300 keer op 1 dag je gewicht aan ongeziene snelheid uitplassen: de glasvleugelige scherpschutter kan het
De glasvleugelige scherpschutter kan in 1 dag tot 300 keer zijn eigen gewicht aan urine uitscheiden door superpropulsie. Daarbij projecteert het insect urinedruppels aan een ongeziene snelheid, blijkt uit onderzoek. Bioloog Dirk Draulans legt uit hoe dat in zijn werk gaat.
300 keer je eigen lichaamsgewicht uitplassen? Het is dagelijkse kost voor de glasvleugelige scherpschutter, een kleine Amerikaanse cicade. Dat heeft een studie uitgewezen.
“Cicaden zijn dieren die zich gespecialiseerd hebben op het leven van plantensappen”, legt bioloog Dirk Draulans uit in ‘Nieuwe feiten’ op Radio 1. “Ze boren met hun snuit een gaatje in het waterkanaal van een plant, en laten vervolgens de vloeistof door hun lichaam lopen.”
“Die waterige planteninhoud is heel energiearm. 95 procent is puur water.” Draulans vergelijkt het met een ‘dieetdrankje’. “Een klein beetje suiker om wat smaak te geven, maar toch te weinig om echt effect op je gezondheid te hebben. Dat impliceert dat ze heel veel water nodig hebben om er genoeg energie uit te puren. Het grootste deel komt er dan ‘langs achter’ weer uit.”
In totaal scheiden de dieren 300 keer hun lichaamsgewicht aan urine uit. Ter vergelijking: een mens produceert gemiddeld 2,5 procent van het lichaamsgewicht aan urine.
Superkracht
Anders dan de mens scheiden ze die urine niet uit aan de hand van een straal. De cicades hebben een efficiënter systeem uitgedokterd. “Het is de allereerste keer dat dat concept uit de natuurkunde ergens in de natuur is teruggevonden.”
De scherpschutter scheidt urinebolletjes uit, die vervolgens worden gekatapulteerd
“Het beest maakt gebruik van superpropulsie. Dat is een soort superaandrijving om efficiënt van dat vele water af te geraken,” zegt Draulans. “Het is een systeem waarbij bepaalde trillingen in de vloeistof interageren met trillingen van de oppervlakte waarover of waarlangs die vloeistof loopt. Daardoor heb je een wederzijds versterkend effect. De scherpschutter laat waterbolletjes uit de anale opening komen, die vervolgens worden gekatapulteerd.”
Luister: Bioloog Dirk Draulans vertelt je alles over het opvallende plasgedrag van de cicades
Dit insect plast dagelijks 300 keer aan ongeziene snelheid zijn lichaamsgewicht uit
De optreksnelheid van zo’n druppel? 10 keer hoger dan een Lamborghini, vonden de wetenschappers. “Een onwaarschijnlijke efficiëntie”, zegt Draulans. En daar zit ook een voordeel aan. “Daar zitten waarschijnlijk chemische afvalstoffen in die eventuele parasieten van de cicades zouden kunnen aantrekken. Zo beveiligen ze zichzelf tegen aanvallen.”
Andere cicade, andere strategie
Er zijn nog andere cicades dan de glasvleugelige scherpschutter die de “wetten van de urinewereld”, zoals Draulans het benoemt, op zijn kop zetten. De basiswet gaat als volgt: dieren groter dan 3 kilogram, scheiden hun urine uit in stralen. Voor kleinere dieren verloopt dat druppelsgewijs.
Bekijk: wetenschappers hebben het plasgedrag van dieren in kaart gebracht
“Je hebt die algemene regels, maar er zijn cicades gevonden die die regel doorbreken en al stralend kunnen urineren.” Een opvallende ontwikkeling, vindt Draulans. “Daar moeten ze fysische obstakels voor overwinnen. Niet alle soorten hebben dus blijkbaar de superpropulsie in hun systeem ingebakken gekregen. Andere compenseren dat dan door de wetmatigheid te doorbreken om toch efficiënt van dat afvalwater af te geraken.”
Regels zijn er om gebroken te worden, aldus de cicade. Toch als het op urineren aankomt.