Ulf Lindberg lacht smakelijk. Op zijn Facebookprofiel staat: Geïnteresseerd in: vrouwen. “Ik beken”, zegt hij. “Dat heb ik gemeen met mijn vader.” Ze hebben méér gemeen. Die volle lippen, dat gekleurde vel, dat kromme loopje. Leg ze naast een foto van Garrincha en de gelijkenis is onmiskenbaar. Ulf knikt. “Dertien jaar geleden heb ik Nilton Santos in Brazilië ontmoet.” Die werd samen met Garrincha wereldkampioen in 1958 en 1962 en gold als de grote vertrouweling van Garrincha. “Hij begon te huilen toen hij mij zag. Het is alsof ik Garrincha terugzie, stamelde hij.”

Zelfs Pelé kon er niet omheen toen hij in 2012 Ulf ontmoette in Zweden. “Het Råsunda-stadion in Stockholm werd gesloopt”, knikt Ulf. “Het stadion waar mijn vader en Pelé in 1958 wereldkampioen waren geworden. De laatste wedstrijd was een heruitgave van de finale van toen: Zweden-Brazilië. Pelé was eregast. Ook hij keek verwonderd. Ik zag er niet alleen uit als Garrincha, zei Pelé, ik sprak ook op dezelfde manier.”

Met het verhaal van Ulfs biologische vader kan je een dertiendelige tv-serie vullen. Geen tragischer leven dan dat van de jongen die in oktober 1933 wordt geboren als Manuel Franciso Dos Santos, maar heel snel ‘Garrincha’ wordt gedoopt. ‘Winterkoninkje’. Omdat hij zo klein was, zegt zijn familie. Omdat hij zijn verdedigers voorbijvloog, wil de legende.

O-been én X-been

Garrincha heeft van bij zijn geboorte een merkwaardig stel benen. Zijn linkerbeen is naar buiten gedraaid – een O-been. Zijn rechterbeen is naar binnen gedraaid – een X-been. Vandaag zou een orthopedisch chirurg zich er snel over buigen, maar in het verpauperde stadje buiten Rio de Janeiro waar Garrincha opgroeit, leidt het hem naar topclub Botafogo. Garrincha kan met dat benenpaar dribbelen en versnellen zoals niemand anders kan. Niet dat hij er veel om maalt. Garrincha is, naargelang de bron, eenvoudig/naïef/oliedom. Hij zal zijn hele leven analfabeet blijven en weet vaak niet eens tegen wie hij voetbalt.

Garrincha voetbalt voor zijn plezier, voor het spektakel, voor zijn dribbel. Maar dat doet hij weergaloos. Dat ziet de hele wereld als Brazilië in 1958 als favoriet naar het WK in Zweden komt. Het Zuid-Amerikaanse land begint aarzelend aan het toernooi. Tot in de derde wedstrijd, in Göteborg tegen de USSR, Brazilië twee verrassende namen in de strijd gooit: Pelé en Garrincha. Na veertig seconden heeft Garrincha dankzij een onwaarschijnlijke beweging al de paal geraakt. Twintig seconden later raakt Pelé, op aangeven van Garrincha, opnieuw de paal. Nog twee minuten later staat het 1-0 voor Brazilië. Wie het zag, noemt het de beste drie Braziliaanse voetbalminuten aller tijden. Vier wedstrijden en evenveel glansprestaties van het duo Pelé-Garrincha verder klopt Brazilië Zweden in de finale met 5-2 en is het land voor het eerst wereldkampioen.

In paniek onder bed gekropen

Hoe hij te weten is gekomen dat hij, een jongetje uit het Scandinavische noorden, de zoon van een Braziliaanse wereldkampioen is? Ulf Lindberg schraapt de keel. Dat wil hij best zeggen, maar dan moet hij eerst een andere crazy story vertellen.

“Een jaar na het WK kwam Garrincha terug naar Zweden. Met Botafogo speelde hij een oefenwedstrijd. Na afloop was er een feestje. Daar ontmoette hij mijn biologische moeder. Een serveerster.” Hij grinnikt. “Laten we het erop houden dat Garrincha wel van een onenightstand hield. Alleen dacht haar vader daar anders over. Een dag later stond de serveerster met haar vader en een paar agenten in het hotel van Botafogo. Garrincha is eerst nog in volle paniek onder een bed weggekropen. Uiteindelijk hebben ze hem een papier laten ondertekenen. Mocht er een zwangerschap van komen, zou hij zijn verantwoordelijkheid nemen. Hij heeft zelfs een bloedstaal moeten achterlaten.” Ulf Lindberg lacht: “Ik zei het toch: a crazy story.”

Een dag later wacht Garrincha elders een andere oefenwedstrijd. Hij vertrekt uit Zweden. Maar het bloedstaal zal wel dienst doen. Want negen maanden later wordt de man geboren die nu met zichtbaar plezier over zijn eigen verwekking vertelt. “Uiteindelijk heeft mijn biologische moeder mij afgestaan voor adoptie. En mijn nieuwe ouders hebben er nooit een geheim van gemaakt. Ik moet een jaar of zeven, acht geweest zijn toen ze het me vertelden. Ik was niet hun kind, mijn echte moeder woonde elders in Zweden en mijn echte vader woonde in Brazilië. Hij was een beroemde voetballer. Zijn naam was Garrincha.”

Of dat een schok was? “Eigenlijk niet. Op die leeftijd heb je geen idee wat dat betekent. Ik ben Ulf en woon in Zweden. Mijn echte vader is Garrincha en woont in Brazilië. Oké dan. Mijn ouders deden er ook niet raar over. Integendeel. Nog zo’n funny thing. Mijn nieuwe vader had in het stadion gezeten bij de wedstrijd Brazilië-USSR. Sindsdien hield iedereen in Zweden van Brazilië en Garrincha. Hij ook.”

Pas als tiener ging hij er meer over nadenken, zegt Ulf Lindberg. “Dan ben ik wat meer over hem gaan opzoeken. Ik begreep snel dat hij toch wel een speciale speler was.”

Ook in zijn omgeving valt intussen steeds meer de gelijkenis op. Nog meer omdat Ulf meer dan aardig kan voetballen. Hij knikt: “Alleen kreeg ik een vervelende ziekte. Ik kreeg voortdurend ontstekingen in mijn knieën, mijn armen, mijn rug… Op mijn zeventiende ben ik moeten stoppen.”

Rond die leeftijd schrijft hij ook een brief naar Garrincha. Een ideetje van een leerkracht op de middelbare school. Zij kent een journaliste in Brazilië en zorgt dat de brief terechtkomt. Ulf herinnert zich nog vaag wat hij schreef. “De gewone dingen. Dat ik hoopte dat het goed met hem ging. Hoe hij dacht dat Brazilië ging presteren op het WK. En dat ik het prettig zou vinden als we mekaar eens zouden ontmoeten.”

Ulf krijgt zelfs een brief terug. “Hoe hij dat gedaan heeft, weet ik niet. Hij kon niet of nauwelijks schrijven of lezen. Maar het was best een mooie brief. Hij wilde weten of ik flink was, vertelde dat hij veel kinderen had, vroeg of ik zelf voetbalde en zei dat hij graag eens naar Zweden zou komen zodat hij mij kon trainen.”

Vijf vrouwen, veertien kinderen

Maar zover zal het nooit komen. Als scholier Ulf zijn brief stuurt, drijft Garrincha al af richting goot. In 1962 heeft hij Brazilië aan een tweede opeenvolgende wereldtitel geholpen. Ditmaal valt Pelé al vroeg in het toernooi geblesseerd uit en bezorgt Garrincha zijn land op zijn eentje de beker. Het is voor veel Brazilianen reden om niet Pelé, maar wel Garrincha als de beste aller tijden te bestempelen. De cijfers geven hen geen ongelijk: Garrincha speelt zestig interlands, pas in zijn allerlaatste interland verliest hij voor het eerst.

Maar kort na die tweede titel gaat het mis. Met zijn knieën: alles doet pijn. Met zijn financiën: de ongeletterde Garrincha is zo naïef dat hij zijn geld letterlijk laat wegrotten in het muffe krot waarin hij woont. Met zijn relaties: op het einde van zijn leven heeft hij veertien kinderen bij vijf vrouwen. En met zijn drankgebruik. Vooral dát, weet Ulf Lindberg, heeft hem genekt: “Zijn alcoholprobleem heeft alles kapot gemaakt.” Op 20 januari 1983 overlijdt Garrincha nadat hij, volslagen berooid, een dag eerder in het ziekenhuis is opgenomen. Zijn lichaam is opgezwollen van de alcohol.

Vijfendertig jaar later vindt Ulf Lindberg dat het meest spijtige. “Dat ik hem uiteindelijk nooit ontmoet heb. Droef. Al begrijp ik het ook wel. Hij had zoveel problemen, hij sprak geen Engels en het waren andere tijden. Reizen was nog zoveel moeilijker.”

In Zweden en Brazilië is het bizarre verhaal van de verloren zoon van Garrincha inmiddels bekend. Zes jaar voor zijn dood heeft Garrincha in een interview met de Daily Mail terloops gewag gemaakt van zijn Zweedse nakomeling. Toch zou het nog tot 2005 duren vooraleer hijzelf naar Brazilië afreist. Lindberg, op dat moment een worstenverkoper, doet het samen met een Noorse cameraploeg, die elke stap van hem vastlegt. Het levert een unieke reportage op: Garrincha & Röda Pölser. Garrincha en Rode Worsten.

Hond krijgt mooier graf

In die reportage kan je zien hoe wildvreemde Brazilianen spontaan beginnen te applaudisseren als hen verteld wordt dat die beduusde Zweed die geen woord Portugees spreekt de zoon is van Garrincha. En als Ulf Lindberg even een balletje hooghoudt, slaat de gekte helemaal toe. “Dat was emotioneel”, zegt Lindberg er vandaag over. “Vooral omdat ik er het graf van mijn vader heb gezien. In België en Zweden krijgen katten en honden een mooier graf. Maar ook fijn omdat ik er plots een heel nieuwe familie bij kreeg. Ik heb er de zus van Garrincha ontmoet. Ze stond met tranen in de ogen: Hier heb ik vijftig jaar op gewacht, sprak ze. Maar vooral kreeg ik er plots elf Braziliaanse zussen bij. Ja, mijn vader heeft zijn portie fun wel gehad.”

Dertien jaar later is het contact met zijn zussen er nog altijd. “Via Facebook”, knikt Lindberg. “Dankzij een paar vertaalprogramma’s. Want ik spreek nog steeds geen Portugees.” Zelf is hij nog twee keer teruggekeerd naar Brazilië. ‘Slechts’ twee keer. Hij blijft per slot van rekening een Zweed, klinkt het. En, hoe graag de buitenwereld ook de gelijkenissen merkt, Ulf Lindberg ziet vooral de vele verschillen met zijn vader. “Ik heb een goede opleiding gekregen, heb een fijne familie, heb genoeg geld, ik drink niet, en ik heb een heel doordeweekse baan in een Italiaans restaurant.”

Bovendien, rondt Lindberg af, hoeft hij maar om zich heen te kijken om een glimpje Brazilië en Garrincha op te vangen. Uit twee gestrande huwelijken heeft hij vier kinderen. “Allemaal hebben ze wel iets van hun grootvader. Henrik speelt bij Brentford in Engeland – al is dat meer een type Neymar. Maar vooral Martin was een kopie van Garrincha. Dezelfde positie, dezelfde techniek, dezelfde bohemien op het veld. Hij stond op het punt om te tekenen bij topclub Malmö toen zijn knie het begaf. Doodjammer.”

En als zijn zonen er niet zijn, kijkt Ulf Lindberg naar zijn vriendin sinds twee jaar. Hij lacht: “Een Braziliaanse, uit Göteborg. Daarmee is de cirkel rond.”