Einde van regeringsformatie in Nederland lijkt in zicht: "Ik zie dit niet meer fout lopen"

Na een marathonvergadering hebben de onderhandelende partijleiders van de PVV, VVD, NSC en BBB bekendgemaakt dat ze het eens zijn geworden over de overheidsfinanciën. Dat is een belangrijke horde op weg naar een gezamenlijk regeerakkoord, en uiteindelijk de formatie van een nieuwe regering.

De onderhandelende partijleiders zijn alvast optimistisch over hun slaagkansen. Topvrouw van de BoerBurgerBeweging Caroline van der Plas geeft aan "heel erg blij" te zijn dat er bijna een regeerakkoord op tafel ligt. PVV-leider Geert Wilders zegt "dat er nog veel werk is", maar dat hij het niet meer ziet fout lopen. 

"U ziet ons opgelucht naar buiten komen", klinkt het ook bij VVD-leider Yesilgöz. "Ik denk dat we eruit zijn." Tenslotte is ook NSC-voorman Pieter Omtzigt tevreden. "Het land heeft een nieuwe regering nodig." Volgens hem ligt er "op een haar na een akkoord".

Hoopgevende signalen dus. En dat mag ook wel, want de partijen zitten al bijna een half jaar rond de onderhandelingstafel. Toch moeten er nog enkele belangrijke beslissingen genomen worden, vertelt Wilco Boom, politiek verslaggever bij de Nederlandse omroep NOS.

"Vandaag moeten nog de puntjes op de i gezet worden", zegt hij in De Ochtend op Radio 1. "Zo moet er ook nog gesproken worden over wie premier wordt. De leiders van die 4 partijen hebben eerder al afgesproken dat zij alle 4 in de Tweede Kamer blijven zitten en dus geen premier worden."

Dat betekent echter niet dat er geen andere kandidaten zijn. De laatste dagen wordt de naam van ex-PvdA-minister Ronald Plasterk regelmatig genoemd. De partijleiders willen daar tot nu toe niks over zeggen, en ook Plasterk zelf reageert voorlopig niet.

"Het zou natuurlijk wel heel bijzonder zijn als hij het wordt, want hij is afkomstig uit de rechtervleugel van de linkse PvdA. Zijn partij wil niet met de PVV samenwerken, maar ook omgekeerd wil de PVV niet samenwerken met zijn partij. Hij was ook informateur of verkenner aan het begin van de kabinetsformatie. Dat maakt het allemaal erg spannend."

Als Plasterk inderdaad premier wil worden namens een andere partij, dan zal hij de PvdA, waar hij al 46 jaar lid is, moeten verlaten. Dat staat in de statuten van de PvdA. In dit geval zou Plasterk voor de PVV premier worden. "Uiteindelijk zal Geert Wilders, als leider van de grootste partij, de kandidaat-premier mogen voordragen. Hij en Plasterk kunnen het goed met elkaar vinden. Dus ja, het zou best kunnen, maar wie weet komt Wilders nog met iemand anders op de proppen."

Over de precieze inhoud van het nakende regeerakkoord is wel nog niet veel bekend. Vorige week lekte een deel van het ontwerpakkoord uit toen PVV-Kamerlid Gidi Markuszower te laat kwam op de regeringsonderhandelingen. Hij had het document onder zijn arm en dat kon gefotografeerd worden.

Zo willen de partijen onder meer het strengste asielpakket ooit afspreken. Ook willen ze vanaf 2025 miljarden euro's uittrekken om lastenverlichting (lees: belastingverlaging) mogelijk te maken, vooral voor de middenklasse, werkenden en mensen in moeilijkheden. "Dat is zo algemeen dat er weinig uit af te leiden valt", voegt Boom toe. 

Het is wel nog een lange weg tot de eindmeet. Zodra de kandidaat-premier bekend is, komt er eerst een Kamerdebat. Dan stelt de Tweede Kamer een formateur aan, die dan de ministerploeg gaat samenstellen. Ook dat kan snel een aantal weken duren.

"Als er geen gekke dingen meer gebeuren, hebben we rond half juni, 11 maanden na de val van het vorige kabinet, vermoedelijk een nieuwe regering. Dat betekent dan ook dat onze huidige demissionaire premier Mark Rutte echt weg is. Die kan dan naar de NAVO, als ze hem daar nog willen hebben."