.”

Hoeveel is dat dan?

“Minstens opnieuw 100 euro per maand, vooral voor de lage lonen. Maar de brutolonen mogen niet stijgen.”

Daar gaan de vakbonden niet mee akkoord. Want zo hol je de sociale zekerheid uit.

“Onzin, want hoe meer mensen werken, hoe meer inkomsten voor de sociale zekerheid. Wat is de stimulans om meer te werken? Meer loon overhouden. De vakbonden zouden daar een partner voor moeten zijn. We hebben de brutolonen net onder controle. Zeker voor Limburg is dat belangrijk, want bedrijven steken anders de grens met Nederland of Duitsland over om zich daar te vestigen en zo verliezen we jobs. Die kost mag niet veel verschillen met de buurlanden. De werkgevers zeggen mij: er zijn jobs bijgekomen, de economie draait, nu is het tijd dat de werknemers daar meer van kunnen profiteren. Dat is ook ons verhaal.”

Jullie doen wat de gele hesjes vragen?

“Ik denk dat de liberalen het beste antwoord hebben op de hele koopkrachtdiscussie. Sp.a stelt nu voor om het minimumloon op te trekken naar 14 euro per uur en denkt alleen aan brutoloon, maar dat kost de werkgever 1.000 euro extra per maand per werknemer. Daar moet je veel pistolets voor verkopen. Wie gaat dan nog mensen aannemen? Of je krijgt weer zwartwerk, waar we nu net ons best voor gedaan hebben om er van af te raken.”

Hoe gaan jullie dat netto optrekken zonder het brutoloon te verhogen?

“We willen het structureel aanpakken via de verdere hervorming van de personenbelasting.”

Wat vinden jullie van het voorstel van Confederatie Bouw om mensen te laten kiezen tussen een auto en een bouwbudget.

“Dat is een van de zaken die we moeten bekijken. Je zou aan het mobiliteitsbudget iets kunnen toevoegen.”

“Je moet geen georganiseerd reisbureau spelen om IS-strijders terug te halen. Dan lopen we het risico dat ze hier vrij komen”
En rekeningrijden?

“Ik ben geen voorstander van het gewone rekeningrijden. Dat zou ook een zeer slechte zaak zijn voor de Limburgers. Wat we zouden kunnen doen, is alle bestaande belastingen voor de auto afschaffen en dan een slim systeem invoeren dat focust op filegevoelige momenten en plaatsen zoals de Brusselse en Antwerpse ring. En als je mensen kan aanmoedigen om de trein te nemen of om thuis te werken, dan zijn we het fileprobleem echt aan het aanpakken. 10 of 20 procent van de auto’s uit de file halen, is al een hele vooruitgang. Dat is beter dan van de auto een zondebok te maken. Sommige mensen kunnen zich niet anders dan met de auto verplaatsen. Wij kunnen ook ijveren voor randparkings op strategische plaatsen. Dus niet alleen in Brussel, zoals Ben Weyts wil, maar ook in Limburg en in Vlaams-Brabant zodat je van daaruit met het openbaar vervoer verder kan reizen naar Brussel.”

Wordt klimaat bij jullie een thema?

“Ja, dat thema is te belangrijk om aan de groenen over te laten. Je hebt daar ook gezond verstand voor nodig. Als liberalen in één ding goed zijn, is het om mensen te motiveren met maatregelen die goed zijn voor hun portemonnee én voor het klimaat. ”

En naast economie en klimaat?

“Alles wat te maken heeft met migratie en veiligheid, maar dat moeten we op internationaal niveau oplossen. We zijn één Europese Unie met open binnengrenzen. Laten we de buitengrenzen goed bewaken en gaan voor één asiel- en migratiebeleid. Anders moedig je mensensmokkelaars aan om de gaten in het net te vinden.”

Wat veiligheid betreft: wat is jullie oplossing voor de IS-strijders?

“Ik vond het vreemd dat een tweet van Trump nu ook België op stelten zet. We hebben die discussie vorig jaar al gevoerd. Toen hebben we afgesproken dat we kinderen tot 10 jaar terugbrengen, maar vrouwen en IS-strijders niet. Die hebben zich tegen ons land gekeerd. Hun ideaal was om onze samenleving te vernietigen. Je moet geen georganiseerd reisbureau spelen om ze terug te halen. Dan lopen we het risico dat ze hier vrij komen omdat het zeer moeilijk is om bewijzen tegen hen te verzamelen. Daarom pleiten we voor een internationaal tribunaal om ze te bestraffen en ze daarna op te sluiten.”

En de doodstraf?

“Als we met een internationaal strafhof werken, dan gelden internationale regels en is er dus geen doodstraf.”

Wat daarna? Als ze eens bestraft zijn? Moeten ze dan hier in de gevangenis belanden?

“Dat valt te bekijken, maar ik denk dat weinig Europese landen kandidaat zijn voor een gevangenis vol IS’ers op hun grondgebied. We weten al hoe moeilijk het is om radicalisering in de gevangenissen tegen te gaan.”

Gaan we een soort van Guantanamo krijgen?

“Nee, want daar zaten mensen vast zonder proces.”

Laten we het eens over uzelf hebben: wat zijn uw plannen voor de toekomst?

“De verkiezingen winnen.”

Maar u bent al voorzitter sinds 2012. U blijft dat?

“Mijn mandaat loopt tot 2020.”

 Luc Daelemans

Premier Michel neemt het voorzitterschap van zijn partij er bij. Is dat een bijberoep?

“Elke partij is daar vrij in, maar ik ben geen voorstander van die combinatie. Ik denk dat dit een tijdelijk verhaal is, nu de campagne er aan komt. De leider van een land moet geen leider zijn van een partij. Als hij de kans krijgt om opnieuw premier te worden, zal hij ook geen voorzitter blijven. Een premier moet boven de mêlee staan, hij moet verzoenen. Michel is daar heel sterk in. Wie beleid voert moet met de coalitiepartners rekening houden, terwijl een partijvoorzitter ook ideeën moet lanceren die botsen met die van de anderen.”

Wil u de eerste vrouwelijke premier worden?

“Ik sta met mijn beide voeten op de grond, ik heb mijn kiezers in Aarschot beloofd om zes jaar burgemeester te blijven. Al vind ik wel dat het stilaan tijd is voor die eerste vrouwelijke premier.”

U bent nu ook burgemeester. Leuk?

“Ja, het is emotioneel voor mij: mijn grootvader was ook burgemeester in Kessenich. Maar ik blijf ook voorzitter. Het is goed dat Aarschot iemand heeft die in Brussel met de vuist op tafel slaat, want het moet niet altijd over Antwerpen of Gent gaan.”

Wordt u minister?

“Nee, er zijn genoeg mensen in mijn partij die dat goed kunnen.”

Maar is burgemeester zo’n droomjob?

“Voor veel politici wel. Vincent Van Quickenborne heeft het vicepremierschap laten vallen voor de sjerp. Bart Somers en Patrick Dewael zeggen ook dat het de mooiste job is. Ik geloof dat je een beter politicus wordt door die combinatie. Ik ben iemand die graag tussen de mensen staat, dat is ook de essentie van politiek: luisteren. Je ziet lokaal de soms absurde gevolgen van beslissingen die in Brussel worden genomen.”

Hoeveel willen jullie halen bij de verkiezingen in mei?

“Meer dan de 15,7 procent van vorige keer.”

De laatste VTM-peiling zegt dat jullie twee zetels verliezen in het federale parlement.

“Ach, dat hangt van peiling tot peiling af. Begin oktober peilden we bij VTM 12,7% en twee weken later gaf de kiezer ons in de gemeenten waar we opkwamen gemiddeld 17,8%, 2 % meer dan in 2012, zo blijkt uit onderzoek van UHasselt.”

WAT HEBBEN WE GELEERD?

1

“We hebben het beste antwoord op de gele hesjes, want we willen dat de mensen meer nettoloon krijgen”, zegt Gwendolyn Rutten. De liberalen hebben een bedrag voor ogen: 100 euro. “Het verschil tussen werken en niet werken moet groter worden.”

2

Open Vld wil in de volgende regering met één partij zeker niet samenwerken: met de PS. “Die staat te trappelen om alles wat wij hebben opgebouwd, weer af te breken. Op de vraag over hoe we vacatures gaan invullen, antwoordt de PS met een voorstel om minder te werken. Maar goed dat in Wallonië ook cdH en MR aan zet zijn.”

3

Rutten is een beetje ontgoocheld over de samenwerking met CD&V op het federale niveau. “We hebben op veel domeinen sterk hervormd. Maar na de snelle start van de regering, zijn ze wat met de voeten beginnen slepen. Ik kom goed overeen met Wouter Beke, maar het is nog altijd een partij die vasthangt aan belangenorganisaties.”

Lees meer

Aangeboden door onze partners

Nieuwe Video's

Nog meer nieuws