Elena brengt monoloog over ontmoetingen met terdood-veroordeelden: “Sommigen hadden al jaren geen bezoek gekregen”

“Een paar jaar geleden las ik een interview met Agnes, een dame uit Niel die correspondeerde met vijf of zes terdoodveroordeelden en er elk jaar ook een paar opzocht. Die mensen zijn omringd door haat, het minste wat wij kunnen doen is hen een beetje liefde geven, vond zij. Haar verhaal is bij mij blijven plakken. Via een organisatie werd ik gekoppeld aan twee mensen en ik mocht er een van haar overnemen.”

“Johnyboy is een verzamelnaam voor de mensen met wie ik voor dit project gesproken heb. In de eerste plaats de twee terdoodveroordeelden en de tot een levenslange celstraf veroordeelde in twee Amerikaanse gevangenissen. Ik vroeg me af of ik voor hen kon zitten, goed wetende wat ze gedaan hebben, en hen toch zien als mens. Via hun manier van schrijven en de verhalen die ze vertelden, leerde ik hen kennen. Ik heb ze wel van in het begin duidelijk gemaakt dat ik het idee had om mijn ervaringen te gebruiken voor een theatervoorstelling.”

Enige bezoek in jaren

“Ik ben hen een aantal maanden geleden ook zelf gaan opzoeken. Dat was… moeilijk, ik werd er triestig van. Je kunt ze heel makkelijk allemaal over dezelfde kam scheren. Ik heb er bijvoorbeeld geen enkele blanke gezien. Soms was ik hun enige bezoek in jaren, dat was wel schoon. Voor een van hen was ik duidelijk zijn laatste strohalm. Ik heb ook met hen zitten lachen, terwijl ze toch verschrikkelijk dingen gedaan hebben.”

“Twee van hen zaten in Texas, de andere in San Francisco. Daarom heb ik aan mijn bezoek een roadtrip van zevenduizend mijl (meer dan elfduizend kilometer, red) gekoppeld door Texas, New Mexico en ­Arizona. De gesprekken met de Amerikanen in de straat vond ik moeilijker dan die in de gevangenis. Hoe ongenuanceerd en zonder nadenken zij praten over de doodstraf … Voor mij ging het ondertussen natuurlijk over mensen van vlees en bloed. Wie heeft het recht om te beslissen over het leven van iemand anders? En als het antwoord ‘niemand’ is, wat is dan het alternatief? Zo fijn leek het leven in de gevangenissen daar me niet.”

“Mijn voorstelling Johnyboy heeft dus geen licht onderwerp. Toch denk ik niet dat de mensen zwaarmoedig gaan buiten komen. Ik probeer de verwarring die ik in Amerika ervaarde, voelbaar te maken. De eerste twee voorstellingen in de Warande, op donderdag en vrijdag, zijn uitverkocht, voor zondagmiddag zijn er nog enkele tickets beschikbaar. Het blijkt dus een onderwerp dat het publiek aanspreekt. Hierna speel ik Johnyboy ook nog in Zoersel en Antwerpen.”

“Johnyboy is ‘made in de Warande’, ik heb hier gerepeteerd en ze gaat hier in première. De Warande ligt tussen het kasteel, een voormalig gevangenis, en de huidige gevangenis. Elke keer ik daar passeer, sta ik toch stil bij de vraag wat er gebeurt met mensen die op zo’n manier uit onze maatschappij worden gehaald. Voor mij is dat ver van mijn bed. Daar kan binnenkort wel verandering in komen, want ik ben ondertussen gevraagd om mijn monoloog in de Turnhoutse gevangenis te spelen.”

www.gewoonslak.be