Haar man had als eerste op de maan moeten staan: RIP Betty Grissom
“Het is niet omdat het raketten zijn, dat ze onveilig gemaakt mogen worden.” Die redenering volgde Betty Grissom. Nadat haar man verkoold was bij een brand met de Apollo 1, trok ze naar de rechter. Ze kreeg een flinke schadevergoeding, maar werd ook uitgejouwd.
De wedren naar de ruimte staat weer volop in de belangstelling, nu de film First Man loopt. Je komt erachter dat de astronauten een soort mengsel waren van helden en gekken. De tocht naar de maan ligt bezaaid met lijken.
Virgil Grissom – Gus voor de vrienden – was er daar een van. Hij kwam om het leven, met twee collega’s, toen de cabine van Apollo 1 op het lanceerplatform in brand vloog. Wat een routinetest moest zijn, liep uit op een drama. De astronaut was pas 40. We schrijven 1967.
‘Als vrouw van een ruimtevaarder ben ik al honderdduizend keer gestorven’
Grissom was eerder al eens bijna verdronken, bij een onfortuinlijke landing in de Atlantische Oceaan tijdens het Mercury-programma. “Als vrouw van een ruimtevaarder ben ik al honderdduizend keer gestorven”, zei zijn weduwe. Ze rouwde vier jaar in stilte. Toen besloot ze om een rechtszaak te beginnen tegen North American Rockwell, de fabrikant van het tuig waarin haar Gus het leven had gelaten (als overheidsorgaan kan de NASA zelf niet rechtstreeks voor de rechter gedaagd worden).
Die move schoot nogal wat Amerikanen in het verkeerde keelgat. Ze vonden het gedrag van de astronautenweduwe weinig vaderlandslievend. “Een heleboel mensen keerden ons hun rug toe”, zegt haar zoon. “Mama ontving zelfs haatbrieven. ‘Hoe dúrf je de NASA te dagvaarden?’, was de teneur. Wij behoorden niet langer tot de familie.”
De tegenstanders waren van mening dat je een zeker risico aanvaardt als je astronaut wordt. Maar Betty had een punt. Zij voerde aan dat je als astronaut toch mag verwachten dat je capsule goed gemaakt is, en dat ze al het mogelijke doen om ervoor te zorgen dat je er levend uitkomt. “Deze capsule leek meer op een doodskist.” Ze won het proces en kreeg 350.000 dollar, zo’n 2 miljoen hedendaagse euro’s.
Ondanks al de haat en de giftigheid verklaarde ze later dat ze zich het proces nooit betreurd had. Ze hoopte dat de technische aanpassingen, als gevolg van de dood van haar Gus, latere astronauten het leven gered hadden.
Bij de 50ste verjaardag van het drama, zei ze dat ze voelde dat het haar laatste keer was
Elk jaar nog verscheen ze op een herdenkingsplechtigheid van het ongeval op Cape Canaveral. Vaak kreeg ze er applaus, zij die voorheen zo verguisd was. In 2017, bij de 50ste verjaardag van het drama, zei ze dat ze voelde dat het haar laatste keer was.
Haar gevoel heeft haar niet bedrogen. Ze werd ’s ochtends nog gezien toen ze de krant uit de bus ging halen. Haar zoon vond haar in de late namiddag. “Ze is waarschijnlijk gestorven terwijl ze de was aan het sorteren was.”
Haar Gus miste zijn afspraak met de geschiedenis. Had hij langer geleefd, dan was de kans groot dat hij – en niet Neil Armstrong – als eerste op de maan stond.