Direct naar artikelinhoud
Opinie

Als het over migranten en hun afstammelingen gaat, is dit land het noorden kwijt

Mark ElchardusBeeld Bob Van Mol

Mark Elchardus is emeritus professor sociologie aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en opiniemaker bij De Morgen. Zijn column verschijnt elke zaterdag

Veel afstammelingen van migranten zijn werkloos en missen de kwalificaties waar de economie om vraagt. Verwonderlijk is dat niet. In samenlevingen als de onze – met een stevige verzorgingsstaat, snel toegang tot sociale rechten, sterke arbeidsbescherming, een onflexibele arbeidsmarkt, grote onderwijsongelijkheid en veel migratie in het kader van gezinshereniging – pakt migratie niet zelden negatief uit. Geen zorg, zeggen regering en werkgevers nu, we openen gewoon een vers blik migranten. 

Op zich is er niets mis met arbeidsmarktgerichte, reguliere migratie, integendeel. Schokkend is wel dat de aangekondigde golf niet kadert in een doordacht migratiebeleid, zelfs niet gepaard gaat met een poging om de afstammelingen van migranten beter in onze arbeidsmarkt en samenleving op te nemen. Het getuigt van een gebrek aan loyauteit ten opzichte van onze samenleving. Komen er rellen met de kinderen van migranten? Dan kramen we snel wat goedbedoelde onzin uit over een Marshall-plan voor Molenbeek. Als het over migratie, migranten en hun afstammelingen gaat, is dit land het noorden kwijt.

Neem nu de zogeheten IS-kinderen. De naam alleen al, alsof hun wezen bepaald wordt door de onweerstaanbare, religieus geïnspireerde drang van hun ouders om te folteren en te moorden. De ongepastheid van die naam wordt enkel overtroffen door het koldergehalte van de commentaren over die kinderen. Herhaaldelijk las ik dat de mensenrechten en de rechten van het kind ons verplichten hen terug te halen naar België.

Als het over migratie, migranten en hun afstammelingen gaat, is dit land het noorden kwijt

Onze gemeenschap

Mensenrechten zijn rechten die individueel gelden, ongeacht je nationaliteit. Als we die kinderen terughalen omdat de mensenrechten ons daartoe verplichten, waarom dan niet alle kinderen van overal ter wereld die in gelijkaardige, barre omstandigheden leven? Dat wordt al snel een miljard. De kinderen die wij gaan halen, genieten dat voordeel niet ter wille van de mensenrechten, maar omdat het Belgen zijn. Hen valt een privilege ten deel dat hoort bij het lidmaatschap van onze gemeenschap.

Die kinderen worden weleens omschreven als addergebroed. Daaruit spreekt een ongevoeligheid die niet meer van deze eeuw is, maar ik begrijp de mensen die zo’n kille uitdrukking in de mond nemen. Zij denken aan de moeders, van wie sommigen tot twee keer toe onze samenleving inderdaad giftig de rug toekeerden. Wie verwijst naar hun kinderen als addergebroed moet nochtans beseffen dat het ons addergebroed is, dat van u en mij. Het zijn kinderen van mijn gemeenschap, van dwalende ouders, zeker, maar van ons. Natuurlijk moeten we ze gaan halen en proberen er het beste van te maken, ook al weten we niet meteen hoe we dat nu precies moeten aanpakken. Zekerheid op succes is niet nodig om onze plicht te vervullen.

Ik begrijp de nationalisten niet – die consequente gemeenschapsdenkers zouden moeten zijn – en waarvan een aantal zich toch verzet tegen het naleven van de elementaire plicht van elke gemeenschap om haar leden te beschermen. Ik begrijp evenmin de mensen van links die nu, hysterisch haast, roepen dat we die kinderen moeten terughalen, maar op andere momenten hautain de vraag stellen waarom mensen die hier geboren worden of uit Belgische ouders worden geboren, meer recht zouden hebben op de rijkdom van dit land dan de rest van de wereldbevolking. Wel, onder meer voor de reden die ons er nu toe verplicht die kinderen te gaan halen. Wij zijn geen geïsoleerde individuen, maar leden van een gemeenschap met de rechten en de plichten, de privileges en de offers die daaruit voortvloeien.

Dwangsom

De ouders, dat is een ander verhaal. Die gaven blijk van zo veel haat voor onze wijze van leven en samenleven, dat men best begrijpt dat tal van mensen ze liever nooit meer terugzien. Wil men dat, dan moet men die ouders de nationaliteit ontnemen. 

Ik begrijp de rechter niet die een dwangsom wil opleggen als België die mensen niet gaat halen in de kampen waar ze nu verblijven. Ze gingen vrijwillig naar een oorlogsregio, wilden daar moorden of het moorden logistiek ondersteunen en werden gevangengenomen. Nu zouden wij extra inspanningen moeten leveren om hen comfortabel terug naar ons land te brengen. Wat bezielt die rechter? Evenmin begrijp ik dat ouders die hun kinderen willen zien opgroeien in een omgeving die bloeddorst en wreedheid celebreert, nog niet uit de ouderlijke macht zijn ontzet. Waarom neemt Child Focus niet het voortouw in het beter verdedigen van onze kinderen?

Wie verwijst naar kinderen als addergebroed moet beseffen dat het ons addergebroed is, dat van u en mij

Na een aantal weken discussie en beleid rond die kinderen kunnen we een paar conclusies trekken.

Het zou een zegen zijn voor de kwaliteit van het debat mochten gemeenschapsdenkers en individualisten hun principes consequenter belijden. Heldere polarisering is beter dan verwarring alom.

Het zou vooral goed zijn voor de volkssoevereiniteit dat als de juridische beroepsmogelijkheden zijn uitgeput, een tweederdemeerderheid van de Kamer een uitspraak van een rechter die de overheid betreft, kan verbreken en naast zich neerleggen. Een burgerberoep als het ware. Dat zou ook bijdragen tot meer maatschappijgevoelige rechtspraak.