Ziekenhuizen tasten diep in de buidel voor schadeclaims
Nederlandse ziekenhuizen zijn veel meer geld kwijt aan medische missers dan tien jaar geleden. Het aantal schadeclaims is sinds 2008 bijna vervijfvoudigd, zegt medisch jurist Désirée Klemann van Maastricht UMC+.
Paradoxaal genoeg lijkt een zogeheten Amerikaanse claimcultuur daarmee niet dichterbij te komen, zegt ze. De Nederlandse zorgsector hoeft volgens haar vooralsnog niet voor exorbitant hoge schadevergoedingen te vrezen.
Die angst van artsen die ze op de werkvloer hoorde, was de aanleiding voor dit onderzoek, waarover ze publiceert in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Klemann legde alle schadeclaims naast elkaar die tussen 2007 en 2016 binnenkwamen bij twee grote verzekeringsfondsen. Die verzekeraars Medirisk en Centramed, samen goed voor de claims tegen 95 procent van alle ziekenhuizen, zagen het uitgekeerde bedrag stijgen van 9,4 miljoen naar 43,2 miljoen. Welke instelling de meeste claims kreeg, blijkt niet uit de geanonimiseerde cijfers. Wel is duidelijk dat de beroepsgroepen (orthopedisch) chirurg en gynaecoloog verantwoordelijk zijn voor het merendeel van de claims.
De boosdoeners zijn enkele grote zaken waarmee zeer veel geld gemoeid was
Old cases
De stijging van het totale aantal claims lijkt gelijk op te gaan met de stijging van het zorggebruik. Relatief blijft het aantal claims dus redelijk gelijk. Hoe kan het dat het uitgekeerde bedrag buitenproportioneel is gestegen? De boosdoeners zijn enkele grote zaken waarmee zeer veel geld gemoeid was. Dat die juist de laatste paar jaar uitgekeerd werden, komt doordat de onderzochte fondsen Medirisk en Centramed hier vanaf 2013 extra mensen op inzetten. Langslepende zaken, zogeheten old cases, werden eindelijk beslecht. “Denk aan geboortecomplicaties met te weinig zuurstof. Er gaan heel wat jaren overheen voor de schade daarvan duidelijk is.” Bij verreweg de meeste patiënten gaat het juist om weinig geld – minder dan 1000 euro per zaak, zag Klemann.
Klemann is naast jurist ook gynaecoloog in opleiding, en hoort een tegengesteld geluid in de wandelgangen. “Artsen zeggen te me: Wij zijn vogelvrij, mogen de mond niet opendoen en iedereen kan ons maar voor de rechter dagen. Volgens mijn onderzoek gebeurt dat helemaal niet.”
Onnodige kosten
Dat scheve beeld bij artsen werkt onnodige kosten in de hand. Zij stellen zich voor de zekerheid defensief op, bleek twee jaar geleden uit onderzoek van Stichting Beroepseer in opdracht van zorgvereniging VvAA. Bijna de helft van de ondervraagde medisch specialisten handelt uit angst voor claims wel eens anders dan zij als optimaal beschouwen. Andere soorten zorgverleners doen dat ook, maar om andere redenen, zegt onderzoeker Corné van der Meulen. "Huisartsen lopen net iets harder voor hun patiënten, maar zij doen dat vaak om hen het gevoel te geven dat het maximale is gedaan."
Ook kan defensieve geneeskunde juist tot minder verleende zorg leiden. Een zorgverlener kan beslissen een bepaalde handeling niet uit te voeren om de verantwoordelijkheid bij eventueel mislukken niet te hoeven dragen.
Lees ook: Hoe het verhaal van Joyce Rebecca de medische wereld verandert
Na jaren van touwtrekken wachtte vader Johan van Kruijf een forse schadevergoeding voor de hersenbeschadiging van zijn dochter. Vermoedelijk de hoogste tot dan toe.