Van het gas af in een oude flat: gewoon een elektrische ketel, is dat de oplossing?

Middelburg

In Middelburg gaat een flatgebouw met 51 woningen grotendeels van het gas af. Maar er hoeft niet te worden gebroken en verbouwd, er komt geen vloerverwarming. Er komen geen warmtepompen aan de gevel en het gebouw wordt niet tot in het ­extreme geïsoleerd. Van een grote ingreep is geen sprake. Integendeel, zegt Mar Aalders, de eerste die de nieuwe verwarming liet installeren. ‘De installateur haalt de oude gasketel weg, hangt er een elektrische voor in de plaats, stekker erin en klaar.’

Vanaf zijn balkon op de vierde verdieping kijkt hij uit over de plezierjachten in de Fittinghaven; boven de daken verderop ziet hij de Lange Jan staan. Dertig jaar staat de flat nu op deze prachtige plek. Vrijwel iedereen hier warmt zich nu bij de tweede verwarmingsketel, en ook die is nodig aan vervanging toe.

Drie jaar geleden begaf de pomp van Aalders’ oude ketel het, en toen moest hij snel handelen. Hij wilde al van het gas af, want dat voelde deze tachtiger zich aan zijn kleinkinderen verplicht. Een warmtepomp? Geen denken aan. ‘Je moet er toch niet aan denken dat aan al die 51 woningen straks zo’n ding hangt dat 42 decibel produceert. Niemand slaapt meer!’ Bovendien: de Fittinghaven is beschermd stadsgezicht, daar mogen aan de gevel geen ventilatoren hangen. Alternatieven vielen af, zoals ­infraroodverwarming op de vloer, omdat daarvoor te veel gebroken moest worden, en stadsverwarming, omdat er in geen velden of wegen een warmtebron beschikbaar is.

binnenvaart

Hoe kwam hij op het idee van de elektrische ketel? ‘Mijn zoon vaart op de binnenvaart. Op zo’n schip heb je geen gas, dus draait de verwarming er op stroom.’ Na drie jaar kan ­Aalders er nog geen nadeel aan ontdekken. Zijn vrouw Lenie ook niet. ‘Het is hier lekker warm. En ik heb nu meer warm water dan met de oude cv-ketel. En sneller.’

Hij is niet goedkoper in gebruik dan gas, dat wil Aalders niet beweren – ‘nog niet’. ‘Ik betaalde vroeger honderd euro per maand aan energie, en nu ook.’ Hij spaart een paar honderd euro uit omdat onderhoud niet nodig is, en omdat hij geen vastrecht voor gas hoeft te betalen. Op termijn, denkt hij, wordt zijn elektrische verwarming zelfs goedkoper dan de oude gasketel, ‘want gas zal de komende jaren steeds duurder worden’.

Een belangrijke overweging om voor elektrisch te kiezen, was dat er geen verbouwingen nodig zijn. De grootste ingreep was een aanpassing aan de stoppenkast. Zo moest er krachtstroom worden aangelegd.

Het is nog niet zeker dat alle bewoners overstappen op Aalders’ oplossing, maar een goede reden hebben ze wel. De rookgaskanalen in hun woningen zijn niet goed genoeg voor een moderne hoogrendementsketel. Daarvoor moet je het rookkanaal laten uitbreken en een nieuw laten maken. Dat kost 2000 euro per woning. Normaal zou de vereniging van eigenaren (VVE) zoiets betalen, maar die heeft besloten dat niet te doen. En dus, denkt secretaris Paul Aarssen van de VVE, zullen de meeste bewoners uitkomen op elektrisch.

Rob Hamers van VVE Advies, een adviesbureau met 2500 verenigingen van eigenaren als klant, is enthousiast over de oplossing van Aalders en zijn buren. ‘Ik denk dat dit voor veel bewoners van oudere flats een uitkomst zal zijn.’

Financieel zijn er plussen en minnen. Elektrische ketels zijn goedkoper te installeren, zegt Hamers. ‘Maar in het gebruik zal een moderne gasketel tien procent goedkoper zijn.’ Maar gas wordt duurder en elektriciteit, zo heeft de regering beloofd, goedkoper. Dus wordt de elektrische ketel langzamerhand relatief steeds goedkoper. ‘Daar komt bij dat je geen onderhoud hebt en dat de verzekering vaak wat goedkoper kan.’

concurrerend

Jan Roelof Hoving van de Vereniging Eigen Huis kent de elektrische verwarming. ‘In andere landen worden ze vaak gebruikt, maar Nederland is verwend met veel en goedkoop gas. Dus hier is die elektrische verwarming relatief duur.’ Een kuub gas kost 80 cent. Dezelfde hoeveelheid warmte uit een elektrische ketel kost 1,98 euro, zo rekent hij voor. De warmtepomp is vier- tot vijfmaal efficiënter en daarom wel concurrerend met gas. ‘Maar dan moet je woning heel goed geïsoleerd zijn, op het niveau van de huidige nieuwbouw.’ En dat is vaak een dure ingreep.

Voor de netbeheerders heeft de elektrische ketel wel een nadeel. Stroomnetwerken blijken nu al niet opgewassen tegen het wispelturige stroomaanbod van wind- en zonneparken. Straks gaan ook nog flatgebouwen veel meer stroom vragen. En wie weet niet alleen flatgebouwen.

De Zeeuwse netbeheerder Enduris laat weten dat een paar woningen in een flat in Middelburg geen probleem zijn. ‘Maar als de hele flat overstapt op elektrische verwarming, moeten we de aanvoerlijn verzwaren. En als dit een populaire manier van verwarmen wordt, zullen we stukken van ons netwerk moeten verzwaren.’ Wat dat zou kosten? ‘Dat weet de woordvoerder niet. <