Na furie gele hesjes: Franse president Macron reist twee maanden door eigen land om naar burgers te luisteren

De eer van de start van het Grand Débat was weggelegd voor zeshonderd burgemeesters uit Normandië. Zij mochten hun klachten en verlangens uiten terwijl de president zweeg en luisterde. Het thema gisteren was belastingen. En later zullen ze het ook nog hebben over staatsinrichting, ecologische tran­sitie en democratie.

Om de debatten in goede banen te leiden, heeft Macron een aantal vragen naar voren geschoven die hij beantwoord wil zien. 35 waren het er, al stelde hij bij de inleiding dat “intelligente vragen” die hij “over het hoofd” had gezien, ook mochten.

Geen taboes, zo zweerde hij vooraf. Over de islam wordt gepraat. Over de mogelijkheid om “streefcijfers” voor migratie in te voeren ook, net als over volksraadple­gingen, iets waarop de gele hesjes aandringen.

“Ik weet dat sommigen ­onder u ontevreden en zelfs boos zijn. Daarom moeten we ons samen buigen over onze toekomst”, stelde de president. De gele hesjes noemde hij een “kans” om het beleid in Frankrijk te stoelen op de vragen van de burgers. Tegelijkertijd hij wil niet afwijken van het programma waarmee hij verkozen werd. De omstreden afschaffing van de rijkentaks komt niet aan bod, de groene revolutie evenmin.

Organiseer-het-zelfpakket

De burgemeesters zijn de spil en het doorgeefluik van de operatie, maar ook de modale burger zelf wordt zo veel mogelijk betrokken. Ze kunnen online discussies ­organiseren, sportzalen afhuren om debatten te houden. Er bestaat zelfs een ­organiseer­het-zelfpakket waarmee iedereen zijn eigen vergadering op poten kan zetten.

De voorbije dagen konden de Fransen op hun gemeentehuis al klachtenschriften invullen. En de verzuchtingen die ze daarin neerpenden, bleken heel uiteen­lopend, van de euro afschaffen tot alle wegen nationaal belasten. Zoals de eisen van gele hesjes.

Soms zijn de ­eisen ook tegenstrijdig. De ene groep wil bijvoorbeeld de belastingen verminderd zien. Terwijl de andere meer dienstverlening wil. Het ­enige wat hen echt verenigt, is dat ze wantrouwen hebben in het hele politieke ­systeem en alle politieke partijen, ­inclusief extreemlinks en extreemrechts.

Macron stelt daarom “een nieuw sociaal contract” met alle burgers voorop. De president zweert“de boosheid om te zullen zetten in oplossingen”, die “van onderaan” moeten komen omdat de “democratie te zeer gecentraliseerd is”.

Zonnekoning

De vraag is of de operatie iets zal opleveren waardoor de woekerende onvrede kan stoppen. Veel meer dan de grootste gemene deler van meningen en voorstellen lijkt als uitkomst niet mogelijk.

Voor Macron zelf is het Grand Débat ook een opportuniteit om zijn belabberde imago op te krikken. Hij wil duidelijk maken dat hij geen president is die zich opsluit in zijn kantoor in het Elysée. Want dat is net wat “de wereldvreemde zonnekoning” wel vaker werd verweten.