Oude F-16’s vliegen nog steeds buiten, maar Defensie zweert bij nieuwe toestellen

1. Komt er een nieuwe studie naar de verlenging van de F-16’s?

Neen. Minister van Defensie Steven Vandeput wil van Lockheed Martin enkel weten welke garanties de producent kan geven als de levensduur van de F16’s zou worden verlengd en welke kostprijs daaraan vasthangt, maar een nieuwe studie komt er niet. Vandeput maakt er ook geen geheim van dat die bijkomende informatie weinig verschil zal maken. Hij blijft voluit gaan voor de aankoop van nieuwe toestellen die de F16’s moeten vervangen. “Ik laat geen militairen vliegen in vliegtuigen van vijftig jaar oud”, zegt hij. Andere landen die hun F16’s wel nog eens updaten, doen dat volgens Vandeput enkel als ze die toestellen niet meer zullen gebruiken voor oorlogssituaties, maar bijvoorbeeld om hun territorium te bewaken. “Voor vliegtuigen die alleen moeten kunnen opstijgen, naast een ander vliegtuig gaan vliegen en terug landen volstaan die F16’s wellicht. Maar niet voor onze doelstellingen.”

2. Hoe zit het met de aankoopprocedure?

De twee overgebleven kandidaten, de Amerikaanse F35 en de Britse Eurofighter, hebben hun best and final offer ingediend op 14 februari. De experts van de luchtmacht zouden daarover tegen halverwege mei hun conclusies moeten klaar hebben. Daarna wordt de knoop doorgehakt door de regering, onder meer na advies van de inspecties Financiën en Economische Zaken. Aan heel die procedure wordt niet geraakt. Het enige verschil is dat vier toplui van de luchtmacht sinds woensdag vrijwillig op verlof zijn vertrokken tot de audit is afgelopen. Daardoor zou de procedure vertraging kunnen oplopen.

3. Welke vragen moeten de audits beantwoorden?

De regering bestelde dinsdag twee audits, waarvan de conclusies klaar moeten zijn voor de hoorzitting op 18 april in de Kamercommissie Landsverdediging. Een zal intern gebeuren binnen het Belgisch leger. De supervisie daarvoor ligt bij stafchef Marc Compernol. De andere audit wordt uitgevoerd door het Auditcomité van de Federale Overheid. Beide onderzoeken hebben volgens de regering dezelfde insteek: wie wist wat op welk moment over een mogelijke verlenging van de levensduur van de F16’s? Waar is die informatiedoorstroming gestopt? En is de aankoopprocedure beïnvloed door wat nu naar boven is gekomen?

4. Wat met de klokkenluider(s)?

Volgens SP.A-Kamerlid Dirk Van der Maelen is de voornaamste reden waarom de regering met de audits komt aanzetten dat ze wil weten wie binnen het leger de gevoelige informatie heeft gelekt. Binnen de regering erkennen ze dat de audit ook zal uitwijzen wie de klokkenluider is. Of er dan ook sancties zullen volgen, wil niemand zeggen.

5. Kan Vandeput overleven?

Ja, maar veel meer dan dat zit er niet in. Binnen de meerderheid vraagt niemand om zijn ontslag, maar beschouwen ze Vandeput wel als beschadigd. Zijn band met het leger is geknakt, verre van ideaal voor een minister van Defensie. Weerbaar is hij wel, getuige zijn voornemen om gewoon door te gaan met de aankoopprocedure. Maar de oppositie heeft bloed geroken en heeft een maand de tijd om hem te bestoken. Of met nieuwe elementen te komen aandraven.