In een studie, gevraagd door Defensie bij Lockheed Martin, staat dat door het minder intense gebruik van de Belgische F-16’s de levensduur van 8.000 kan worden verlengd naar 9.500 vlieguren. Daardoor kunnen de toestellen zes jaar langer vliegen.

John Crombez vroeg meteen de onmiddellijke schorsing van de aankoopprocedure en wil sancties. “We hebben we een democratisch deficit bij de legertop”, zegt de sp.a-voorzitter.

Tweede rapport

De Commissie Defensie kwam dinsdagnamiddag bijeen in een open vergadering. Oorspronkelijk was een Commissie Legeraankopen voorzien achter gesloten deuren. Minister Vandeput kondigde zowel een intern onderzoek aan van de Chef Defensie als een extern onderzoek. Dat laatste moet voorkomen dat in de toekomst nog cruciale informatie “te laag in de keten” blijft steken, aldus Vandeput, die benadrukte dat “gepaste actie” zal volgen op basis van die onderzoeken.

De studie uit 2017 kwam tot stand op vraag van mensen binnen de Defensiestaf die actief zijn met het zo goed mogelijk beheren van de vloot, legde minister Vandeput uit. Er kwam in februari 2018 een tweede rapport binnen van Lockheed Martin met aanvullingen en correcties op het eerste rapport.

De minister bevestigde dat het rapport aangeeft dat de F-16’s gemiddeld zes jaar langer kunnen vliegen dan eerst aangenomen. Al benadrukte de minister wel het woord “gemiddeld”. “In theorie is het mogelijk gemiddeld zes jaar langer te vliegen, maar in de praktijk geldt dat niet voor elk toestel”, aldus Vandeput. “Dat is de beperking die Lockheed Martin vermeldt”.

“Ik heb het bewuste eerste rapport de eerste keer gezien toen het vanmorgen in mijn elektronisch postbus viel”, stelde Vandeput nog. “Een paar uur later gevolgd door het tweede rapport.”

“U kunt op niemand meer vertrouwen”

Kamerlid Dirk Van der Maelen (sp.a) vermoedt dat generaal Frederik Vansina, de baas van de Luchtcomponent van het leger, weet had van de studie van Lockheed Martin. Maar ook bij de rol van generaal Claude Van de Voorde, de topman van de militaire inlichtingendienst (ADIV), plaatst de Vlaamse socialist vraagtekens.

Tijdens het Kamerdebat over de pas bekendgemaakte studie stelde Van der Maelen dat er gegevens onder de mat zijn geveegd om de beslissing over de vervanging van de F-16’s in een bepaalde richting te duwen. Hij stelde dat één welbepaald toestel de voorkeur wegdraagt van de top van de Luchtmacht, namelijk de F-35.

“U kunt op niemand meer vertrouwen”, stelde de sp.a’er. “U kunt dit departement niet blijven leiden als diegenen die u misleid hebben, op hun stoel blijven zitten.” Hij citeerde eerder in het debat al de naam van generaal Vansina, maar liet ook die van generaal Van de Voorde vallen. Hij leidt sinds vorig jaar de militaire veiligheidsdienst, maar was voordien kabinetchef van minister Vandeput en was de voorganger van Vansina bij de Luchtmacht.

“Als zou blijken dat generaal Van de Voorde ook op de hoogte was, mag die man dan blijven zitten op zijn stoel als leidend officier bij de militaire staatsveiligheid?”, wilde Van der Maelen weten.

Ook premier wil onderzoek binnen Defensie

Premier Charles Michel had eerder vandaag al aan zijn minister van Defensie gevraagd om binnen Defensie een onderzoek te doen om zo te achterhalen wie het rapport over de F-16’s heeft besteld en wie ervan op de hoogte was. Dat kon dinsdag vernomen worden in de omgeving van premier Charles Michel.

Voorlopig zou de onthulling van het rapport geen impact hebben op de lopende procedure. Tot nog toe heeft Defensie ook altijd gezegd dat het niet mogelijk was om de levensduur van de F-16’s te verlengen.