Hoe te stemmen voor het Europees Parlement? Zes vragen en antwoorden
Pas op: uw onwetendheid over de bevoegdheden van het Europees Parlement wordt dezer dagen door alle politieke partijen misbruikt. Neem 50PLUS, die beweert, net als de SP, dat ‘Europa’ aan ‘onze pensioenen’ wil komen. Maar er zijn helemaal geen plannen van ‘Europa’, laat staan van het Europees Parlement. Dit onderwerp kunt u donderdag derhalve links laten liggen.
Hetzelfde geldt voor de nexit. De PVV is voor het vertrek van Nederland uit de EU, maar daar gaat het Europees Parlement helemaal niet over. Uittreding kan alleen in het nationale parlement worden besloten – zie de brexit. Nexiteers moeten zich roeren bij Tweede Kamerverkiezingen.
Dan de combinatie ChristenUnie-SGP, die onder meer goede relaties van de EU met Israël wil. Prima als u dit ook vindt, maar het telt donderdag niet. Over buitenlands beleid heeft het Europarlement geen zeggenschap.
Bent u voor de aanpak van klimaatverandering? Dan heeft u tijdens de Europese verkiezingen een stem. Over wetgeving om bijvoorbeeld de CO2-uitstoot van (vracht)-wagens te verlagen, neemt het Europees Parlement de besluiten. U zou dus zomaar eens GroenLinks kunnen stemmen. Of juist Forum voor Democratie, dat tegen stevige maatregelen is.
Hetzelfde geldt voor de bescherming van werknemers, een onderwerp waarover het Europarlement veel vergadert. Het parlement heeft de zogenoemde detacheringsrichtlijn herzien: werknemers die tijdelijk werken in een ander EU-land krijgen recht op hetzelfde loon als werknemers uit het land waar ze gedetacheerd zijn. De PvdA heeft zich hiervoor sterk ingezet, terwijl de VVD er niets in zag.
Landbouw- en visserijbeleid is ook een terrein waarop u via de Europese verkiezingen uw stem kunt laten gelden. Wilt u doorgaan op de huidige voet? Overweeg het CDA.
Heikel punt voor sommige kiezers is de christendemocratische EVP-fractie. Het CDA is lid, maar dat zijn het rechts-nationalistische Fidesz (Hongarije) en Forza Italia (van de Italiaanse oud-premier Berlusconi) ook. Blijft het CDA dan wel zo aantrekkelijk?
En stemt u bij Tweede Kamerverkiezingen altijd SP of de Partij voor de Dieren? Beide zijn aangesloten bij Europees Unitair Links/Noords Groen Links (GUE/NGL). Daarin heeft ook Sinn Féin (de politieke tak van de Ierse IRA) een plaats gevonden, evenals het Griekse Syriza en communistische partijen uit Portugal en Tsjechië. Een bijzonder gezelschap.
Neigt u naar euroscepsis? Bent u terughoudend over de overdracht van nationale soevereiniteit naar Brussel? Dan voelt u zich vast thuis bij de ECR, de fractie van Europese Conservatieven en Hervormers. Hierin zitten middenpartijen als ChristenUnie-SGP en de Britse Conservatieven, maar ook de rechts-nationalisten van PiS (Polen), de Ware Finnen en Zweedse Democraten.
Dit kan een drempel zijn om op ChristenUnie-SGP te stemmen. Ook lijsttrekker Peter van Dalen zegt zich bij de ECR steeds minder thuis te voelen. Mocht Forum voor Democratie er straks ook nog bijkomen, zoals het plan is, dan verlaat hij de fractie. Naar de EVP? Dat is onduidelijk.
Voor de nummer twee op de ChristenUnie-SGP-lijst, de SGP’er Bert-Jan Ruissen, is een vertrek minder evident.
‘De SGP wil niet al bij voorbaat de deur dicht doen voor een samenwerking met het FvD’, schreef Ruissen vorige week in een verklaring.
De kans bestaat dus dat wie donderdag op ChristenUnie-SGP stemt, dit samenwerkingsverband na de verkiezingen ziet verdampen.
De meeste politieke stromingen in het Europees Parlement, van christendemocratie tot groen, zijn de verkiezingscampagne ingegaan met een spitzenkandidaat. Hoewel deze ‘lijsttrekker’ alleen rechtstreeks verkiesbaar is in zijn eigen land, heeft u indirect wel met hem of haar te maken: komende zomer wil het Europees Parlement – net als in 2014 – een spitzenkandidaat naar voren schuiven als nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU.
Stemt u donderdag op het CDA, dan stemt u indirect op de Duitser Manfred Weber (foto, anp), de spitzenkandidaat van de christendemocratische EVP-fractie. Op de sociaaldemocratische ‘lijsttrekker’, Frans Timmermans, kunt u rechtstreeks stemmen, want hij staat bovenaan de PvdA-lijst. De Tsjech Jan Zahradil is de eerste man van de ECR, de conservatieve fractie van de combinatie ChristenUnie-SGP. De Duitse Ska Keller vormt met de Nederlander Bas Eickhout het spitzenduo van de Groenen.
Al jaren hebben de christendemocraten en de sociaaldemocraten samen de meeste zetels in het Europees Parlement. Maar overal zijn kiezers op drift en daarom is het niet zeker dat de EVP en de S&D hun meerderheid behouden.
Dit geeft uw stem op 23 mei een extra dimensie. ‘Wij zijn straks nodig om meerderheden in het parlement te vormen’, zegt spitzenkandidaat Bas Eickhout van Groenen/EVA. ‘Een stem op een kleinere politieke stroming als de onze, legt deze keer extra gewicht in de schaal.’ Op deze ontwikkeling gokt ook de Italiaanse rechts-nationalist Matteo Salvini. Hij werkt al sinds vorig jaar zomer aan een Europees machtsblok van onder meer zijn partij (Lega), de PVV, de Oostenrijkse FPÖ, het Franse Rassemblement National, het Vlaams Belang, het Hongaarse Fidesz en het Poolse PiS. Slaagt hij hierin, dan kan deze populistische groepering de derde fractie in het Europees Parlement worden en een rol opeisen in het politieke spel.
