Waarom verleiden beter werkt dan afraden om ons met z'n allen gezonder te doen eten
Mensen aansporen om meer gezonde dingen te eten of drinken, is een betere strategie dan mensen vragen om bepaalde ongezonde zaken achterwege te laten. Dat zegt voedingsexpert Michaël Sels (UZ Antwerpen). Wetenschappelijke studies focussen vaak op de effecten die bepaalde stoffen op ons lichaam hebben, "maar we eten niet alleen om ons lijf te voeden: het moet ook leuk, lekker en ontspannend zijn".
Je kan best geen keukenzout gebruiken en 10 sterfgevallen per dag zijn gelinkt aan alcohol. Deze nieuwsberichten van afgelopen week waarschuwen over wat je beter niet op tafel zet. Volgens Michaël Sels, diëtist en innovatiemanager klinische voeding aan het UZ Antwerpen, is dat niet de beste strategie om mensen gezonder te laten eten of drinken.
"Het gevolg is vaak dat de moed wat in de schoenen zakt en dat mensen niet meer goed weten wat ze nog in hun winkelkarretje mogen leggen", zegt hij. "Ik denk dat we daar als communicators over voeding nog veel te leren hebben."
"We weten met zijn allen wel ongeveer welke dingen goed of slecht voor ons zijn", gaat Sels verder. "Toch krijgen we dat in ons gedrag moeilijk toegepast. Slechts 5 procent van de Belgen eet genoeg groenten en slechts 10 procent van de Belgen eet genoeg fruit. Als ik aan mensen vertel dat die dingen gezond zijn, heb ik nog nooit iemand van zijn stoel zien vallen."
"Het is dus niet altijd de kennis die ontbreekt. We moeten veel meer inzetten op het omzetten naar de praktijk", zegt hij. "We eten niet alleen om ons lijf te voeden, maar het moet ook leuk, lekker en ontspannend zijn. Toch focussen veel van die onderzoeken enkel op de voedzaamheid of het effect van een bepaalde stof op ons lichaam."
Bekijk: Wat denken koks van WHO-advies? "Onze job is: het moet smaken"
Beter verleiden dan verbieden
Hoe kan je gezond eten dan wel aantrekkelijker maken? "Dan moeten we net leren van de marketeers van de voedselgiganten die ons eetpatroon zo ongezond gemaakt hebben", vertelt Sels. "Kevin De Bruyne die reclame maakt voor een hamburgerketen? Zo slagen zij erin om die dingen hip te maken."
"Tomatenboeren hebben natuurlijk het budget niet om topsporters hun product te laten promoten, maar we moeten ervoor zorgen dat we mensen ook kunnen verleiden tot gezonde dingen. Verleiden werkt beter dan verbieden en dan zwaaien met het vingertje over minder vet, minder suiker of minder vlees."
Zo is meer gezonde dingen toevoegen aan je gerecht leuker dan bepaalde zaken schrappen. "Als ik balletjes in tomatensaus maak, voeg ik altijd evenveel linzen als gehakt toe. Mijn recept is niet vegetarisch geworden, maar ik heb wel meer goeie dingen toegevoegd. Dat is leuker dan zonder vlees koken en door die linzen krijg ik meer vitaminen, mineralen en vezels binnen. Dat is goed voor mijn lijf."
Probeer meer fruit te eten en aan het einde van de dag heb je minder toegevoegde suikers gegeten, op een leukere manier
"Dat kan je ook doen met suiker: probeer meer fruit te eten en je zal zien dat je aan het einde van de dag minder toegevoegde suikers hebt gegeten, op een leukere manier", gaat hij verder. "In plaats van zout kan je meer smaak toevoegen op een andere manier: geroosterde groenten, verwarmde noten of pitten en verse kruiden geven veel smaak aan je gerecht en op het einde heb je wellicht minder zout toegevoegd."
Ook de overheid kan helpen bij deze positievere aanpak, aldus Sels. "De btw op groenten en fruit verlagen of misschien zelfs afschaffen is een veel beter signaal dan een suikertaks."
"Campagnes als 'Tournée Minérale' en 'Dagen zonder vlees' zijn zeker waardevol, maar ik ben ook een voorstander van positievere campagnes", besluit Sels. "Denk aan 'Een week gezonder', waarin je aangespoord wordt om meer gezonde dingen op je weekmenu te zetten. Een campagne waarbij je weer dingen moet schrappen, hebben we ondertussen al vaak gezien."
Luister naar het volledige gesprek met Sels in De wereld vandaag