KAART. Hoe veilig is het in jouw gemeente om je kinderen alleen naar school te laten gaan?

Uit de leerrijke Gemeentemonitor die maandag is voorgesteld, blijkt dat de meeste Vlamingen bezorgd zijn als ze zelf en vooral als hun kinderen de fiets op gaan. 52% vindt dat hij veilig kan fietsen in eigen buurt en een op de drie stuurt zijn kind met een gerust gemoed het verkeer in.

“Toch is angst een slechte raadgever”, zegt Linus Zeuwts. “Hoe meer ervaring kinderen opdoen, onder goede begeleiding van de ouders, hoe beter ze zelf kunnen anticiperen op wat in het verkeer gebeurt.”

KAART. In deze gemeenten vinden inwoners het veilig fietsen:

Bekijk op onderstaande kaart hoe veilig inwoners het vinden om te fietsen in hun gemeente. En hoeveel procent hun kinderen alleen naar school zou laten gaan. De resultaten komen uit de Gemeentemonitor.

Juiste opvoeding

Zeuwts woont in Mortsel en doet in de vakgroep bewegings- en sportwetenschappen van de Universiteit Gent onderzoek naar de motorische vaardigheden van kinderen in het verkeer en naar hoe kinderen in het verkeer reageren. “Steeds meer kinderen in Vlaanderen fietsen naar school, maar dat gaat ook gepaard met een stijging van het aantal ongevallen met de fiets. Vooral kinderen van 9 tot 12 lopen meer risico”, zegt Zeuwts. “Als kinderen een ongeval hebben met de fiets, dan is dat meestal omdat ze een slecht draaimanoeuvre hebben uitgevoerd of dat ze gevallen zijn. Andere factoren zijn controleverlies over de fiets, niet goed uitkijken of het uitvoeren van trucs.”

“Daarom is het belangrijk dat ze góéd leren fietsen”, zegt Zeuwts. “Een fijne fietsinfrastructuur en het dragen van een helm zijn ook belangrijk, maar vaardigheid en veiligheid gaan hand in hand.”

Dat betekent dat ouders hun angst geregeld opzij moeten zetten. “Als je kinderen in een bakfiets zitten, leren ze niet zelf inschatten hoe het verkeer verloopt. Het is pas wanneer ze zich ook echt zelf in het verkeer begeven, dicht bij de ouder uiteraard, dat ze kunnen leren uit verkeerssituaties. Het is dus belangrijk dat ouders zelf de verkeersregels kennen, de kinderen erop attent maken en vooral: ze toepassen. Ik hoorde onlangs nog een moeder tegen haar dochtertje zeggen dat ze best al konden oversteken, want het licht ging toch op groen springen. Dat is natuurlijk niet oké.”

Tot negen jaar mag een kind, op een kinderfiets, op de stoep fietsen. Negen à tien jaar is ook de gemiddelde leeftijd waarop kinderen, in theorie, zonder begeleiding de weg op kunnen – een kort en bekend stukje althans. “Maar ook daar is ervaring een belangrijke factor. Ouders voelen het best aan wanneer hun kinderen er klaar voor zijn. Zoals je aanvoelt wanneer je kind kan leren fietsen.”

Virtuele realiteit

Maar als ervaring belangrijk is, hoe leert een fietsend kind dan juist reageren in een gevaarlijke situatie? “Wij zijn een virtual realitytraining aan het ontwikkelen die kinderen ‘levensecht’ in gevaarlijke verkeerssituaties brengt, bijvoorbeeld wanneer ander verkeer voorrang heeft van rechts”, vertelt Zeuwts. “Uit eerdere tests met gewone videoclips blijkt dat kinderen wel degelijk anders reageren als ze ervaring hebben opgebouwd.”

Ook Vias institute, dat onder meer kennis verzamelt rond verkeersveiligheid, wijst op het belang van oefenen in het verkeer. Op zijn website staat een aantal brochures over fietsen en kinderen, met tal van tips. “Kinderen imiteren vooral hun ouders”, zegt Stef Willems. “Ouders zijn dus de eerste ambassadeurs van het verkeersreglement.”