Ombudsman: overheid doet het iets beter

Den Haag

Dat zei nationale ombudsman Reinier van Zutphen woensdag bij de presentatie van zijn jaarverslag aan de Tweede Kamer. De tijd dat de overheid er zonder meer van uitgaat dat zelfredzame burgers zich maar moeten redden in de participatiesamenleving is aan het verdwijnen, zei Van Zutphen. Maar hij maakte de Tweede Kamer meteen duidelijk dat er weinig reden is achterover te leunen. Nog steeds heeft de overheid ‘te hoge verwachtingen van de zelfredzaamheid van burgers’.

Hij kondigt dan ook aan dat zijn instituut dit jaar vooral de ‘kwetsbare burgers’ in de samenleving op de voet zal volgen. Lukt het hun volwaardig mee te doen aan de samenleving? Want dat is, zegt de ombudsman, de voorwaarde waaraan de overheid zichzelf moet binden. ‘Iedereen moet mee kunnen doen.’

Over de gehele linie kreeg de ombudsman in 2018 ruim 3700 minder klachten binnen, een daling van 12 procent. Een opmerkelijke stijger was het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). De klachten over deze instantie verdubbelden, naar ruim duizend. Vooral ouderen en mensen die een gezondheidsverklaring van het CBR nodig hebben, klagen over lange wachttijden en slechte telefonische bereikbaarheid van het CBR. Ondanks een aansporing van de ombudsman, halverwege 2018, heeft het CBR de zaakjes nog steeds niet op orde, concludeert de ombudsman nu in zijn jaarverslag.

In het jaarverslag kondigt de Nationale ombudsman een paar onderzoeken aan. Zo lopen mensen met een beperking ertegenaan dat de gemeente zich onvoldoende inspant om ‘beschut werk’ voor hen te zoeken. Dat komt meestal doordat gemeenten dat uitbesteden aan een ‘externe partij’. De ombudsman vindt dat geen excuus en gaat de positie van deze werknemers nader in kaart brengen.

etnisch profileren

De nationale ombudsman komt ook met een ‘verkenning’ naar etnisch profileren door de politie. Uit een paar klachten blijkt dat de politie niet altijd professioneel handelt en dat mensen zich gediscrimineerd voelen. De Ombudsman heeft de politie hierover geadviseerd. Dit jaar wil hij controleren of de adviezen ook worden uitgevoerd.

Een ander aandachtspunt is het demonstratierecht van burgers. Uit eerder onderzoek bleek dat lokale bestuurders burgers te gemakkelijk beperken in hun grondwettelijke recht op demonstratie, bijvoorbeeld bij antizwartepietdemonstraties. De Kamer heeft minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) aangespoord burgemeesters hierop aan te spreken. De ombudsman gaat dit jaar opnieuw ‘aandacht besteden aan het demonstratierecht’. <